بوٽ لاڪ

بوٽ لاڪ



بوٽ لاڪ سسٽم هر بئراج ۾ ان مقصد لاءِ رکيو وڃي ٿو ته جيئن درياهي سفر کي بنا رنڊڪ جي جاري رکي سگهجي. اصل ۾، جڏهن بئراج جا دروازا بند يا ڪجهه بند هوندا آهن، تڏهن درياهه جي اوڀاري توڙي لهواري سطح مٿي ۽ هيٺ هوندي آهي. ڪو به دروازو کلڻ سبب اتان پاڻيءَ جو وهڪرو ايترو تيز ٿي ويندو آهي جو ڪا به ٻيڙي اتان سلامتيءَ سان لنگهي نٿي سگهي، انڪري بوٽ لاڪ سسٽم ٺاهي اهو ڪم سولو ڪيو ويو آهي.

هيءُ هڪ اهڙو چئنل ٿئي ٿو جنهن جي ٻنهي پاسي مضبوط گيٽ هوندا آهن. اوڀاري گيٽ مان پاڻي داخل ڪيو وڃي ٿو جڏهن ته لهواري گيٽ مان پاڻي خارج ٿئي ٿو. ان چئنل جي ماپ ڪوشش ڪري ايتري رکي وڃي ٿي، جنهن مان سنڌوءَ تي سفر ڪندڙ وڏي ۾ وڏي ٻيڙي يا لانچ لنگهي سگهي.

جيڪڏهن ڪا ٻيڙي اوڀاري کان لهواري وڃڻي هوندي ته پوءِ لهوارو در بند ڪري پهرين اوڀارو در کوليو وڃي ٿو ته جيئن چئنل ۾ پاڻيءَ جي سطح مٿي کڄي اچي. سطح برابر ٿيڻ کانپوءِ ٻيڙيءَ کي چئنل ۾ آڻي اوڀارو در بند ڪيو وڃي ٿو. ان کانپوءِ لهوارو در ايترو کوليو وڃي ٿو جو پاڻي هوريان هوريان گهٽجندو وڃي، چئنل ۾ پاڻيءَ جي سطح گهٽجڻ سان ٻيڙي به هيٺ لهندي اچي ٿي. تان جو لهواري سطح ۽ چئنل جي سطح برابر ٿيو وڃي، ان مهل لهوارودر کولي ٻيڙيءَ کي لهواري پاڻيءَ ڏانهن ڪڍيو وڃي ٿو.

ساڳيءَ طرح لهواري کان اوڀاري ويندڙ ٻيڙيءَ کي پهرين چئنل ۾ آڻي، لهوارو در بند ڪري ان کانپوءِ اوڀاري در مان ٿورو ٿورو پاڻي ڇڏيو وڃي ٿو ته جيئن پاڻي جي سطح کڄي اوڀاري جي برابر ٿئي. سطح برابر ٿيڻ کانپوءِ اوڀارو در مڪمل کولي ٻيڙيءَ کي اڳتي پنڌ جي موڪل ڏني وڃي ٿي.

نوري ۽ مورڙئي کي بوٽ لاڪ مان گذاري، لهواري سطح تي آڻي، ريسٽ هائوس لڳ ڪنڌيءَ تي چاڙهيو ويو. ٻيڙين رستي اڄوڪو سفر پورو ٿي چڪو هو. پر اسان کي خشڪي بابت ڪجهه معلوم ڪرڻو هو. سنڌوءَ جي ساڄي ڪنڌيءَ تي بلوٽ شريف نالي قديم ماڳ بابت اطلاع مليو آهي، چون ٿا ته سوا لک پيرن ۽ اوليائن جو آستانو آهي.

چشمه بئراج وٽ سنڌوءَ جو منظر لڳ ڀڳ اهڙو ئي آهي. جهڙو جناح بئراج تي هو. اتر ۾ پاڻي جي ڍنڍ، ڏکڻ ۾ لهواري پاسي ٻيٽاريون ۽ اولهه ۾ ڪجهه فاصلي تي سليمان جبلن جي قطار.