آمريڪا، ميان صاحب ۽ ڪراچي

18 فيبروري 1996ع
آمريڪا، ميان صاحب ۽ ڪراچي

ميان صاحب هڪ اهڙي غير سرڪاري ڪانفرنس ۾ شرڪت لاءِ آمريڪا پهتو هو جيڪا ايٽمي هٿيارن جي ڦهلاءَ کي روڪڻ لاءِ ٿي رهي هئي. کيس پاڪستان سرڪار طرفان پروٽوڪول به ڏنو ويو ۽ پاڪستاني سفير مليحه لوڌي به سندس آڌر ڀاءُ ڪيو، اها ٻي ڳالهه آهي ته پاڪستان جي هن ” بي حد مقبول“ سياستدان جي استقبال لاءِ جيڪو عوام پهتو انهن ۾ سرڪاري پروٽوڪول عملدارن سميت وڌ ۾ وڌ هڪ سئو ماڻهو هئا! موصوف ڪانفرنس کانپوءِ هڪ واپاريءَ جي دعوت ۾ پاڪستان جي اندروني معاملن تي پنهنجو ذاتي موقف پيش ڪيو، جيتوڻيڪ کيس پنهنجي زبان جو پاس رکندي پاڪستان جي اندروني معاملن تي فقط پاڪستان ۾ ئي پنهنجي ملڪ جي عوام اڏو پنهنجا خيال ظاهر ڪرڻ کپندا هئا. ميان صاح جي قول ۽ فعل جو هي تضاد پاڪستاني عوام لاءِ ڪا نئين ڳالهه نه آهي تنهنڪري کين دل ۾ نه ڪرڻ گهرجي!
آمريڪا کي پاڪستان جي معاملن سان هونئن ته غير معمولي دلچسپي آهي. اها پاڪستان سان ”ٻٽيهه دلين“ واري پيار جي رشتي جي ڳالهه نه آهي. آمريڪي ذريعا پاڪستان تي ايئن نظر رکندا پيا اچن جيئن پاڙي جو ”شيدو دادا“ ڪنهن اهڙي چيڙاڪ نوجوان تي نظر رکندو آهي جنهن مان کيس ڊپ هجي ته اڳتي هلي هو سندس دادائي سرشتي ۾ خلل وجهي سگهي ٿو. اها ٻي ڳالهه آهي ته ويچاري پاڪستان کي پنهنجي ساهه سان لڳل آهي ۽ هو ڪنهن به شيدو داد سان ڦٽائڻ جي پوزيشن ۾ ڪو نه آهي. ميان صاحب جڏهن آمريڪا سان سرٻاٽن مان ڳالهائي ٿو ته اصل ۾ هو ڪجهه ٻيو نه، کين پنهنجيون خدمتون آڇيندي اهو چوي ٿو ته ”جناب! مون کي ته آزمائي ڏسو، آئون پاڪستان ۾ توهان جي مفادن جي پورائيءَ ۾ بهتر خدمتگار ثابت ٿيندس، توهان جيئن چوندو تيئن ڪندس، موقعو ڏيئي ته ڏسو!“
يورپي يونين کي به سنڌ جي امن امان تي ڳڻتي اهي جو سندس ڪاربار گهاٽي ۾ پيو وڃي پر آمريڪا لاءِ به پاڪستان جي اندروني صورتحال دلچسپي جو هڪ خاص موضوع آهي جنهن کي اهو سپر پاور ڌوٻيءَ وانگر سٽي ۽ ڪٽي رهيو آهي. ريڊيو وائيس آف آمريڪا به ايئن ڪو نه ٿو چوي ته ڪراچي ۾ هيترن دهشتگردن جي موت کان پوءِ ڪيتري ٺاپر ٿي آهي پر اهو تاثر ٿو ڏئي ته ”ايم ڪيو ايم خلاف حڪومتي ڪارروايون تيز ٿيڻ سان حالتون وڌيڪ خراب ٿينديون ۽ ايم ڪيو ايم جي هٿياربند حامين طرفان جوابي ڪاررواين ۾ تيزي اچي سگهي ٿي.“ وائيس آف آمريڪا اهو تبصرو ان مهل ڪيو جڏهن ايم ڪيو ايم جا 8 دهشتگرد 16 فيبروري تي اورنگي ٿاڻي جي حد ۾ پوليس مقابلي ۾ مارجي ويا. ان ۾ ڪو به شڪ نه آهي ته پوليس به هڪ وڏو رهزن ادارو آهي ۽ اڄڪلهه حڪومتي ڇوٽ سبب اها خود هڪ وڏو مافيا بڻجي چڪي آهي پر جنهن ريت دهشتگردن عوام کي بيدرديءَ سان ماريو آهي، پوليس ان جي ڀيٽ ۾ ”معصوم“ لڳي ٿي. پوليس ته بيگناهه ماڻهن کي معاشي طور خون ڪري نپوڙي ڦٽو ڪري ٿي پر دهشتگرد انهن ئي ماڻهن کي جسماني طور نابود ڪري رهيا آهن.
آمريڪا کي دنيا ۾ جيڪڏهن ڪنهن شئي کان خوف آهي ته اها فقط دهشتگردي آهي پر حيرت اها آهي ته اها پاڪستان ۾ هلندڙ دهشتگرديءَ ۾ دهشتگردن جو ساٿ ڏيئي سندن مٿو اڃا به ڦيري رهي آهي. وائيس آف آمريڪا جو تجزيو جيڪڏهن آمريڪا جو سرڪاري موقف نه به سمجهيو وڃي تڏهن به اها ڳالهه سمجهه ۾ اچي ٿي ته وائيس آف آمريڪا، آمريڪا جو سرڪاري نشرياتي ادارو آهي ۽ سڀ ملڪ پنهنجي پنهنجي نشرياتي اداري جي ذريعي خاص اٽڪلن سان عام راءِ ٺاهيندا آهن. پاڪستاني عوام کي اهو سوچڻ جو حق آهي ته جڏهن وائيس آف آمريڪا چوي ته، ”ايم ڪيو ايم جي هٿياربند حامين طرفان جوابي ڪاررواين ۾ تيزي اچي سگهي ٿي“ ته پوءِ ان جو مطلب اهو آهي ته هڪ آمريڪي سرڪاري ادارو ايم ڪيو ايم جي هٿياربندن کي سڌو سنئون اشارو ڏيئي رهيو آهي ته هنن کي ايئن ئي ڪرڻ گهرجي. سياسي مبصر ان تبصري کي ”آمريڪي لائين“ سان به تعبير ڪري سگهن ٿا.
پاڪستان خلاف آمريڪي سوڙهه جو عالم اهو آهي ته هجي نه هجي چين جي مدد سان ايٽمي هٿيار ٺاهڻ جو الزام لڳو بيٺو اهي. ڪڏهن فرانس، ڪڏهن جرمني ته ڪڏهن لبيا ۽ ٻين اسلامي ملڪن جا حوالا ڏنا وڃن ٿا. پريسلر ترميم ختم ٿي چڪي پر برائون ترميم تي عمل نٿو ٿئي. ٻئي پاسي پاڪستاني حزب اختلاف آهي جيڪا محض اقتدار جي حصول لاءِ پاڪستان کي پرڏيهي پاليسيءَ تي اڃا به حيران ڪرڻ ۾ رڌل آهي.
آمريڪا جي پاليسي پاڪستان جي بکين سياستدانن کان به وڌيڪ حيرت جهڙي آهي. خود آمريڪي قونصل خاني جا عملدار ڪراچيءَ ۾ نرسري وٽ ايم ڪيو ايم جي هٿياربندن جي دهشتگرديءَ ۾ مارجي چڪا آهن پر تڏهن به آمريڪي دٻاءُ اهو آهي ته ايم ڪيو ايم جي هٿياربندن سان نرمي ڪيو! ڇا آمريڪي سرڪار اهو ٻڌائڻ پسند ڪندي ته جيڪڏهن واشنگٽن يا نيويارڪ جي شهرن ۾ دهشتگرد پنهنجي رياست ٺاهي وٺن ۽ گورن لڪن جا لاش ٻورين ۾ بندٿي وزارت داخله کي سوکڙي ٿي ملن ته پوءِ آمريڪي حڪومت انهن دهشتگردن سان ڪهڙي ٻولي ۾ ڳالهائيندي، خاص ڪري ان وقت جڏهن هو گولي کان سواءِ ڪا به ٻي ٻولي نه سمجهن!؟ سڄي قوم ”صمد چئي“ (ڪراچي سينٽرل جيل ۾ چريو ٿي ويل هڪ قيدي، جنهن پوءِ خودڪشي ڪري ڇڏي). وانگر دانهون پئي ڪري ته خدا جي واسطي انسانن جي زبان ۾ ڳالهايو! پر مجال آهي جو ايم ڪيو ايم انساني ٻوليءَ ۾ ڳالهائي وڃي!
ڪلنٽن انتظاميا پاڪستان کي ايٽمي سوال ۽ ايم ڪيو ايم جي هٿياربندن جي خلاف ڪاررواين تي ٻن پاسن کان دٻاءُ آخر ڇو پئي وجهي؟ ميان نواز شريف هن سڄي عرصي ۾ رڳو اهو هڪ چڱو ڪڪم ڪيو آهي ته هن ڪلنٽن انتظاميا تي پاڪستان پاران دٻاءُ وڌو آهي ته پاڪستان کي سردي موجب ايف 16 جهاز ڏنا وڃن ۽ پاڪستان ڪنهن به ٺاهه جي خلاف ورزي ڪو نه ڪئي آهي. ان ڳالهه تي کي شابس هجي پر ان کانسواءِ هن جيڪي گل ڇاڻيا آهن انهن تي کيس ڪا به شاباس هجي پر ان کانسواءِ هن جيڪي گل ڇاڻيا اهن انهن تي کيس ڪا به شاباس ڏيئي نٿي سگهجي. آمريڪا کان ايف 16 جهاز ڇڏائڻ جو مطالبو هن ڇو ڪيو؟ اها ڳالهه به هر ڪو سمجهي ٿو. نيٺ! ميان صاحب کي پاڪستاني عوام وٽ به ته ڪو جواب ڏيڻو آهي ۽ ثابت ڪرڻو آهي ته هو محترمه کان وڌيڪ ”پڪو پاڪستاني مسلمان اڳواڻ“ اهي جيڪو آمريڪا کان به ڪو مطالبو ڪري سگهڻ جي همٿ رکي ٿو!
دهشتگردن جي وڏي موت جي باوجود ڪالهه ڪراچي ۾ چڱي خاصي هڙتال نظر آئي. سبب اهو آهي ته هميشه وانگر هڪ ڏينهن اڳ وڏي مار ڌاڙ ٿي، ماڻهو مارجي ويا ۽ وڏو خوف پکڙيو. اها ٻي ڳالهه آهي ته هن ڀيري دهشتگرد وڌيڪ مئا. محترمه ڀٽو سميت سڄو ملڪ ڪراچيءَ جي حالتن تي اک رکيو ويٺو آهي ۽ هرڪو محسوس ڪري رهيو آهي ته حالتون رپئي مان چار آنا بهتر ٿيون آهن ۽ ان جو سبب ڪو ٻيو نه، حڪومتي ادارن پاران دهشتگردن سان سخت ويڙهه آهي.
محترمه ”عرب نيوز“ کي ڏنل انٽرويو ۾ درست ٿي چوي ته ايم ڪيو ايم اورا ڳالهين تي اچڻ وارا نه آهن ۽ نه وري هو ڪنهن جمهوري ڌارا ۾ شامل ٿي ڪو ڪردار ادا ڪرڻ چ