2020-06-16
داخلا نمبر 48
عنوان اونھي ڳالھ اسرار جي
شاخ ڪٿا
پڙهيو ويو 2294
داخلا جو حوالو:

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1924.00.00-A.D

سن 1924ع مطابق 27 رمضان المبارڪ، شب قدر ۽ جمعت الوداع جي رات جي آخري پهر ۾، پرهه ڦٽيءَ کان اڳ، مان ساڳي انهيءَ جاءِ تي ڄائس جتي بابا ڄائو هو. امان کي اهو ڏينهن ۽ تاريخ چٽيءَ طرح ياد هو.

1924.05.03-A.D

تنهن جي معنيٰ ته منهنجي ڄم جي صحيح تاريخ آهي جمعو ٽين مئي 1924ع، ڳوٺ سانگي تعلقو ميهڙ. اسڪول ۾ منهنجي ڄم جي تاريخ لکي وئي ڏهين اپريل 1925ع، انهي ڪري مون رٽائر ڪيو ڏهين اپريل 1985ع تي. نوڪريءَ ۾ ڄمڻ جو هنڌ لکيو ويو دادو، ڇاڪاڻ ته ضلعو دادو هو. پاسپورٽ ۾ ڪڏهن منگواڻي ڪڏهن ميهڙ ڄاڻايم. ائين ڄم جي جاءِ مغالطو ٿي ويندو آهي. جمال ابڙي جو جنم ڏينھن

1910.10.10-A.D

عبدالحق ولد بچل وقاصي جو ذڪر هلندي مٿيون سڀ ڳالهيون اچي ويون. عجيب فقير منش، سخي مڙد، ڪچهري جو مور ۽ دوستن جو وسيع حلقو رکندڙ شخص هو. جهڙوڪر سڄي ويهين صديءَ تي محيط رهيو. ڏهين آڪٽوبر 1910ع تي تولد ٿيو ۽ ٽين سيپٽمبر 1996 ع تي ٽنڊي آدم ۾ وفات پاتائين ۽ اتيئي انهيءَ هنڌ مدفون آهي جا جاءِ پاڻ پسند ڪري ڏيکاري ويو هو.

1996.11.03-A.D

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

اونھي ڳالھ اسرار جي جا بنياد
ڪٿا / جمال ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

اونھي ڳالھ اسرار جي - مان نڪتل ٻيون شاخون-

اونھي ڳالھ اسرار جي

شاخ ڪٿا
ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو28
اڳلو صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

�و. ساڻس ملي ٻاهر نڪتو ته ايس پي جي بنگلي (جيڪو لاڳيتو هو) وٽان لنگهيو ته ڊي سيءَ جو نائب پٺيان ڊوڙندو آيو ۽ چيائين ته ڊي سي صاحب توهان کي سڏي ٿو.
پير صاحب حيران پريشان وري ڊي سي صاحب وٽ آيو ته هن انگريز صاحب تيز سوال ڪيس ته ”ايس پي سان ملڻ ٿي وئين ڇا، متان ائين ڪيو اٿئي، تون مئجسٽريٽ آهين ۽ هو هڪ پوليس آفيسر، توکي ساڻس ملڻ نه گهرجي!“ اهو هو انگريز جو انتظام. سنڌ سان بمبئي پوليس ائڪٽ لاڳو هو جنهن موجب پوليس، مئجسٽريٽ جي ماتحت هئي. نواب ڪالا باغ سنڌ سان پنجاب پوليس ائڪٽ لاڳو ڪيو ۽ پوءِ سنڌ به پنجاب وانگر پوليس اسٽيٽ بڻجي وئي. اها غير جمهوري حڪمرانن جي ضرورت هئي ته پوليس معرفت سڀ اختيار محفوظ ڪن. انهي ڳالهه جي خبر نه هئن نه پرواهه هئن، ته سڄي نظام کي ڪمزور ڪري معاشري ۽ سماج جو ٻيڙو پيا ٻوڙين. نتيجو اهو نڪتو جو پوليس ڌاڙيل پالڻ شروع ڪيا ۽ فوجين کي به سڄي ڄاڻ هئي پر حصه رسي خاطر چشم پوشي ڪندا رهيا.
جنرل ايوب ۾ اها ته چڱائي هئي جو خبر پوڻ تي هڪدم فوج کي واپس بئرڪن ۾ گهرايائين. جنرل ضياءَ ته بادشاهيءَ جا خواب پاڻ به ڏٺا، ٻين جنرلن کي به ڏيکاريائين بلڪه جنرلن جي اولاد ۾ به اهي جيوڙا ڀريائين. اڄ تائين جمهوري حڪومت جي اٺن سالن (1988ع کان 1996ع) باوجود اسان جي مٿان فوج جي تلوار يا بندوق اڀي بيٺي آهي. ڪو اعتبار ڪونهي ته ڪنهن مهل، ڪنهن گهڙي ڇا ٿئي. اهڙي صورتحال غير جمهوري ۽ اقليتي طبقن لاءِ اميد افزا آهي جو هو ڄاڻن ٿا ته جمهوري طريقن سان ڪڏهن به حڪومتي ايوانن تائين نه ٿا پهچي سگهن، سواءِ فوجي راڪاس جي معاونت جي.
هيڪر ڊڪٽيٽر شاهي مسلط ٿي وڃي ته اهي اقليتي ۽ غير جمهوري طبقا ٽولا ٽان ٽان ڪري پنهنجي ٻرن مان ٻاهر نڪري اچن ٿا. عجيب ۽ غريب دلفريب نعرا، اسلام جو نفاذ، نظام محمدي، شهري حقوق، سرمايه ڪاري جي آزادي وغيره ڏئي خوشامدي پريس ۽ بيوروڪريسيءَ جي طاقت جي غلط استعمال سان پنهنجون بکايل خواهشون پوريون ڪن ٿا. اهڙا طبقا ڪڏهن به جمهوريت کي پسند ڪونه ڪندا بلڪه مخالفت ڪندا ۽ جمهوري ادارن کي تباهه ڪندا ۽ شخصي طبقاتي مفاد حاصل ڪري ڀڀ ڀريندا ۽ ٻين هم خيالن کي به هڏي وجهندا ۽ وڏي ڳالهه تي قانون جي حڪمراني ٽوڙڻ لاءِ پوليس کي زور وٺائيندا ۽ هر چڱي مٺي جي پڳ لاهي کيس ماٺ ڪرائيندا يا لٽ مار ۾ ڀاڱي ڀائيوار ڪري بريف ڪيس يا لفافن جو ڪلچر وجود ۾ آڻيندا.
چوڻ جو مقصد اهو آهي ته حڪومت جون جيڪي ٽي مکيھ شاخون آهن تن کي محفوظ ۽ خود مختيار رکجي ۽ انهن سان کؤنس نه ڪجي. قانون ساز ادارا (اسيمبليون وغيره) پاڻ کي قانون سازي تائين محدود رکن ۽ حڪمرانيءَ جا خواب نه لهن. بيوروڪريسيءَ کي با اختيار ۽ خود مختيار بڻائي قانوني دائري اندر حڪمراني جو مڪمل اختيار ڏنو وڃي. جيئن ماڻهو ٻين درن يعني سياسي ليڊرن ۽ ڪارڪنن وٽ ڌڪا کائڻ نه وڃن. عدليه وري آئين موجب بيورو ڪريسي جي عملن تي ڪرڙي نظر رکي ۽ قانون ساز ادارن جو تحفظ ڪري. پوءِ ڪا به گڙٻڙ ڪانه ٿيندي ۽ معاشرو آهستي آهستي نارمل ٿي، ترقي جي راهه تي گامزن ٿي ويندو؛ يعني هلي پوندو ۽ تڪڙيون تڪڙيون ٻرانگهون کڻڻ شروع ڪندو.
قانون ساز (ميمبر صاحبان ۽ وزير) به جڏهن حڪمرانيءَ جي جهنجٽ کان آزاد ٿيندا ته سندن ڌيان ويندو ته سرمائيداريءَ جي نانگ جو مٿو ڪيئن ڪچلجي، دلال ۽ دلاليءَ کي ڪيئن ڪڍي ڦٽو ڪجي ۽ زرعي آبادگار کي زنجيرن مان ڪيئن آزاد ڪري معيشت کي زور وٺائجي. هاڻي ڇا ٿيو آهي جو سياستدان پنهنجو اصل فرض وساري، حڪمرانيءَ جي چڪر ۾ هر شعبي ۾ بيوروڪريسي، پوليس، زمينداري ٺيڪيداري، سرمائيداري ۾ هٿ پير ٻوڙيون ويٺا آهن ۽ ويٺا چَڪين ۽ کائن ۽ چشڪيون وٺن. سنڌيءَ ۾ چوندا آهن ته ’ڄاڻين پاڻ ڪونه، ماري خطابي.‘
سياستدان خاص ڪري ميمبر صاحب، به ڄاڻن پاڻ ڪونه ۽ مارو اٿن ٻين تي، ويندي خلق خدا کي به ڪونه بخشين. خدمت خلق جا عجيب عجيب نسخا ايجاد ڪيا اٿن. مثلاَ ترقياتي ڪمن جي ڪوٽا (ڀلي ٺيڪيدار سندن سوٽ ماسات هجن) ليسنن جي ڪوٽا، نلڪن جي ڪوٽا، نوڪرين جي ڪوٽا وغيره وغيره. هر ڪو ڄاڻي ٿو ته اها ڪوٽا بازار ۾ کلم کلا وڪامي ٿي. پوليس ۾ اسسٽنٽ سب انسپيڪٽر جون سئو کن جايون نڪتيون. مون کي هڪ جهونو واقفڪار اچي چنبڙيو ته سندس پٽ کي هڪ پوسٽ وٺرائي ڏيان. عرفان مروت صاحب وزير هو. هڪ وڏو آفيسر جو مون سان حجائتو هو ان کي وڃي چيم. هن صاف چيو، ”جمال، ڪمال ٿو ڪرين. جا شيءِ بازار ۾ لک سوا ۾ ملي ٿي، ان لاءِ مون کي ڇو ٿو بڇڙو ڪرين؟“ سندس ڳالهه ۾ وزن هو سو چپ ڪري چانهه پي موٽي آيس.
اسان جي دوستن جو هڪ محدود دائرو آهي جنهن ۾ ڪنهن نئين کي اچڻ ڏيون ڪونه ۽ ڪنهن پراڻي کي نڪرڻ ڏيون ڪونه. اسان جا ڪي مقرر ڪيل اصول آهن جن مان هڪ اهو آهي ته دوست کي ڪنهن آزمائش ۾ نه وجهجي. سو مٿي ذڪر ڪيل دوست جي مجبوري ڏسي کلندي نڪري آيس.
مان چيئرمين ائنٽي ڪرپشن هئس ته کاتي جي گهربل نتيجن توڙي طريقيڪار کان مطمئن ڪونه هئس. هڪ دفعي ۾ هڪ اعليٰ ميٽنگ ۾ مشورو ڏنم ته ”اجايو هيڏي ساري کاتي جو خرچ برداشت ٿا ڪريو. رڳو هڪ معمولي طريقو اختيار ڪيو جو سالياني ڳجهي رپورٽ کي اهم بڻايو. جيڪڏهن ڪنهن به آفيسر کي ٽي سال لاڳيتو خراب ريمارڪ ملن ته ان کي نوٽس ڏئي هڪ اعليٰ ڪميٽي، جنهن جا ميمبر چيف سيڪريٽري، چيف جج، آءِ جي پوليس ۽ متعلقه کاتي جو سيڪريٽري هجن، سي ان آفيسر کي گهرائي کانئس جواب طلبي ڪري سندس موقف ٻڌي اتي جو اتي ڪا به سزا جا سروس رولز مطابق هجي، سا ڏئي ڇڏن ته پوليس جا ڪورٽن جا ۽ ٻين خرچن جا جهنجهٽ ئي ختم ٿي وڃن ۽ رشوت کي به ڪافي ٻنجو اچي وڃي.“ تمام اعليٰ آفيسرن چيو ته ”اهو بلڪل صحيح آهي پر ڪهڙي آفيسر ۾ همت آهي جو ڪنهن ماتحت کي خراب ريمارڪ ڏئي؟“ مار، معاملو ايڏو خراب ٿي ويو آهي! مون کي ته هوم سيڪريٽري چئلينج ڪيو ته تون پنهنجي ڪنهن پٽيوالي يا ڪلارڪ کي رڳو هڪ دفعو خراب ريمارڪ ڏئي ڏيکار ۽ واقعي ائين ڪري مون پاڻ لاءِ مصيبت پيدا ڪئي. ثابت ٿيو ته بيوروڪريسي ۽ ڪامورا شاهي کي نٻل، ڪمزور ۽ غير ضروري بڻايو ويو آهي ۽ مداخلت ڪري ان کي ڪمزور ۽ معذور ڪيو ويو آهي.
انهي نسخي کان سواءِ ڪو چارو نه آهي ته هر اداري يعني مقننه، بيوروڪريسي ۽ عدليه کي مضبوط ۽ طاقتور ڪيو وڃي، ان سان ڇيڙ ڇاڙ ۽ ڪنهن به قسم جي مداخلت نه ڪئي وڃي ۽ ڪو به ادارو ٻئي اداري جي ڪم ۾ ٽنگ نه اٽڪائي. ائين ڪرڻ سان حڪومت ڪمزور ڪانه ٿيندي جيئن عام طرح سمجهيو وڃي ٿو، بلڪه وڌيڪ مضبوط ٿيندي ۽ پڻ خلق جو اعتماد بحال ٿيندو. هي جو ڪارڪنن جي لوڌ پيدا ٿي آهي جن ڀئون ڀئون لائي ڏني آهي ۽ جن کي عام ماڻهو نفرت وچان، پيپلا، جماعتيا، نوازيا وغيره سڏن ٿا تن جو به گوگاءَ گهٽجي ويندو ۽ وزيرن ۽ ميمبر صاحبن تان به دٻاءَ لهي ويندو. هر ڪو ڪم پاڻ مرادو ساهه ستيءَ سان قانون ۽ قاعدن موجب پاڻ ئي ٿي ويندو. جيڪڏهن ڪو ڪامورو غلط ڪم ڪندو ۽ دير �

ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو28
اڳيون صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

No Article found

ڪٿا - موضوع جون ٻيون داخلائون-
منهنجي وصيت
سانگي قبيلو
علي خان ابڙو
اونھي ڳالھ اسرار جي
ٿوھر ۾ ڳاڙھا گل
مر پيا مينھن وسن
ايندو نھ وري ھي وڻجارو
مھاڳ

.....ڪٿا موضوع جون وڌيڪ داخلائون