2020-06-16
داخلا نمبر 48
عنوان اونھي ڳالھ اسرار جي
شاخ ڪٿا
پڙهيو ويو 2240
داخلا جو حوالو:

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1924.00.00-A.D

سن 1924ع مطابق 27 رمضان المبارڪ، شب قدر ۽ جمعت الوداع جي رات جي آخري پهر ۾، پرهه ڦٽيءَ کان اڳ، مان ساڳي انهيءَ جاءِ تي ڄائس جتي بابا ڄائو هو. امان کي اهو ڏينهن ۽ تاريخ چٽيءَ طرح ياد هو.

1924.05.03-A.D

تنهن جي معنيٰ ته منهنجي ڄم جي صحيح تاريخ آهي جمعو ٽين مئي 1924ع، ڳوٺ سانگي تعلقو ميهڙ. اسڪول ۾ منهنجي ڄم جي تاريخ لکي وئي ڏهين اپريل 1925ع، انهي ڪري مون رٽائر ڪيو ڏهين اپريل 1985ع تي. نوڪريءَ ۾ ڄمڻ جو هنڌ لکيو ويو دادو، ڇاڪاڻ ته ضلعو دادو هو. پاسپورٽ ۾ ڪڏهن منگواڻي ڪڏهن ميهڙ ڄاڻايم. ائين ڄم جي جاءِ مغالطو ٿي ويندو آهي. جمال ابڙي جو جنم ڏينھن

1910.10.10-A.D

عبدالحق ولد بچل وقاصي جو ذڪر هلندي مٿيون سڀ ڳالهيون اچي ويون. عجيب فقير منش، سخي مڙد، ڪچهري جو مور ۽ دوستن جو وسيع حلقو رکندڙ شخص هو. جهڙوڪر سڄي ويهين صديءَ تي محيط رهيو. ڏهين آڪٽوبر 1910ع تي تولد ٿيو ۽ ٽين سيپٽمبر 1996 ع تي ٽنڊي آدم ۾ وفات پاتائين ۽ اتيئي انهيءَ هنڌ مدفون آهي جا جاءِ پاڻ پسند ڪري ڏيکاري ويو هو.

1996.11.03-A.D

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

اونھي ڳالھ اسرار جي جا بنياد
ڪٿا / جمال ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

اونھي ڳالھ اسرار جي - مان نڪتل ٻيون شاخون-

اونھي ڳالھ اسرار جي

شاخ ڪٿا
ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو46
اڳلو صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

�ن ته ”نڪري پيش پئو نه ته مارجي ويندؤ!“ جواب ڪونه آيو. فائرنگ جو آرڊر ڏنائين ته موٽ ۾ ڌاڙيلن به فائرنگ شروع ڪئي. خوش ٿيو جو پڪ ٿيس ته ڌاڙيل گهيري ۾ آهن. اڌ منو ڪلاڪ فائرنگ هلي پوءِ ماٺي ٿي وئي پر سپاهين کي پوزيشن تي قائم رهڻ جو آرڊر ڏنائين ته متان ڌاڙيل دوکو ڏئي نڪري وڃن. پوءِ گرنيڊ (هٿ سان اڇلڻ وارو بم) اڇلائڻ جو حڪم ڏنائين. وري توتاري تي ڌاڙيلن کي پيش پوڻ لاءِ چيائين ته به اتر ڪونه مليو. پوءِ ڄار ۾ اندر گهڙڻ جو ارادو ڪيائين ته سپاهين خطرو ڏيکاريو ته متان ڌاڙيل اوچتو حملو ڪري سپاهي ماري وجهن. عبدالحق چيو ته سپاهي نه مارائبو. پوءِ ڄار کي باهه ڏياريائين ته ان صورت ۾ ڌاڙيل ضرور ٻاهر نڪري ڀڄڻ جي ڪوشش ڪندا. پوءِ به هو ڪونه نڪتا ته پڪ ٿيس ته مارجي ويا سو پنهنجي سر ٻن چئن سپاهين سان ڪاهي پيو ڄار ۾. ڏسون ته ٻئي ڌاڙيل مئا پيا آهن.
مئلن کي ڀونڊا ڏئي، ماءُ ڀيڻ تي گاريون ڏنائين. چيائين ”سائين ههڙا تهڙا هيڏا ظالم نه نياڻي سياڻي جو ننگ نه حياء شرم، ڀيڻ (.....) وتن مسڪينن کي ماريندا. لاش ڄنڊن کان گـهلائي، ٽرڪ ۾ وجهائي ساجن سوائيءَ جي ميلي تي کڻائي خلق خدا کي ڏيکاريائين ته ظالم مارجي ويا. ماڻهن به سک جو ساهه کنيو.
مشهور حر ڌاڙيل ميرو نظاماڻي عرف حاجي امير علي نظاماڻي کي به ائين هڪ ننڍڙي ٻن ٽن گهرن واري ڳوٺڙي تي صبوح سوير ڪڙو چاڙهيائين ۽ للڪاريائين ته ”ميرا نڪري پيش پؤ نه ته مارجي ويندين“ چپ چپات ٿي وئي. ائين ڪندي هڪ ماڻهو اجرڪ ويڙهي ڪجهه ڪرونڊڙو ٿي مسجد طرف وڃڻ لڳو. عبدالحق جي پوليس واري اک ڏسي ورتو ته اجرڪ اندر رائفل هئي سو هڪل ڪيائينس.”بيهه! نه ته مارجي ويندين“ ڪو نه بيٺو وري هڪل ڪيائونس. ميروءَ اجرڪ اڇلي ڀيڄ پاڳارا! جو نعرو هنيو ۽ رائفل سنڀاليائين ته عبدالحق جي اشاري سان هڪ لحظي ۾ گولين جو ڌوڙيو ٿي ويو ۽ ميرو ڦهڪو ڪري ڪري پيو. پوءِ به خبرداري سان آهستي آهستي وڌندا وڃي سندس رائفل کنيائون ته متان ڇل ڪيو هجيس ۽ اڃا جيئرو هجي. پر هو مري چڪو هو. چاپئين ننڍڙي ڏاڙهي، وٽيل مڇون، نڪ نقشو سهڻو ۽ ڇاتي ويڪري. ايس پي آر جي جوانن خوشي ۽ جوش وچان دنبها هنيا. ميرو نظاماڻي جي معرڪي کان متاثر ٿي مون پنهنجو پهريون افسانو لکيو، ”هو حر هو“. جو لال بن يوسف جي اخبار ”طوفان“ ۾ ڇپيو.
منهنجو ٻيو افسانو ’پيراڻي‘ قادر بخش نظاماڻيءَ جي ڊيلي اخبار ۾ ڇپيو. افسانا اخبار ۾ ڇپجڻ تي مون کي ته ڪا خوشي ڪانه ٿي. جيڪي سو ڀئه ٿيم ته متان ڪو غلط نظريو يا تاثر نه پيدا ڪيو هجيم ڇاڪاڻ ته ليکڪ تي وڏي ذميواري پوي ٿي. ذميواريءَ کان مادر پدر آزاد لکڻيون ڪيئن معاشري، قوم يا نوجوان طبقي جي ذهن ۾ ٺوسي وجهبيون. اسان جي ٽهيءَ کان پوءِ جيڪي ليکڪ پيدا ٿيا سي اهڙي ڇڙواڳيءَ تي مورڳو پڏرجندا هئا، جي سندن لکڻي ڪنهن اخبار ۽ رسالي ۾ ڇپبي هئي ته نه رڳو خوش ٿيندا هئا بلڪ ڦونڊ ۾ ڀرجي ويندا هئا ۽ اهڙي اخبار يا رسالي کي سند طور سانڍيندا ۽ پيش ڪندا هئا؛ ڄڻڪ اهو دانشوريءَ جو سرٽيفڪيٽ هجي. دانشور کي سرٽيفڪيٽ جي ڪهڙي ضرورت؟
محترم محمد حفيظ قريشيءَ کي سٺا ۽ سهڻا جملا ڳالهائڻ جي ڏات آهي يا سندس سچو ۽ پرخلوص جذبو آهي جو کانئس اهڙا جملا چورائي ٿو. جهونا ڳڙهه ۾ پڙهندا هئاسون ته ڪارلائيل جو ڪتاب هيرو آف پرافٽس پڙهيوسين جنهن ۾ حضورصلي الله عليه وآلھ وسلم جي جي شان ۾ تعريف ڪيل آهي. هڪ دوست اها ڳالهه ڪئي. حفيظ صاحب هڪدم چيس ته، ”مهربان، رسول الله صلي الله عليه وآلھ وسلم جي ذات کي ڪارلائيل جي سرٽيفڪيٽ جي ڪا ضرورت ڪانهي. البت ڪارلائيل کي اهڙي ڳالهه چوڻ تي، چڱي چال جو سرٽيفڪيٽ ڏئي سگهجي ٿو.“
واهه. سٺا جملا ڳالهائڻ جو ملڪو مون ٻن شخصن ۾ ڏٺو، هڪ محمد حفيظ قريشي ۽ ٻيو منهنجو مرحوم دوست غلام النبي سومرو، جنهن کي مير علي احمد خان ٽالپر زوريءَ سڏائي ساڻس ڪچهري ڪندو هو. ان جو ذڪر مٿي ڪري چڪو آهيان جنهن جي گفتن کي عبدالله ميمڻ وهسڪيءَ جي پيگ برابر ٿي چيو. مان غلام النبيءَ کي سندس ٽنڊي ولي محمد واري فليٽ تان وٺي آيس. جڏهن عبدالله صاحب کيس سڏ تي نه اچڻ جو ڏوراپو ڏنو ته غلام النبيءَ انگريزيءَ ۾ جواب ڏنو،Unequal combinations are always detrimental to the weak يعني غريب ۽ وڏي ماڻهوءَ جو تعلق، هميشه غريب لاءِ نقصانڪار هوندو. اهڙو لاجواب گفتو!
ٽنڊي آدم واري خانصاحب عبدالحق وڪي جو ذڪر پئي ڪيم. ميرو نظاماڻيءَ لاءِ جڏهن مون چيو ته ”وڏو دلير هو!” ته چيائين ”واهه سائين واهه! ههڙو ڀاڙيو، بزدل ڪميڻو جو اتيت غريبن ۽ مسڪينن کي ڦري لٽي، سو ڪيئن بهادر چئبو؟“ سچي ڳالهه ڪيائين. محترمه بينظير ڀٽو به دهشتگرد مهاجرن کي ’بزدل ڪوئا‘ ڪوٺيو ته ڏسڻا وائسڻا پڙهيل ڳڙهيل مهاجر ڪاوڙجي پيا. اسان وٽ به ڌاڙيل کي هيرو جو درجو مليو وڃي ۽ خودڪشي ڪندڙ ۽ پاڻ ساڙيندڙ کي ’شهيد‘ جو. ڪارو منهن آهي اهڙن هٿرادو هيرو ۽ شهيدن جو ۽ اسان جي اونڌي سوچ جو. اخبار ۾ خبر آئي ته هڪ نوجوان کي ڪنهن پوليس آفيسر گاريون ڏنيون ته گهر اچي پاڻ گاسليٽ هاري باهه ڏنائين. ٿڪ هجيس. اڙي ڀاڙيا! انهيءَ کان ته بهتر هو ته ان پوليس آفيسر جي پٽڪي لاهي، ڀونڊا ڏئي موچڙا هڻي اچينس ها ته پوءِ چئجي ها ته ها ٻيلي مڙس غيرتمند هو. باقي ڏاڍي جي آڏو ڪوئو بڻجي گهر اچي پاڻ ساڙڻ ته حد درجي جي بيوسي، ڀاڙيائپ ۽ انسان ذات جي توهين آهي.
انساني سوچ کي ڪو غلط فڪر اچي ٿو وڃي پوءِ سندس ذهن کي ڪوريئڙي جي ڄار جيان ڄارو لڳي ٿو وڃي ۽ ماڻهو جهالت جي گپ ۾ گچندو ٿو وڃي. پوءِ فيصلا به اهڙائي بيوقوف ڀولڙي جيان ڪندو ويندو ۽ نيٺ پنهنجو ڳاٽو ڀڃندو يا ڀڃائيندو. ميرپور بٺوري ۾ مان جج هئس ته هڪ ڌاڙيل ساماڻو مامُو گڙدالي. گرفتار ٿي منهنجي ڪورٽ ۾ آيو ته هر حاضريءَ تي ماڻهو کيس ڏسڻ پيا اچن. مون مٿس ڪيس هلائي ست سال ٽيپ ڏئي ڇڏي. ٻيا ته ٺهيو پر محترم قاسم پٿر جو هڪ ئي وقت دانشور، اديب ۽ سياستدان آهي، تنهن مون کي اچي ميار ڏني ته ”ڪهڙي نه قنڌار مڙس کي سزا ڏني اٿئي!“ ”اڙي!“ مون چيو، ”پٿر، ههڙي ڪميڻي کي ٿو تون دلير ۽ دلاور مڙس چئين جنهن هڪ غريب هٽ واڻئي جي گهر ۾ گهڙي ڦر ڪئي ۽ ويچاري واڻئي کي زال ۽ نياڻين آڏو ٿڦا ٿوڦي ڪئي!“ قاسم پٿر ڏاڍو ڦڪو ٿيو. سچ ۽ سچائي ته هر انسان ۾ اڳيئي موجود آهي، جا هو وساري ٿو ويهي. پوءِ جڏهن کيس ياد ٿو ڏيارجي يا ڌونڌاڙجي ٿو ته کيس سچ، سج جيان چٽو ٿو نظر اچي. مون کي به اهو سچ عبدالحق ڏيکاريو.
حياتيءَ جا ننڍڙا ننڍڙا معمولي واقعا، انسان جو مستقل ڪردار تشڪيل ڏيڻ ۾ وڏي اهميت رکن ٿا. رڳو مهل ۽ موقعي جو فائدو وٺي ٻار يا نوجوان کي سنئين دڳ لائجي ته هڪ نئون شخص، تشخيص ڏجي ٿو. مترڪو رڳو وقت آهر ۽ مناسب ضرب سان هڻجي. جڏهن لوهه اڃا گرم هجي. پاڻ پنهنجي سر آڳڙيو بڻجي عمل ڪجي ته ننڍا پاڻهئي بنان چوڻ جي وڏا وڏا سبق ائين سکي ويندا جيئن پٿر تي ليڪ. اسين وري الٽو عمل ڪيون.

ٽوٽل صفحا79
موجودہ صفحو46
اڳيون صفحو-0--1--2--3--4--5--6--7--8--9--10--11--12--13--14--15--16--17--18--19--20--21--22--23--24--25--26--27--28--29--30--31--32--33--34--35--36--37--38--39--40--41--42--43--44--45--46--47--48--49--50--51--52--53--54--55--56--57--58--59--60--61--62--63--64--65--66--67--68--69--70--71--72--73--74--75--76--77--78-گذريل صفحو

No Article found

ڪٿا - موضوع جون ٻيون داخلائون-
منهنجي وصيت
سانگي قبيلو
علي خان ابڙو
اونھي ڳالھ اسرار جي
ٿوھر ۾ ڳاڙھا گل
مر پيا مينھن وسن
ايندو نھ وري ھي وڻجارو
مھاڳ

.....ڪٿا موضوع جون وڌيڪ داخلائون