مر پيا مينھن وسن

ندو هو، سو اهڙيون شيون ٻار اسان کان لڪائيندا وتندا هئا. راڳ به ڳائي ويندي هئي ۽ ڊانس لاءِ چيلهه کي موڙو به ڏيندو هئي. واقعي ڄائي ڄم کان فنڪار هئي. اسان کي ست ٻار ٻيا به هئا پر هر ٻار ۾ ساهه هجي ٿو ۽ سندس جدائي برداشت نٿي ٿئي.

منهنجي گهرواريءَ جون دعائون ائين اگهيون جو ننڍڙي اسان کي داغ مفارقت ڏيئي وئي. ذهن ۽ روح کي ايڏو ڌڌڪو آيو جو 1976ع ۾ مون نمازون پڙهڻ شروع ڪيون ته اڄ تائين هڪ نماز نه ڇڏي اٿم. وهسڪي به آهستي آهستي صفا ڇڏي ڏنم. جيتوڻيڪ دل جي ماهر ڊاڪٽر جو چوڻ هو ته روزانو ٿورو پيئندو ڪيان. ائين مذهب ڏي لاڙو وڌيو ۽ نماز باجماعت پڙهڻ لڳس. 1990ع ۾ ڏاڙهي به رکيم جو ڀانيم ته ڏاڙهي نه رکي ڄڻ ته منافقت پيو ڪيان. جهڙو ماڻهو اندر ۾ آهي اهڙو ڏيک به ڏيڻ کپيس. دوست يارن گهڻيون ٽوڪون هنيون، ويندي گهر واري به مخالفت ڪئي. پر مان اتباع رسول الله صلي الله عليه واله وسلم تي اڏول بيٺو رهيس ۽ اڄ تائين قائم آهيان. ديني ڪتاب پڙهڻ شروع ڪيم ۽ صلواة سڳوري جو ورد به جاري رکيم. هي سڀ ننڍڙي جي موت کان پوءِ ٿيو.حالانڪ اندر ۾ مذهبي ماڻهو ته اڳيئي هو س پر عملي طور ظاهر پوءِ ٿيس. هن ۾ ڪا عجب جي ڳالهه ناهي. تازو نوجوان ڪرڪيٽر سعيد انور ڏاڙهي رکي ۽ نيڪ نمازي ٿي پيو. سبب پڇيائونس ته چيائين ته سندس ننڍڙي نياڻي گذاري وئي، تنهن کان پوءِ منجهس اها تبديلي آئي. الله ڪنهن کي هدايت ڏئي ته ائين ٿئي ٿو، مون سان به ساڳي حالت ٿي.

منهنجي ديني ترقي جا اسباب به پاڻمرادو پيدا ٿيندا ويا، ڄڻ ته اڳواٽ رٿابندي ٿيل هئي. هڪ ننڍڙو ڪتابڙو هٿ لڳم. حضرت ذاڪر علي صديقي جو لکيل هئو، ذڪر ۽ فڪر بابت. ان مون تي ڏاڍو اثر ڪيو. حضرت ذاڪر علي صديقيءَ جي ائڊريس لکيل هئي: گهر نمبر فلاڻو، ابن سينا لائينس، ڪراچي. ڪار ۾ انبن جي پيتي کڻي مان ۽ منهنجي گهر واري سندس تلاش ۾ نڪري پياسين. گهر ته ڳولهي لڌوسون پر معلوم ٿيو ته بزرگ برقعو مٽائي چڪو هو ۽ سندس مزار پاپوش نگر جي قبرستان ۾ هئي. مون سندس مزار تي حاضري ڀرڻ جو سوچيو. مڄاڻ ته اسان وٽ جو بزرگ محمد علي صاحب ايندو هو، سو سندس مريد هئو. ان مزار جو ڏس ڏنو يا ڏيکاريائين. هڪ ڏينهن مان ۽ منهنجي گهر واري سنڀري وضو ڪري مزار تي حاضر ٿياسين. اتي جو وڃون ته ٻه سفيد ريش بزرگ اسان کان اڳ ئي مزار تي ذڪر ۾ محو هجن. اسان ڊڄي پاسيرا ٿي ماٺ ڪري بيٺاسون. جڏهن ذڪر ختم ڪيائون ته مون السلام عليڪم ڪيو ته انهن مان جيڪو نابين بزرگ هئو تنهن جواب ڏئي پڇيو: ”کون؟“ مون نالو ٻڌايو ته ”جمال الدين ابڙو“ ته هڪدم چيائين ”آئيي ابڙو صاحب، آئيي!“ حالانڪ نابين هئو ته به چيائين ته ”اور ڪون هي آپ کي ساتهه؟ بهن هي، آئيي دونون!“ اسان کي ويهاري ڪپڙي ۾ هٿ وجهائي اسان ٻنهي کي حلقي ۾ داخل ڪري مريد بنايائين. پاڻ مرادو بنا چوڻ جي. هي ساڳيو بزرگ سيد اخلاق احمد هئو. جنهن بابت جيئن مان اڳ لکي چڪو آهيان، شمس الدين صديقي ڊسٽرڪٽ ۽ سيشن جج حيدرآباد کي جو سيڙجي مريد ٿيڻ آيو هو، مريد بڻائڻ کان انڪار ڪيائين. منهنجي زور ڀرڻ تي به چيائين ”نه، جتان حصو هوندس اتان ملندس!“ هو ڪو اڳ ۾ ئي سائين منظور حسين مدني جي بيعت ۾ آيل هو. مون چيومانس ته ”قبلا! مون کي ته بنا چوڻ جي مريديءَ جي حلقي ۾ داخل ڪري ڇڏيو هئو!“ ته چيائين ته ”تو حضرت ذاڪر علي صديقي، جيڪو سندس مرشد هو، جو مشاهدو ڪري ڇڏيو هو ۽ اهڙو حڪم کيس مليل هئو!“ برابر مون حضرت ذاڪر علي صديقيءَ کي ڪعبتھ الله شريف جو طواف ڪندي ڏٺو هو. حالانڪ اهو مماتي جو صاحب هئو. هي عجيب رمز ۽ راز آهي، جيڪي سمجهي نٿا سگهجن.

مون کي نقشبندي سلسلي ۾ داخل ڪيو ويو. نقشبندي سلسلي ۾ شروعات ئي قلبي ذڪر سان ڪجي ٿي. دل جي ڌڙڪ کي لفظ ’الله‘ سان مشابهه ڪري ساهه ۽ ڌڙڪ کي ملائجي ۽ ’الله‘ چورائجي ٿو. زبان بند ٿي رکجي، ائين ٿو لڳي ڄڻ دل ۽ ساهه ’الله! الله!‘ پيا ڪن. مرشد ڪامل هجي ته منزلون آسانيءَ سان طئي ٿي وڃن ٿيون. هر جمعي رات ڪراچيءَ جا يا ٻاهريان بزرگ صدر ۾ هڪ جاءِ ۾ گڏ ٿيندا هئا ۽ گڏجي ذڪر ڪندا هئا، منهنجو مرشد به حقيقت ۾ خليفو هئو سيد جماعت علي شاهه، علي پور سيدان واري درگاهه جو. تنهن ڪري اسين ازخود جماعت علي پور سيدان ۾ داخل ٿي وياسين اصل مرشد درگاهه جو گادي نشين سائين افضل حسين شاهه آهي، جو مون تي ڪافي مهربان آهي. انهيءَ جي مهرباني سان ۽ الله جي ڪرم سان سلوڪ جون منزلون اُڪارجن ٿيون. انهن مرحلن ۾ اهڙا مشاهدا ٿين ٿا جي بيان ڪرڻ جهڙا نه آهن. نڪي اعتبار ڪرڻ جهڙا آهن. تنهن ڪري مٺي به ماٺ، مٺي به ماٺ. مئلن سان ڳالهائجي ٿو ۽ جواب ملن ٿا. وڌيڪ ڪجهه ٻڌائي نٿو سگهجي. هيءَ اعتبار ۽ عقيدي جي دنيا آهي جنهن ۾ ايمان اول شرط آهي. منهنجي گهر واري ته ايڏي ترقي ڪئي جو پنهنجي موت جي تاريخ به اڳواٽ مذاق مذاق ۾ ٻڌائي ڇڏيائين. درود شريف ايترو پڙهندي هئي جو چوويهه ڪلاڪ بنا وقفي جي ورد جاري رهندو هئس.

وڃي ڦوڙاٺ موضوع تي پيس. اهڙيون ڳالهيون نه ڪرڻ کپن. اچو ته ڪنهن هلڪي ڦلڪي موضوع تي ڳالهايون. مون کي جانورن سان پيار رهيو آهي. منهنجي پهرين مقرري جج طور کپري ۾ ٿي. اُتي مون هڪ ڪتو پاليو. لڱن تي بج هئس سو نالو رکيومانس ’پِشو‘ مون اڃا پِشو پاشا افسانو ڪونه لکيو هو جو گورڪي جي پاشا کان متاثر ٿي لکيو هوم. پشو اڃا ٻچو هو جو پاليم، تربيت اهڙي ڏني مانس جو اجازت کان سواءِ ڪا شيءِ نه کائيندو هو. سندس آزمائش جي گهڙي اها هوندي هئي جو سندس چٺ ۾ سندس کائڻ لاءِ گوشت وڌو ويندو هئو ۽ کيس ”نه!“ چئي منع ڪبي هئي. ويچارو نسورو ويل ۾ هوندو هو. اکيون بند ڪري چٺ آڏو ويهي رهندو هو ۽ پيو ڪوڪڙاٽ ڪندو هو. پر جيسين ’ها بسم الله‘ نه چئجيس تيسين نه کائيندو هو. سندس اهڙي تربيت اسان لاءِ ڏاڍي سهوليت ڪري ڏني. کير جي هنڊي يا کاڌي تي ويهاري اسين ٻاهر هليا ويندا هئاسون. مجال آ جو ٻلي يا ڪو ٻيو جانور کاڌي يا کير سامهون اچي. کپري مان بدلي ٿي ته پشوءَ کي اتيئي نوڪرن جي حوالي ڇڏي آياسون. کپرو ٿر سان لاڳيتو آهي. سو هرڻن جي جوڙي ۽ مور به پاليم. مور ڀڄي ويو باقي هرڻ ۽ سها گهر ۾ رهيا. گهر جو آڳنڌ وڏو هو سو جهڙالو ٿيندو هو يا ڦڙ ڦڙ پوندي هئي ته هرڻ ٻٽا ٻٽا ڇال ڏيندا هئا ۽ ڏاڍو مزو ايندو هو. نر هرڻ جا سڱ چاقوءَ جي نوڪ جيان تيز هئا، سو سوناري کي گهرائي سندس سڱن تي چانديءَ جا کوپا چاڙهايام، پوءِ ياد پيم ته ننڍي هوندي جو ڪهاڻين ۾ ٻڌندا هئاسون ته بادشاهه وٽ سونن سڱن وارا هرڻ هوندا هئا، سي به ائين سونا کوپا چڙهيل هوندا. بدلي ٿيڻ کان پوءِ هرڻ لاڙڪاڻي آندم جتان منهنجي ڀيڻ مسز رئيس روشن علي خان اسراڻ، پنهنجي ڪوٽ خيرپورجوسي ۾ کڻي وئي جتي ڪافي وقت سندس ڪوٽ جي زينت رهيا.

ٻي پوسٽنگ شڪارپور ۾ ٿيم، اتي هڪ السيشن ڪتي جو ٻچو پاليم جو بعد ۾ منهنجي گهر واريءَ جو ڀاءُ انور