Bootstrap Example
آلودگي : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-19
داخلا نمبر 115
عنوان آلودگي
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2138
داخلا جو حوالو:

هن داخلا لاءِ تاريخ جا حوالا موجود نه آهن

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

آلودگي جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

آلودگي - مان نڪتل ٻيون شاخون-

آلودگي


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

آلودگي



سنڌوءَ جي ڪناري وڏو شهر ڏسي جيتري خوشي ٿئي ٿي، ان کان وڌيڪ ڏک ٿئي ٿو. ايس ايس جهلم جي ڀرسان شهر مان ايندڙ گندي پاڻيءَ جو نالو سنڌوءَ ۾ پوي ٿو. ماحول ۾ جيتري ڌپ پکڙجي ٿي، ان کان هڪ لک ڀيرا وڌيڪ گند سنڌوءَ ۾ نيڪال ڪري درياهه ۾ آلودگي پکيڙي پئي وڃي. ڊيآءِ خان جي گٽرن جو پاڻي سنڌوءَ ۾ پوي ٿو. لهواري پاسي رهندڙ ماڻهو اهو پاڻي پيئڻ ۽ جيئڻ لاءِ استعمال ڪن ٿا.

هن کان اڳ ڪابل نديءَ ۾ نوشهري جون سموريون گٽر لائنون ڇوڙ ڪن ٿيون. ڪابل ندي، اها گندگي سنڌوءَ ۾ شامل ٿي ڪري. اهو عمل ڪو ڪلاڪ اڌ نٿو هلي، گٽرن جو بدبوءِ دار پاڻي گندن آبشارن وانگر مسلسل درياهه ۾ شامل ٿي رهيو آهي. مولوي صاحب جيڪي شهر جي سياست تي قابض آهن، سمجهن ٿا ته وهندڙ پاڻي پاڪ رهي ٿو، پر انهن مان ڪو به مولوي صاحب ڊيآءِ خان جي ڏکڻ ۾ ميلن تائين درياهه جي ڪنڌيءَ تي ويهي وضو ڪرڻ پسند نه ڪندو.

ريسٽ هائوس نه ملڻ جي صورت ۾ اسان ايس ايس جهلم تي ڊاٻو ڪرڻ جو فيصلو ڪيو، پر پوءِ سج لٿي مهل سرحد جي ضلعي انتظاميه سرڪٽ هائوس جو بندوبست ڪري ڏنو. هيل تائين پنجاب ۾ ضلعي انتظاميائن، سنڌ سرڪار جي هن ٽيم کي ڪا لفٽ نه ڏني آهي نه ئي وري ڪا رهنمائي ڪئي آهي. سرحد صوبي جي ڪنهن مکيه شهر ۾ هيءَ پهرين منزل هئي، جتي عزت سان گڏ رهنمائي به ملي. مون شايد مٿي به ڪنهن هنڌ لکيو آهي ته، پنجاب جي حدن مان لنگهڻ وقت اسان ائين محسوس ڪيو، جيئن اسان تي ڪا چوڪسي هجي، رهنمائي ۽ مدد ڪجهه به نه.

سنڌوءَ جو سفر شروع ٿيڻ کانپوءِ ڪنهنجديد سهوليتن واري شهر ۾ اسان جو پهريون ڊاٻو ديري اسماعيل خان ۾ ٿيو آهي. ريسٽ هائوس جي ڀرسان ئي ٽيليگراف آفيس آهي. جيتوڻيڪ گهرٻار ڇڏي اڃا هفتو به ڪونه ٿيو آهي پر ائين ٿو لڳي ته اسان ڪنهن اهڙي ٽائيم مشين ۾ گهڙي ويا آهيون، جنهن اسان کي صديون پراڻي دور ۾ اڇلائي ڇڏيو آ هي. اڄ ديري اسماعيل خان ۾ نئون زمانو ڏسي ائين محسوس ٿيو ڄڻ ٽائيم مشين غلطيءَ سان اسان کي ڇڪي پنهنجي دور ۾ واپس آندو آهي. اهڙو موقعو ڪير وڃائڻ گهرندو؟ هر ڪنهن جا قدم پنهنجي ليکي ٽيليگراف آفيس ڏانهن وڌيا.

هر ڪنهن ٽيليفون رستي پنهنجي خير خيرت جو احوال پهچايو، گهرٻار جي خبر ورتي ۽ تازو توانو ٿيو ... پر ڪريم ميمڻ کي گهران ڏاڍي خراب خبر پهتي آهي. سندس ڀيڻ ٽي ڏينهن اڳ حيدرآباد ۾ گذاري وئي آهي. سڀئي ساٿي ڪريم سان همدرديءَ کانسواءِ ٻيو ڪري به ڇا ٿا سگهن! سڀني کيس صلاح ڏني ته هوائي جهاز ذريعي حيدرآباد روانو ٿي وڃي پر ڪريم سنڌو ياترا اڌ ۾ ڇڏڻ نٿو گهري. چوي ٿو، ”امانت وڃي ڌڻيءَ کي پهتي، هاڻي پوئتي ڇاهي!“ ڪريم ميمڻ سنڌ جي ثقافت کاتي ۾ وڊيو آفيسر آهي. هن مهم ۾ سندس ذميواري آهي ”انڊس ايڪسپيڊيشن“ دوران وڊيو تيار ڪرڻ، جيڪا مهم جي پڄاڻيءَ تي ايڊٽ ڪرڻ کانپوءِ منظر عام تي آندي ويندي. ڪريم کي اندازو آهي ته جيڪڏهن هو مهم ۾ اڌ ۾ ڇڏي هليو ويو ته وڊيو جو ڪم متاثر ٿيندو. محمد علي ۽ ڪليم لاشاريءَ ڪريم ميمڻ تي چڱو زور ڀريو ته هو ڀلي موٽي وڃي، وڊيو ٺاهڻ جو ڪم هو سنڀالي وٺندا، پر ڪريم نه ويو سندس همٿ جي ڳالهه آهي.




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

آلودگي ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
ٺڪر تي پاڙ لڳڻ کانپوءِ!
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون