2020-06-16
داخلا نمبر 48
عنوان اونھي ڳالھ اسرار جي
شاخ ڪٿا
پڙهيو ويو 2291
داخلا جو حوالو:

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1924.00.00-A.D

سن 1924ع مطابق 27 رمضان المبارڪ، شب قدر ۽ جمعت الوداع جي رات جي آخري پهر ۾، پرهه ڦٽيءَ کان اڳ، مان ساڳي انهيءَ جاءِ تي ڄائس جتي بابا ڄائو هو. امان کي اهو ڏينهن ۽ تاريخ چٽيءَ طرح ياد هو.

1924.05.03-A.D

تنهن جي معنيٰ ته منهنجي ڄم جي صحيح تاريخ آهي جمعو ٽين مئي 1924ع، ڳوٺ سانگي تعلقو ميهڙ. اسڪول ۾ منهنجي ڄم جي تاريخ لکي وئي ڏهين اپريل 1925ع، انهي ڪري مون رٽائر ڪيو ڏهين اپريل 1985ع تي. نوڪريءَ ۾ ڄمڻ جو هنڌ لکيو ويو دادو، ڇاڪاڻ ته ضلعو دادو هو. پاسپورٽ ۾ ڪڏهن منگواڻي ڪڏهن ميهڙ ڄاڻايم. ائين ڄم جي جاءِ مغالطو ٿي ويندو آهي. جمال ابڙي جو جنم ڏينھن

1910.10.10-A.D

عبدالحق ولد بچل وقاصي جو ذڪر هلندي مٿيون سڀ ڳالهيون اچي ويون. عجيب فقير منش، سخي مڙد، ڪچهري جو مور ۽ دوستن جو وسيع حلقو رکندڙ شخص هو. جهڙوڪر سڄي ويهين صديءَ تي محيط رهيو. ڏهين آڪٽوبر 1910ع تي تولد ٿيو ۽ ٽين سيپٽمبر 1996 ع تي ٽنڊي آدم ۾ وفات پاتائين ۽ اتيئي انهيءَ هنڌ مدفون آهي جا جاءِ پاڻ پسند ڪري ڏيکاري ويو هو.

1996.11.03-A.D

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

اونھي ڳالھ اسرار جي جا بنياد
ڪٿا / جمال ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

اونھي ڳالھ اسرار جي - مان نڪتل ٻيون شاخون-

اونھي ڳالھ اسرار جي

شاخ ڪٿا
ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو22
اڳلو صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

�ن. اهي دوزخ ۾ وينديون باقي توهان جيڪي ڏاڙهي پٽ ۾ لڳا پيا آهيو سي بهشت ۾ ويندؤ؟ جن پينسلين ڳولهي لکن ڪروڙن جي جان بچائي، جن عينڪ جا لينس (شيشا) ڳولهي لکن ڪروڙن کي اکيون ڏنيون سي دوزخ ۾ ويندا، باقي توهان جي هڪٻئي جون اکيون ڪڍڻ لاءِ آتا آهيو، اهي بهشت ۾ ويندا؟ هت به ڍؤ ڪري اوڳرايون ڏيندا ۽ اتي به مال مليدا کائيندا؟ نڪرو پنهنجي خود فريبيءَ جي کوپي مان ۽ ڪا انسان ذات جي خدمت ڪيو!“ ٻيو به گهڻو ئي ڪجهه چيائين. ملا اهڙو ڪڇن جهڙي ڀت. اهي هئا پراڻا آءِ سي ايس آفيسر. نه ملا جي پرواهه ڪندا هئا، نه سياستدانن جي، نه حاڪم جي. سچ چئي ڏيندا هئا.
سندن نوڪريءَ جي گارنٽي، سندن نوڪريءَ جي قاعدن ۾ ڏنل هئي. پوءِ جن جو ضمير زنده هو، اهي حق جي ڳالهه تي اٽل ٿي بيهندا هئا ۽ کين ڪو لهر لوڏو ڪونه هو. البت ناراضگي ۽ بدلين وغيره لاءِ ذهني طرح تيار هوندا هئا. 1973ع ۾ عبد الله ميمڻ حيدرآباد جو ڊپٽي ڪمشنر هو. ممتاز علي ڀٽي جهڙو ڪڙڪ ۽ اعليٰ منتظم چيف منسٽر هو ۽ کيس حڪم ڏنائين ته ”ٽنڊي محمد خان جي فلاڻي ماڻهوءَ کي هڪدم گرفتار ڪري جيل ۾ وجهه!“ـ ”حاضر!“ چئي فون رکي ڇڏيائين. سندس ضمير زنده هو سو حقيقت معلوم ڪرڻ لاءِ پنهنجي سر ان ماڻهوءَ وٽ وڃي پهتو. ڏٺائين ته اهو ماڻهو پنجهتر سالن جو پيرسن شريف ماڻهو هو. معلومات وٺندي معلوم ٿيس ته مير اعجاز ٽالپر، جو ان وقت وزير هو سو کانئس ناراض هو. ناراضگيءَ جو سبب معلوم ڪري ان ماڻهوءَ کي چيائين ته جي مان هيئن فيصلو ڪيان ته قبول ڪندين؟ هُن چيو ته تون جيڪو به فيصلو ڪندين سو مونکي قبول آهي. عبد الله صاحب کيس گرفتار نه ڪيو ۽ موٽي آيو. مير اعجاز تپي باهه ٿي ويو ۽ ممتاز صاحب کي چيائين ته عبد الله ميمڻ تنهنجو حڪم مڃڻ لاءِ تيار ناهي. ممتاز صاحب به باهه ٿي ويو ۽ عبد الله کي فون تي سخت ڪاوڙ ۾ چيائين:
”تو فلاڻي کي گرفتار نه ڪيو؟“
جي نه ۽ نه ڪو گرفتار ڪندس. باقي مسئلو حل ڪري ڏيندس.“
”ميمڻ! ميمڻ! تون ان جو نتيجو ڄاڻين ٿو؟“
”هائو ڄاڻان ٿو ۽ سڀاڻي توهان کي به ڄاڻ پئجي ويندي.“
ٻئي ڏينهن عبد الله صاحب نوڪريءَ تان استعيفا ڏئي، هٿئون هٿ چيف منسٽر صاحب کي ڏياري موڪلي. مان پنهنجي آفيس سنڌ اسيمبليءَ ۾ ويٺو هئس ته آغا شهاب ۽ عبدالقادر ابڙو (يا مير امداد) منهنجي آفيس ۾ گهڙي آيا. حيران پريشان! مون کي چيائون ”هي عبد الله جا ڪم ڏٺئي؟“ مون کي ڪا خبر ئي ڪونه هجي. ٻڌايائون ته ”نوڪريءَ تان استعيفا ڏني اٿائين.“ مان پاڻ حيران ٿيس ته هڪ غريب ماڻهو، جيڪو هاءِ ڪورٽ ۾ ڪلارڪ هو ۽ محنت ۽ لياقت سان سي ايس پي جو امتحان پاس ڪري وڏي عهدي تي پهتو، سو ڪيئن ٿو استعفا ڏئي!
مونکي چيائون ”تون فون ڪري جهلينس!“ مون جڏهن کانئن حقيقت معلوم ڪئي ته مون عبد الله صاحب کي فون ڪرڻ کان انڪار ڪيو ته صحيح ۽ اصولي فيصلي کان ڪيئن جهليانس؟ چيم، ”توهان چئوس!“ هنن چيو ته ”اسان گهڻو چيو اٿس پر اصل نٿو مڃي. تنهنجي عزت ڪري ٿو تنهنجو چوڻ وٺندو!“ آغا شهاب ڇا ڪيو جو حيدرآباد فون ملائي کڻي منهنجي ڪن تي رکيائين ته ”هاڻي وٺ سختيءَ سان منع ڪرينس!“
حيدرآباد مان ”هيلو“ جو آواز آيو ۽ مون سڃاتو ته عبد الله آهي سو مون چيو مانس، ”عبد الله مبارڪ هجئي!“ آغا صاحب ۽ عبدالقادر ٻنهي يڪ آواز چيو ”ٻيڙي ٻوڙي ڇڏيئي!“ هوڏانهن عبد الله صاحب وڏو ٽهڪ ڏنو ۽ چيائين ”جمال صاحب توهان پهريان ماڻهو آهيو جنهن مبارڪ ڏني آهي ٻيا ته ڪالهه کان منهنجو هنيانءُ ئي کائي ويا آهن.“ مون چيو ”ڪا نظر ثاني جي گنجائش؟“ چيائين ”بلڪل نه!“ مون فون کڻي رکيو ۽ هو دوست به مون تي ناراض ٿيندا نڪري ويا. نوڪريءَ جي گارنٽي سبب عبد الله صاحب جي استعفا منظور ڪانه ٿي باقي کيس بدلي ڪري سنڌ سيڪريٽريٽ ۾ فنانس ڊپارٽمينٽ ۾ ڊپٽي سيڪريٽري مقرر ڪيو ويو. هو انهيءَ ۾ وڌيڪ خوش ٿيو جو ڪراچيءَ ۾ پگهار ڪجهه وڌيڪ ٿي ملي.
ٻيو به هڪ اعليٰ مثال آهي. 1973ع جي زبان جي مسئلي تي اڙدو پريس هروڀرو وٺي هاءِ گهوڙا ڪئي. اخبار تي حڪومت سنسر لاڳو ڪئي. هڪڙو ڊپٽي سيڪريٽري هو مسٽر طارق امين تنهنجي ضمير اها ڳالهه قبول نه ڪئي سو حڪومت جا آرڊر نه مڃيائين. ٻيو هو مسٽر ايم يوسف ائڊيشنل چيف سيڪريٽري، انهيءَ به ائين ڪيو. ٻنهي کي معطل ڪيو ويو. طارق امين ته بعد ۾ استعفا ڏئي وڃي فلپس ڪمپنيءَ ۾ نوڪري ڪئي. مسٽر روئداد خان چيف سيڪريٽري هو. هو به هڪ کڙپيل ۽ سخت مزاج آفيسر هو. ان به حڪومت سان تعاون نه ڪيو ۽ نوڪريءَ مان ڪڍيو ويو. چوڻ جو مطلب آهي ته هي جو آفيسر صاحب ’مجبوري‘ جو لنگڙو عذر ڏين ٿا، اهو صحيح ناهي. اها ظاهر ظهور ’ڪمزوري‘ آهي. يا ته سندن هٿ صاف نه آهن، ان ڪري ضمير جو زور وڃائي ويٺا آهن. هي جو معاشري ۾ يا تنظيمي ڍانچي ۾ خرابيون پئدا ٿيون آهن، تن جو مکيه سبب اهو آهي ته ڪامورا شاهي يا بيورو ڪريسيءَ کي ڪمزور ڪيو ويو آهي. آهي نه ڇرڪ ڪڍڻ جهڙي ڳالهه؟ اٺ تڏهن ٿي رڙيا جڏهن ٻورا ٿي سبيا.
آزاديءَ کان اڳ گانڌي جي جيڪا مهم هلائي سا هئي سول نافرماني يا قانون جي ڀڃڪڙي ڪري جيل ڀرڻ، ڪامورن کي گهٽ وڌ ڳالهائڻ، بيعزتو ڪرڻ ۽ سندن انحرافي ڪرڻ. ان وقت جي حالتن آهر شايد اهو ضروري ٿي پيو هجي پر علامھ عنايت الله خان المشرقي نجي محفلن ۾ ان ڳالهه تي سخت تنقيد ڪندو هو. سندس چوڻ هو ته سياستدان وقتي مفاد يا حاصلات لاءِ جيڪي غلط قدم کڻن ٿا تن جو اڳتي هلي قوم ملڪ ۽ معاشري کي ڏاڍو ڀاري نقصان ڀرڻو پوندو. وقت ايندو جو جيل وڃڻ اعجاز ٿي پوندو، قانون ٽوڙڻ انقلابي قدم ۽ وقت جي حاڪم جي تذليل، دليري ليکي ويندي. اڄ پنجاهه سالن کان پوءِ اهي ڳالهيون اسان اکئين ڏسون ويٺا.
سڄو معاشرو ڊانوانڊول ٿي ويو آهي، هر ڪو ڏاڙهي پٽ ۾ لڳو پيو آهي. هر سياسي ڪارڪن تاڙ ۾ ويٺو آهي ته ڪيئن قانون ڀڃان ۽ هيڪر جيل وڃان ته قرباني جو تمغو ڇاتيءَ تي سجائي ڍنڍورو ڏيان. اهڙين حالتن ۾ انتظامي معاملن جو ڪم سياسي ڪارڪنن ۽ وزيرن پنهنجي هٿ ۾ کنيو آهي، جو بلڪل غلط يا هاڃيڪار آهي. سياسي ڪارڪن ۽ وزير انتظاميه تي الزام مڙهي، جواز پئدا ڪري، انتظامي معاملا پنهنجي هٿ ۾ رکي پاڻ فيصلا ڪن ٿا. ظاهر آهي ته اهڙا فيصلا يڪ طرفا، غلط ۽ سياسي مفاد يا رشوت طور ڪيا ويندا. ڪامورو ڪهڙو به فيصلو ڪري، قانون، رُولس ۽ ريگيوليشن کي خيال ۾ رکي ان موجب ڪندو، جيڪو فيصلو قاعدن قانونن مطابق ڪيو وڃي، اهو ئي انصاف چئبو. ڪامورو ته قانوني ڄار ۾ چوکنڀو ٻڌل آهي. مٿس بالا آفيسرن، عوام ۽ عدالتن جي تلوار به ٽنگيل آهي. سو ڪيئن غلط فيصلو ڪندو؟ جي غلط فيصلو ڪري به، ته مٿانئس اپيل ٽپيل به ڪري سگهجي ٿي. سندس چال ڍال تي هر سال ڳجها رمارڪ (اي سي آر) به لکيا وڃن ٿا. هوڏانهن سياسي ڪارڪن ۽ وزير ته مادر پدر آزاد آهن. وڻين ته آنا لاهن، وڻين ته ٻچا ڏين. نه انهن لاءِ اي سي آر آهن، نه ائنٽي ڪرپشن، نه پروموشن ۽ نه سسپينش�

ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو22
اڳيون صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

No Article found

ڪٿا - موضوع جون ٻيون داخلائون-
منهنجي وصيت
سانگي قبيلو
علي خان ابڙو
اونھي ڳالھ اسرار جي
ٿوھر ۾ ڳاڙھا گل
مر پيا مينھن وسن
ايندو نھ وري ھي وڻجارو
مھاڳ

.....ڪٿا موضوع جون وڌيڪ داخلائون