2020-06-16
داخلا نمبر 48
عنوان اونھي ڳالھ اسرار جي
شاخ ڪٿا
پڙهيو ويو 2276
داخلا جو حوالو:

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1924.00.00-A.D

سن 1924ع مطابق 27 رمضان المبارڪ، شب قدر ۽ جمعت الوداع جي رات جي آخري پهر ۾، پرهه ڦٽيءَ کان اڳ، مان ساڳي انهيءَ جاءِ تي ڄائس جتي بابا ڄائو هو. امان کي اهو ڏينهن ۽ تاريخ چٽيءَ طرح ياد هو.

1924.05.03-A.D

تنهن جي معنيٰ ته منهنجي ڄم جي صحيح تاريخ آهي جمعو ٽين مئي 1924ع، ڳوٺ سانگي تعلقو ميهڙ. اسڪول ۾ منهنجي ڄم جي تاريخ لکي وئي ڏهين اپريل 1925ع، انهي ڪري مون رٽائر ڪيو ڏهين اپريل 1985ع تي. نوڪريءَ ۾ ڄمڻ جو هنڌ لکيو ويو دادو، ڇاڪاڻ ته ضلعو دادو هو. پاسپورٽ ۾ ڪڏهن منگواڻي ڪڏهن ميهڙ ڄاڻايم. ائين ڄم جي جاءِ مغالطو ٿي ويندو آهي. جمال ابڙي جو جنم ڏينھن

1910.10.10-A.D

عبدالحق ولد بچل وقاصي جو ذڪر هلندي مٿيون سڀ ڳالهيون اچي ويون. عجيب فقير منش، سخي مڙد، ڪچهري جو مور ۽ دوستن جو وسيع حلقو رکندڙ شخص هو. جهڙوڪر سڄي ويهين صديءَ تي محيط رهيو. ڏهين آڪٽوبر 1910ع تي تولد ٿيو ۽ ٽين سيپٽمبر 1996 ع تي ٽنڊي آدم ۾ وفات پاتائين ۽ اتيئي انهيءَ هنڌ مدفون آهي جا جاءِ پاڻ پسند ڪري ڏيکاري ويو هو.

1996.11.03-A.D

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

اونھي ڳالھ اسرار جي جا بنياد
ڪٿا / جمال ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

اونھي ڳالھ اسرار جي - مان نڪتل ٻيون شاخون-

اونھي ڳالھ اسرار جي

شاخ ڪٿا
ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو18
اڳلو صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

� قومن جي تاريخ“ ۾ شيڪسپيئر لاءِ هن هڪ لازوال جملو لکيو آهي ته، ”آخري انگريز جنهن کي وساريو وڃي.“ ڏسو کيس سڀني بادشاهن، سالارن، فاتحن جنگي جوڌن وغيره کان مٿاهون مقام ڏئي ڇڏيائين، سو به هڪ ننڍڙي سادڙي جملي ۾. مشهور ظالم بادشاهه هينري اٺين لاءِ لکي ٿو ته: ”هن جا گناهه انگلينڊ جي سڀني بادشاهن جي جملي ثوابن ۽ ڪارنامن کان مٿاهان هئا، جو انهيءَ ڪارڻ اسان کي مئگنا ڪارٽا مليو.“ مئگنا ڪارٽا، انساني حق ۽ آزاديءَ جو اهم قانون آهي جو اڄ دنيا جي لڳ ڀڳ سڀني ملڪن ۾ لاڳو آهي.
انگريزن به اسان محڪوم قومن جي تاريخي ماڳن جي حفاظت ڪئي. 1940ع ۾ جو ميرپور خاص وڃان ته هڪ سرڪاري آفيس تي سنگمرمر جي تختيءَ تي لکيو پيو آهي ته ”هيءَ مير شير محمد خان ٽالپر جي جڳهه آهي.“ اڄ اها تختي آهي الائي ڪانه يا مورڳو جاءِ ئي ميسارجي وئي. ٻيو ته ٺهيو ڪوبه سياسي ليڊر يا قلمڪار لڙي شير سنڌ مير شير محمد خان ٽالپر جي مزار تي گلن جي چادر چاڙهڻ ڪونه ويو آهي. اهو شير جو آخر تائين انگريزن سان وڙهندو جهيڙيندو آيو. شهيد هوش محمد شيديءَ جون ڳالهيون ته ڪيون ٿا پر ڪوبه دوآبي سندس مزار تي حاضري ڏيڻ ڪو نه ٿو وڃي بلڪه خبر به ڪانه اٿن ته سندس مزار دوآبي ۾ آهي، حيدرآباد جي قلعي ۾ ڪالونيون ٺهي ويون ۽ ميرن جي قبن تي مجاورن جا قبضا ٿي ويا جن پلاٽ وڪڻي کائي کپائي ڇڏيا. ڪن ٿورن کي خبر هوندي ته احسان علي شاهه وارا (جو تعليم کاتي جو چڱو وڏو آفيسر ٿي ويو) مير صاحبن جي قبن جا مجاور هئا. قلعي جي بيحرمتي پهريائين هندو سيٺين ۽ ديوانن ڪئي جو قلعي ڀت ڊهرائي نئون لنگهه ۽ روڊ ٺاهي پلاٽ ديوانن کي ڏنائون، جي بنگلا ماڙيون ۽ دُڪان ٺاهي ويٺا. هنن به سنڌ جي تاريخ کي، مسلمانن جي تاريخ سمجهي، اهڙي بيدرديءَ سان باهيون ڪڍيون ۽ گدومل ۽ نائون مل جي روايت ورجائي. پوءِ ڌارين تي ڪهڙي ميار. جن جي دلين ۾ درد ته ٺهيو، نفرتن جا انبار آهن.
مدينھ منوره جي عجيب واقعي ۽ نياڻي شبانه جي خواب جي ڳالهه پي ڪيم. 1971ع ۾ مان ۽ منهنجو ڀاءُ ڪمال، ڪاماري شريف واري پير عبد الله شاهه قريشيءَ جا مهمان هئاسون. حرم شريف کان ٿورو پرڀرو، گهٽيءَ ۾ سندس جاءِ هئي. اسان جي عرض ڪرڻ تي اسان کي الڳ جاءِ مسواڙ تي وٺي ڏنائين. پير صاحب جي ڪهڙي ڳالهه ڪجي! وڏو وضعدار، شاندار، مهمان نواز ۽ رهائي پکائي وارو ماڻهو هو. اسان جي ساڻس ملاقات منيٰ جي ميدان ۾ ٿي جتي ٻڌايائين ته سندس ڀاءُ پير ڪمال شاهه ڪاماري واري اڳيئي کيس اسان لاءِ لکيو هو، سو چڱو جو هتي ئي ڏيٺ ويٺ ٿي وئي. پوءِ ته نقشو ڪڍي پنهنجي گهر جو نشان پتو ۽ دڳ ٻڌايائين ۽ زور ڀريائين ته ٽئڪسي واري کي سڌو منهنجي جاءِ وٽ وٺي اچجو. پاڻ سعودي شهريت حاصل ڪري چڪو هو ۽ سعودي اميرن ۽ آفيسرن سان اٿڻي ويهڻي هئس.
شهريت، جا ڏاڍو ڏکيو ٿي ملي، ان جو به عجيب قصو ٻڌوسون ته شاهه فيصل جي درٻار ۾ پير صاحب اٿي بيٺو ۽ چيائين ته ”ڪهڙي حساب سان مونکي شهريت نٿا ڏيو؟ مان ته قريشي آهيان، هتان جو شهري هئس، هڪ عرب جي حيثيت ۾ عجم ويس. هاڻي پنهنجي اباڻي وطن موٽي آيو آهيان، سو مونکي ڪيئن نٿا قبول ڪيو؟“ شاهه فيصل وراڻيس ته، ”تنهنجي اصلي شهريت موٽائي ٿا ڏيون !“ ۽ لکيت ۾ آرڊر به ائين مليس ته کيس سندس اصلي شهريت موٽائي ٿي وڃي. پير صاحب جي مهمان نوازي اهڙي جو تهجد جي ٽائيم تي به چانهه کڄيو اچي. ناشتي ۾ سيون، بيضا وغيره. منجهند ۽ رات جو برياني پلاءُ ۽ مرغيون، شام جي چانهه الڳ. اسان گهڻو ئي جهليس ته اسان وٽ گيس جو چلهو آهي ۽ ٻه عورتون به آهن اسين پاڻ ئي سادو هلڪو کاڌو ٺاهي کائينداسون. پر پير صاحب صفا پڙ ڪڍي بيٺو ته اها اڻ ٿيڻي آهي. اسين ته ٺهيو، ماڻهو هوٽلن ۾ رهيا پيا آهن ۽ مانيءَ جا ڀريل طشت، پير صاحب جي گهران ڀرجي. هوٽلن جي ڪمرن ۾ پيا پهچن. مون گهر واريءَ کي چيو ته وڃي بيبين سان ملي اچي ۽ ڏسي به اچي ته ڪيترا نوڪر نوڪرياڻيون وٽن ڪم پيا ڪن، سا وڃي ساڻن ملي آئي. اچي ٻڌايائين ته نه نوڪر، نه نوڪرياڻي، نه ڪو ڇوڪرو نه ڪا ڇوڪري. رڳو ٻه بيبيون آهن جي ڏينهن رات لڳيون پيون آهن ماني ٺاهڻ، موڪلڻ ۽ ٿانوَن ڌوئڻ ۾. بس بيٺي نٿيون پڄن ۽ پيون کِلن ۽ خوش ٿين. اٺن ڏينهن کان پوءِ موڪلايوسين ته پير صاحب ٽئڪسي واري کي گهرائي اسان جي ائڊريس سمجهائي کيس تاڪيد ڪيو ته پرديسي آهن اصل گهر جي در تي کين لاهجانءِ. اسان جنهن جاءِ ۾ رهيا هئاسون تنهن جي مسواڙ جا ٽي سؤ ريال ڪڍي ڏناسون ته چيائين ته ”مالڪ مڪان وٺندو ئي ڪونه، جو مون کيس اڳ ۾ ئي ادائگي ڪري ڇڏي آهي!“ واهه پير صاحب تنهنجو شان. پير صاحب هاڻ گذاري ويو آهي. سندن پٽن مان اها خوشبو ڪانه آئي.
سندس واچن جي دُڪان تي وياسون ته اهو تاثر ڏنائون ته ڄڻ هو سنڌي سمجهن ئي ڪونه ٿا. ٻئي هڪ دُڪان تي چڙهياسون ۽ ٻولي نه اچڻ ڪري منجهيا بيٺا هئاسون ته دُڪان جي ٻن مالڪن پاڻ ۾ سنڌيءَ ۾ ڳالهايو ته مان خوش ٿي ساڻن سلاماليڪ ڪري سنڌيءَ ۾ ڳالهايو ته مونکي حيرت مان ڏسي، اڻڄاڻائي ڏيکاري، عربيءَ ۾ شروع ٿي ويا. ان جي مقابلي ۾ گهٽيءَ مان موٽندي پاڻ ۾ سنڌيءَ ۾ ڳالهائيندا ٿي وياسون ته هڪ ڪپڙي وارو ڊوڙندو آيو ۽ سِڪ وچان پڇيائين ته ”سنڌي آهيو؟“ پوءِ ته زوريءَ ڪپڙو منهنجي ڀاڄائي ۽ گهر واريءَ کي سستي اگهه ۾ ڏنائين.
مونکي هڪ دوست مرحوم محمد هاشم ابڙي چيو ته هو ”مديني ۾ حاجي غلام علي ڌوٻيءَ سان نه ملئين ته ڄڻ ڪنهن سانه ملئين!“ مون جانچ ڪئي ته خبر پئي ته شهر جي ٻاهرئين حصي ۾ پرڀرو ٿو رهي، سو مون رڳو سلام ڏياري موڪليامانس ته ٺڪاءَ اچي ڪيائين ۽ ڏاڍو زور ڀريائين ته هلي سندس مهمان ٿيون، اسان معافي ورتي ته چيائين ته ”هڪ ويلو ماني ضرور کائو!“ اهو به انڪار ڪندي کيس سمجهايوسين ته ”پير صاحب جا مهمان آهيون. مناسب ناهي جو ٻئي وٽ ماني کائون“ ته به چيائين ته ”سڀاڻي منجهند جي ماني مون وٽ!“ اسان سندس گهر پري هجڻ جو بهانو ڪري انڪار ڪيو ته به چيائين ته ”پوءِ هتي ماني کڻي ايندس!“ ڏاڍو جهليوسينس ته به پاڻ پنهنجي سر پلاءَ زردي جو طشت ڀري کڻي آيو. اهڙا قربائتا ۽ مهمان نواز ماڻهو به پيا آهن جو نه ڄاڻ نه سڃاڻ، ته به چي ”منهنجا مهمان آهيو!“ هي 1971ع جي ڳالهه.
وري 1991ع ۾ منهنجي مدينه منوره ۾ حاضري ٿي. حرم شريف جي کليل پڙ ۾ جتي اڳي پٿريون هونديون هيون ۽ هاڻي سنگ مرمر ۽ قالين آهن، سنڌي ماڻهو اڪثر اتي ويهندا آهن. اتي هڪ درويش مليم، کبڙ فقير. اصل نالو ته محمد اٿس پر حضور سائين جي عزت وچان نالو مٽائي ”کبڙ“ سڏائي ٿو. ٻڌايائين ته هو ميهڙ ڀرسان سنڌي ٻٽڙن جو ويٺل آهي. مون چيس ته ”اتان جو شمس الدين صديقي سيشن جج منهنجو دوست آهي“ ته چيائين ”ها، ماستر تاج محمد جو پٽ؟“ مون چيو ”هائو!“ ۽ ٻڌايومانس ته مرحوم تاج محمد صاحب گذاري ويو ته ڏک ٿيس ۽ سندس گهر واريءَ لاءِ پڇيائين ته چيومانس ”ا

ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو18
اڳيون صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

No Article found

ڪٿا - موضوع جون ٻيون داخلائون-
منهنجي وصيت
سانگي قبيلو
علي خان ابڙو
اونھي ڳالھ اسرار جي
ٿوھر ۾ ڳاڙھا گل
مر پيا مينھن وسن
ايندو نھ وري ھي وڻجارو
مھاڳ

.....ڪٿا موضوع جون وڌيڪ داخلائون