ايندو نھ وري ھي وڻجارو

�ٺي ٿو ڀڄي ۽ ڏينهن ٻه گم ٿو رهي ۽ اسين پريشان ٿي ٿا وڃون ته ڪنبائيندڙ سيءُ ۽ برفباري ۾ الائي ڪهڙو حال ٿيس!“
ڊاڪٽر صاحب کي پوءِ به يقين هو ته درويش ساڻس ضرور ملندو. چيائين ته ”چڱو! رڳو چئوس ته ڊاڪٽر افغان آيو آهي.“ سچ ائين ئي ٿيو. هو گنجي ۽ گوڏ ۾ ٻاهر نڪري آيو. رڳو پيو کِلي، ڊاڪٽر صاحب سان مليو ۽ ڪچي ڀت ڀرسان ويهي رهيو. ڊاڪٽر صاحب سندس ڀرسان ٿي ويٺو. مان ويهي رهيس. ڊاڪٽر صاحب منهنجي واقفيت ڪرايس ته مون ڏانهن ڏسي کِليو. کلڻ جو مطلب، ٽهڪ نه، رڳو پي مشڪيو. نوجوان ويهه پنجويهه سالن جو سنڌي سمجهائين پي. سنڌي هو، نوابشاهه ضلعي جو، سيد هو. نالو هئس مظفر حسين شاهه، ڳالهايائين ڪونه ٿي، رڳو ڪنڌ سان اشارا، هائو! يا نه،! يا هٿ سان توبهه يا ماٺ جو اشارو، پوڙهي پوڙهيءَ کي چانهه جو اشارو ڪيائين. چانهه آئي ٽنهي گڏجي پيتي،
ڊاڪٽر صاحب مون لاءِ چيس ته ”هن جو پٽ مارشل لا وارن جيل ۾ وڌو آهي، ڪڍينس ٻاهر!“ هو ڪنڌ سان هائو! هائو! ڪندو ۽ کلندو رهيو. ڊاڪٽر صاحب ساڻس حجائتو هو سو چيائين ته ”ڪڍينس ٻاهر!“ هو وري به کلندو رهيو. پر ڊاڪٽر صاحب تمام زور ڀريس ته ”هاڻي جو هاڻي ڪڍينس ٻاهر!“ مون ڊاڪٽر صاحب کي ائين حجت ڪرڻ کان جهليو ڇو ته منهنجي ’شيخ‘ مونکي سختيءَ سان منع ڪئي هئي ته ڪنهن مجذوب سان ملان ئي نه. چوڻ چائڻ ته پري ٿيو، ملڻ به منع هئي، ڇو ته مجذوب جذب جي حالت ۾ ٿو ٿئي ۽ پنهنجي ئي وس ۾ ڪونه هوندو آهي. پر ڊاڪٽر صاحب چيو، ”ماٺ ڪر. ڪم ڪرائي پوءِ هلنداسين!“ ائين ڊاڪٽر صاحب، ”ڪڍينس! ڪڍينس!“ جي رٽ لائي ڏني. درويش به ڇا ڪيو جو ڀت کي آڱر سان کوٽي کوٽي، ڏسڻي آڱر کڻي هوا ۾ ڦيرائي. ڊاڪٽر صاحب وري به پڪ پڪاڻي ڪندي چيس ”نڪري ويو نه، ڪڍي ڇڏيئي نه ٻاهر؟“ هن کلندي کلندي ڪنڌ سان هائو! هائو! ڪئي. ڊاڪٽر صاحب مونکي چيو مبارڪ هجئي ڪم ٿي ويو. اٿي هليا آياسون.
دلچسپ ڳالهه اها ٿي جو ڪراچي اچي اها ڳالهه محمد علي صاحب سان ڪيم. اهو ساڳيو محمد علي صاحب جو ڪراچي ۾ ويٺي، اسلام آباد جي ايم اين اي هاسٽل ۾ منهنجي ڪمري ۾ اچي پرگهٽ ٿيو هو. اها ڳالهه تفصيل سان پنهنجي اڳئين ڪتاب ۾ لکي چڪو آهيان. محمد علي صاحب سموري ڳالهه ٻڌي ڳنڀيرتا سان چيو ته ”انهي مجذوب ڊاڪٽر صاحب کي ڪڍي ڇڏيو!“ مان وري محمد علي صاحب سان حجائتو آهيان سو چيومانس ته ”حضرت توهان به ڪمال ٿا ڪيو. ڊاڪٽر صاحب ٻاويهين گريڊ جو وڏو آفيسر، سٺي ڪردار جو مالڪ ۽ وڏي هلندي پڄندي وارو آهي، سو ڪيئن نڪرندو؟“ محمد علي صاحب پوءِ به ضد تي قائم رهيو ته ”مجذوب ڊاڪٽر صاحب کي ڪڍي ڇڏيو!“ مون چيو ته ”حضرت اجائي ڳالهه ٿا ڪيو!“ ته پنهنجي هٿ جي تريءَ تي ٻئي هٿ جي پٺ هڻي چيائين ته ”ڏسجان ويٺو، ڊاڪٽر صاحب ويو!“ ايڏو يقين! اها الائي ڪهڙي ٻي دنيا آهي جنهن ۾ فيصلا پيا ٿين ۽ ڪي معمولي (ڏسڻ ۾) گدلا سدلا ماڻهو اڳواٽ پيا ٻڌائين، محمد علي صاحب گدلو سدلو ڪونهي. صاف سٺو ماڻهو، پاڪ ۽ صاف ڪپڙا پائڻ وارو نيڪ نمازي آهي پر لڳي چرياڻ ٿو. حالانڪه نهايت قابل پڙهيل لکيل ۽ سٺي خاندان جو ماڻهو آهي. محمد علي صاحب وارو اطلاع ستن اٺن ڏينهن اندر ساڀيان ٿيو. مان ڪراچيءَ ۾ ئي هئس ته اخبارن ۾ پڙهيوسين ته ”پاڪستان جي پريزيڊنٽ خاص اختيار استعمال ڪري ڊاڪٽر افغان جي نوڪري ختم ڪري ڇڏي.“
هن عجيب و غريب واقعي مان ٻه ٽي سوال اڀرن ٿا. هڪڙو ته مريءَ جي جبل ۾ ويٺل هڪ نا معلوم ماڻهو کي ڪيئن ۽ ڪنهن اهڙا اختيار ڏنا؟ ٻيو ته دور ڪراچي ۾ ويٺل هڪڙي عام رواجي ماڻهو کي ڪنهن اها خبر ڏني ۽ ڪيئن؟ هي ته عجيب اسرار آهي. جي چئو ته ”ڌڪو آ“، ته پوءِ ته ٺهيو، محمد علي صاحب مونکي ڪافي ويجهو آهي ۽ ڏينهن جا ڏينهن مان کيس پاڻ وٽ ٽڪائي ڇڏيندو آهيان. منهنجي ذاتي تجربي ۾ آهي ته ڪنهن نجي گهرو واقعي يا حادثي جو ٻه ٻه سال اڳواٽ اطلاع ڏئي ڇڏيندو هو پر لڪل لفظن ۾ آثار چٽا ٻڌائيندو هئو. پوءِ ايترا ۽ ايڏا تفصيلي واقعا، ڌڪا ته نه چئبا نه؟
هڪ لڱا چيائين ته ”1998ع جي ڊسمبر مهيني ۾، سالگرهه واري ڏينهن، لمبو سفر ڪرڻو پوندو ۽ هڪ وڏو دکدائڪ واقعو پيش ايندو!“ ڏسو هي ڌڪو ناهي، چار پنج پڪا آثار آهن. 1. سال 1998ع ، 2. ڊسمبر جو مهينو 3 . سالگرهه جو ڏينهن 4. لمبو سفر، 5. دکدائڪ واقعو. منهنجا ٻار ڌيئون پٽ سڀ ويٺا هئا. محمد علي صاحب جهڙوڪر منهنجو گهر ڀاتي ٿي ويو هو ۽ منهنجي بيڊ روم ۾ هليو ايندو هو. پر در کڙڪائڻ کانپوءِ منهنجي ٻارن اچي ورايس ته ”ڪهڙو واقعو ٿيندو؟“ ته صفا انڪار ڪندي چوندو هو ”ڀائي، اتني خبر مجهي ٿوڙي هي پڙتي هئه. بس جو نظر آيا بتا ديا“ عجز ۽ انڪساري ايڏي هئس جو پٽ تي ويهي منهنجي پيرن کي زور ڏيندو هو. معنيٰ ته پنهنجي بزرگي جو ڏيکاءُ ڪرڻ سندس مطلب نه هئو، نه رعب تاب ويهارڻ نه داد وٺڻ. ائين اوچتو ڳالهه ڪري ويندو هو جو بظاهر موقعي مناسبت آهر ڪانه هوندي هئي. نه اسين سندس ڳالهه کي گهڻو وزن ڏيندا هئاسون. پر ان مهل منهنجيون ٽيئي نياڻيون شاهدا، رابيل ۽ شبانه نياز به ويٺيون هيون. اهي پريشان ٿي ويون. هونئن به نياڻيون پٽن جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ ڌيان ڏين ٿيون ۽ اون (اونو) رکن ٿيون. اهو هر ڪنهن جو مشاهدو هوندو.
ٿيو ائين جو ٻين سڀن مون سميت اها ڳالهه ذهن مان ئي ڪڍي ڇڏي پر ڇوڪرين اهڙي کڻي ڳنڍ ٻڌي جو منهنجي ٻاهر نڪرڻ تي ئي بندش پئجي وئي. نه حيدرآباد وڃڻ ڏين، نه ته لاڙڪاڻي، نه اسلام آباد. سالگرهه واري ڏينهن ته گهر کان ٻاهر نڪرڻ نه ڏيڻ. کين اچي ڀئه ورتو ته متان ڪو ائڪسيڊنٽ (حادثو) ٿي پوي يا واٽ ويندي دل جو دورو پوي ۽ گهر ڀاتين جا سالگرهه هڪڙي سال ۾ ويهه پنجويهه ته هوندائي هوندا. معنيٰ سڄو سال ڦڙڪڻي ته الائي ڇا ٿيندو! ٻارهين ڊسمبر 1998ع تي صبح جو پنجين بجي تهجد لاءِ اٿس. سياري ۾ انهيءَ مهل اڃا رات هجي ٿي. ڏندڻ ڪري وضو ڪري ٻه چار رڪعتون نماز جون پڙهيم ته محسوس ڪيم ته گهر ۾ ڪجهه هل چل آهي. ڪمري کان ٻاهر نڪري کليل ڪمري (لائونچ) ۾ آيس ته ساجد کي ڪوٽ پهريل ڏٺم. ائين ڪندي منهنجي وڏي نياڻي شاهدا ۽ سندس گهر وارو لالا سڪندر اچي پهتا. مون هڪدم ڳالهه ڀانپي ورتي. چيم ته ”ادي لاڙڪاڻي واري گذاري وئي ڇا؟“ چيائون ”هائو!“
هڙ گهر ڀاتي لاڙڪاڻي لاءِ موٽر ڪارن ۾ وڃڻ لاءِ تيار هئا. رات جو ڏهين بجي کين اطلاع ملي چڪو هو پر مونکي ڪونه ٻڌايو هئائون. پنهنجو پاڻ ۾ سٽل ٺاهي رات وچ ۾ وٺ وٺان ڪري. مون، ساجد ۽ سندس گهر واري لاءِ هوائي جهاز جون ٽڪيٽون وٺي ڇڏيون هئائون، جو هڪ ته مون کي ڪار جو سفر ڪرائڻ کان گهٻرائيندا آهن ۽ ٻيو ته اڪيلو ڪونه ڇڏيندا آهن. پوءِ به سڀئي ايئرپورٽ (هوائي اڏي) تي مونکي ڇڏڻ آيا ته متان جڳهه نه ملي ته مجبوريءَ جي حالت ۾ ايئر ڪنڊيشنڊ ڪار ۾ موڪلين. مون ڪو به رد عمل ڪونه ڏيکاريو. جيتوڻيڪ اها ڀيڻ بيگم رئيس زين العابدين عرف روشن علي خان اسراڻ ساڻ، منهنجي ڏاڍي دل هئي. ڀيڻ به هئي، ڀاءُ به هئي. دوست به هئي. منهنجا سڀ مسئلا شخ