موسم

موسم



آبهوا جي لحاظ کان ضلعو خشڪ ۽ سرد آهي. سنڌوءَ جي ڪناري واري علائقن ۾، جابلو علائقن جي ڀيٽ ۾ گرمي گهٽ پوي ٿي. جون جي مهيني ۾ عام طور 120-115 ڊگريون گرمي پوي ٿي. جنوريءَ ۾ 68 کان 47 درجا رڪارڊ ڪيا ويا آهن. سڄي ضلعي ۾ ڄام پور جي آبهوا کي بهتر سمجهيو وڃي ٿو. ڪنڌيءَ واري علائقي ۾ تپ (مليريا) جي بيماري عام آهي. ميداني علائقي ۾ کوهن جو پاڻي مٺو آهي. جبل جو پاڻي ايترو کارو آهي جو دست ڪريو وجهي. ڪٿي ڪٿي مٺو پاڻي به ٿئي ٿو. گرميءَ جي مند ۾ ايتري سخت گرمي پوي ٿي جو ماڻهو ٻن پهرن جو ٻاهر نڪري نٿو سگهي، ان ڪري جابلو ماڻهو اونهاري ۾ سنڌوءَ جي ڪناري ڏانهن لڏيو اچن.

منشي حڪم چند اڃ ۽ گرميءَ جي صورتحال بابت هڪ مقامي قصو قلمبند ڪيو آهي، جنهن کي پڙهي جابلو ماڻهوءَ جي سخت زندگيءَ جي تصوير سمجهي سگهجي ٿي. هو لکي ٿو، ”هڪ عورت پنهنجي ٻار کي هڪ ٿنڀ سان ٻڌي قلف هڻي ٻاهر ڪم تي هلي وئي. ٻار اڃ کان روئيندو رهيو، ڪافي دير کانپوءِ هڪ اجنبي ماڻهو اچي اتان لنگهيو جنهن رڙيون ٻڌي در کوليو ۽ ٻار کي پاڻي پياريو. ايتري ۾ ٻار جي ماءُ اچي نڪتي ۽ اجنبيءَ تي ڏاڍي ڪاوڙي ته هن ٻار کي پاڻي ڇو پياريو! عورت پنهنجي ٻار کي اڃ سهڻ جو عادي پئي ڪيو.“ اڄ ته اجنبيءَ پاڻي پياريو هو، ٻار کي ته سڄي عمر اڃ سَهڻي هئي.

جبل ۾ ڪڏهن ڪڏهن هڪ اهڙي هوا لڳي ٿي جيڪا ماڻهو ماريو وجهي. ان کي ’ڇلا‘ چون. جبل ۾ جتي نه پاڻي ۽ نه وڻ اتي کاڻين ۾ ڦٽڪي ۽ گندرف جا ذخيره آهن. جڏهن هوا تيز هوندي آهي تڏهن انهن جبلن مان بخار جوش کائي ٻاهر نڪرندا آهن ۽ هوا ۾ ملي ساهوارين شين کي منجهائي وجهن ٿا. ان هوا کان بچڻ لاءِ جابلو ماڻهن هڪ طريقو ڳولي ڪڍيو آهي، بصر ۽ پاڻي. اڪثر جابلو ماڻهو پاڻ سان بصر ۽ ماني رکندا آهن ته جيئن ان ’ڇلي‘ جي اثرن کان محفوظ رهن.