اميلاڻو

اميلاڻو : )سائٽ S.H.Way-46 km (
اميلاڻو آثار مول ۽ ملير نديءَ جي سنگم تي (ڪراچيءَ کان ٿاڻي بولا خان ويندڙ پراڻي رستي موجب) ڪراچيءَ کان 27 ميل پري آھن. انھن جي اوچائي 5 فٽ آھي . ھتان ھڙپه موھن جو دڙو تهذيب سان ملندڙ شيون ملن ٿيون. جديد واٽ موجب ھي ماڳ ڪراچيءَ کان حيدرآباد ويندي سُپر ھاءِ وي تي تقريباً 46 ڪلوميٽرن جي پنڌ تي انگريزي اکر ’ S‛ جھڙي چاڙھيءَ کان ٿورو اڳ نئه جرندو ۽ نئه مول جي وچ تي ساڄي پاسي آھي. ھي ماڳ ڪراچيءَ جي حدن اندر تپو درساڻو ڇنو جي ديھه اميلاڻو ۾ واقع آھي. ان ماڳ تائين منھنجي رھنمائي ماستر بشير جوکيي صاحب ڊسمبر 1991 ۾ ڪئي ھئي. مقامي ماڻھن ان کي ’اميلاڻو ڪوٽيرو‛ ٿي چيو پر اصطلاحي طور ھي باقاعدي ڪوٽيرو نه پر تاريخ کان آڳاٽو گھٽ اوچائيءَ وارو دڙو آھي. ان جي ڀرسان ھڪ ننڍڙي ھوٽل ٺھيل ھئي ۽ ھوٽل جو مالڪ ھن سائٽ جي زمين خريد ڪري ھوٽل جي توسيع جو سوچي رھيو ھو. ھاڻي ان دڙي تي نئين دور جون اڏاوتون نظر اچن ٿيون.
ماڳ چئن کان پنجن ايڪڙن تي پکڙيل آھي. ھتي پٿرن جي پِيڙھه واريون اڏاوتون آھن. پڪل مٽيءَ جا ننڍڙا پيڙي نما بال ، جن جي ٿولھه اٽڪل ٻه انچ ھئي، جام پکڙيل ھئا. انھن جي گولائي خاص نوعيت جي ھئي. اسان انھن پيڙي نما بالن جي استعمال بابت ڪو به اندازو ھڻي نه سگھياسون ڇو ته منھنجي سمجھه موجب اھڙا اسم ڪنھن به ٻئي دڙي مان اڃا تائين ڪونه مليا آھن. بھرحال، ھن دڙي جي سطح تان ٺڪر جون چوڻيون، چقمقي پٿر جون ڇُريون ۽ ٺڪر جا ٽِڀڙا ملن ٿا. گوربان ٽڪري ھن ماڳ کان روڊ جي ٻئي ڀَر 4-5 ڪلوميٽر اولھه پاسي آھي.
”ننڍي ھوندي اسان اميلاڻي کان ٿورو ئي پرتي ھڪ ننڍڙي ڍوريءَ ۾ کيڏڻ ويندا ھئاسون ته ننڍڙيون ننڍڙيون لوٽيون وڏي تعداد ۾ ملنديون ھيون ، جنھن ڪري اسان ان کي ’دِلي واري ڍورِي ‛ چوندا آھيون!‟ ماستر بشير جوکيي واپسي ۾ اسان کي ٻڌايو.