انتظاميا کان مايوس 200 ڳوٺاڻن جي لڏ پلاڻ

17 سيپٽمبر 1995ع
انتظاميا کان مايوس 200 ڳوٺاڻن جي لڏ پلاڻ

تنوير عباسي جڏهن پنهنجي شاعريءَ ۾ ايئن چوي ٿو ته، ”جڏهن ڪا بندوق ڇٽي، تڏهن ڪهڙا آکيرا؟“ ته ڪيڏي نه دردناڪ ۽ درست ڳالهه چوي ٿو! دادو ضلعي جي ڳوٺ ويرو بند جا 200 خاندان پنهنجا گهر خالي ڪري ڪنهن پاسي فقط ان ڪري لڏي ويا آهن جو کين ڌاڙيلن جي حملي جو خوف آهي. اهڙي صورتحال ته شايد ڪراچيءَ جي سيمينٽ ۽ سرئي واري جهنگ ۾ به ڪو نه آهي.
ڌاڙيلن ڳوٺ وارن کي حملي جي ڌمڪي ڏني پر جڏهن ڳوٺاڻن ضلعي انتظاميا کان مدد گهري ته کين تحفظ ڏيڻ کان انڪار ڪيو ويو. ڳوٺاڻن جو خوف اجايو نه آهي. اڃا ممڻاڻين جي ڳوٺاڻن جو رت نه سڪو آهي. ويرو بند جي ڳوٺاڻن اهڙو موت مرڻ کان اڳ انتظاميا جو در کڙڪايو جيڪا پاڻ در کڙڪائڻ کانسواءِ اڱڻ لتاڙي ويندي آهي. ڳوٺاڻا ٻڌائين ٿا ته ٻه مهينا اڳ ڌاڙيل خدا بخش ٻگهيو ۽ ڇٽو کوسو رينجرز سان مقابلي ۾ مارجي ويا هئا. ڌاڙيلن کي شڪ هو ته ويرو بند جي ڳوٺاڻن رينجرز سان گڏجي سندن ٻه ساٿي ماريا آهن، جنهن جو پلاند وٺڻ لاءِ ڌاڙيل ميجر کوسي، علي شير کوسي، علي خان کوسي، برادي کوسي ۽ نم کوسي جي ٽولي فجر مهل ڳوٺ تي حملو ڪري ڏنو، جنهن ۾ هڪ ڳوٺاڻو دودو کوسو مارجي ويو. ڳوٺاڻن ان مهل به ڌاڙيلن سان مهاڏو اٽڪائي کين ڀڄائي ڇڏيو. ڌاڙيلن جون ڌمڪيون پوءِ جاري آهن.
ضلعي انتظاميا تحفظ نه ڏنو ته ويرو بند جا ڳوٺاڻا لڏي اچي ڳوٺ راڄڙي پهتا پر چون ٿا ته ڌاڙيل ان علائقي ۾ به پوليس جي موجودگي ۾ گهمي ڦري رهيا آهن. ”پوليس جو فرض آهي مدد توهان جي، جيڪڏهن توهان به ڪيو مدد پوليس جي“ پوليس جو عجيب نعرو آهي. پوليس جي مدد ڪريو تڏهن به مصيبت ۽ جي نه ڪريو تڏهن به مصيبت! پوليس موٽ ۾ توهان جي ڪا به مدد نه ڪندي. اسان وٽ پوليس جو ڪم واردات کي روڪڻ نه، واردات ٿيڻ کان پوءِ ”تفتيش ڪرڻ“ آهي. چورن بدران ڀاڳين کي ٻڌڻ آهي. جيڪڏهن پوليس جو چهرو ۽ ڪردار ايترو ڀوائتون ۽ بيڪار نه هجي ها ته وزيراعظم به ايئن نه چوي ها ته ”پوليس جو ڪردار ڀوائتو آهي.“
پوليس جو ڪم واهر ڪرڻ به آهي پر اهو ڪڏهن به نه ٻڌو ويو ته پوليس انهن جي واهر ڪئي جن جي پٺ ڪمزور هئي. هيءَ مخلوق فقط انهن جي ”خدمت“ ڪندي آهي جيڪي کانئن به ڏاڍا هجن! ويرو بند جا دربندر ٿيل ڳوٺاڻا ڀلي ته ڀٽڪي ڀٽڪي رلي وڃن، ضلعي انتظاميا جو ڪو به فرض نه آهي ته انهن جي مدد ڪري. ڇو؟ شايد ان ڪري ته پوليس جو ڪم آهي ”خدمت“ ڪرڻ. پر، ”خدمت“ ته انهن جي ڪبي آهي جيڪي وڏا ماڻهو هجن. ويرو بند وارا ته ٿيا سنڌ جي کارن کبڙن وانگر عام شئي، انهن جي حفاظت ۽ خدمت ڪو به ڪبي آهي.