0000-00-00
داخلا نمبر 1572
عنوان اکيون رت رُئن
شاخ هِيءَ سَئِنَ
پڙهيو ويو 6812
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
اکيون رت رُئن
سنڌين ڏاڍا ڏک ڏٺا آهن. اها، فقط اڄ جي ڳالهه ناهي. قديم ڏند ڪٿائون به چون ٿيون ته سنڌ ۾ ظالمن، ماڻهن جي رت رئاڙيو آهي.
”سنڌي لوڪ ڪٿائون“
جي ليکڪ ليلا رام ڏيونداس رچنداڻيءَ هڪ دردناڪ ڪٿا جو حوالو ڏنو آهي جنهن ۾ هڪ نوجوان زنجيرن سان جڪڙيل آهي. هن جي اکين مان رت پيو ٽپي. اهو رت جڏهن وهي زمين کي ڇهي ٿو ته نوجوان جون اکيون ٺيڪ ٿي وڃن ٿيون ۽ هو صاف ڏسڻ لڳي ٿو. پر اوچتو وڻ جي پويان لڪل هڪ شخص ٽهڪ ڏيندو ظاهر ٿئي ٿو ۽ چاقوءَ سان نوجوان جون ٻئي اکيون وري زخمي ڪري ٿو. اکين مان لهو وهي وري زمين ڏانهن وهڻ لڳي ٿو ۽ اهو سلسلو هلندو رهي ٿو.
نقادن جو خيال آهي ته اها دردناڪ ڪهاڻي شاهوڪار ۽ غريب جي وچ ۾ قائم ناتن کي ظاهر ڪري ٿي. شاهوڪار، عريب کي رت رئاري ٿو ۽ غريب آزادي لاءِ ڦٿڪي ٿو.
ماڻهوءَ پنهنجن حقن جي حصول لاءِ جدوجهد جي ڏاڍي ڊگهي ڪهاڻي کي وجود ڏنو آهي. تاريخ دان، انساني علمن ۽ قديم آثارن جا ماهر جيڪا قديم سر کوٽي ڪڍن ٿا ۽ جيڪو قديم پنو اٿلائين ٿا ان تي ماڻهو جي رت جو نشان نظر اچي ٿو. ”ماڻهو جو حق“ ڪا ڏاڍي مهانگي ۽ قيمتي شيءِ آهي جيڪا ڦٻائڻ لاءِ شيطان وڏا ڪوس ڪيا آهن.
ماڻهوجو حق، شايد دنيا جي سڀ کان قيمتي شيءِ هئڻ سان گڏ ڏاڍي خطرناڪ شيءِ به آهي جو هڪ طرف شيطاني قوتون انهن کي پنهنجي قبضي ۾ رکڻ چاهين ٿيون ته ٻئي طرف ديوتائن به اهي حق ماڻهن کي ڏيڻ لاءِ تيار نٿا رهن ۽ ظلم ڪن ٿا.
يوناني ڏند ڪٿا ۾ پروميٿيسننالي هڪ انسان دوست ديوتا سنڌي ماڻهوءَ وانگر زنجيرن سان جڪڙيل آهي ۽ هڪ ڳجهه آهي جيڪا سندس چنڀن سان پروميٿيسنجو پيٽ چيري ڦاڙي سندس جيئرو ڇني چٻاڙي ٿي ۽ پروميٿيس ڍال ٿي پوي ٿو. رات جي وچ ۾ پروميٿيس جو زخم ڀرجي وڃي ٿو پر ڏينهن ٿيندي ئي ڳجهه وري ظاهر ٿئي ٿو ۽ پروميٿيس جو پيٽ چيري، جبرو چٻاڙي ٿي.
پروميٿيس جي خطا اها هئي ته هن انسان جي ڀلائيءَ لاءِ کيس باهه جو استعمال سيکاريو هو. باهه، جنهن انسان کي وحشي جانورن کان بچايو، ڪلون ۽ پرزا هلايا، گوشت بچائڻ ۾ مدد ڏني، باهه جنهن انسان جي ترقي ۽ بقا واري راهه جا رستا کوليا.
پروميٿيسن ، انسان ذات کي باهه جو استعمال ڇا سيکاريو، ديوتائن جي دربار اولمپيا ۾ ڦڙڦوٽ مچي وئي.
”هيءُ ڇا ٿي ويو؟
هاڻي ته ماڻهو سگهارو ٿي ويو ته ديوتائن جو ڇا ٿيندو؟
ماڻهو باغي ٿي ويندا.
”ديوتائن جو راڄ ختم ٿي ويندو.“
پوءَ ديوتائن جي ديوتا زيوس (سنڌيءَ ۾ دئوس) پروميٿيس کي گرفتار ڪرڻ جو حڪم ڏنو ۽ زنجيرن ۾ جڪڙي ڇڏيو.
فقير سوچي ٿو:
ٻنهي ڏند ڪٿائن ۾ ايتري هڪ جهڙائي ڇو آهي؟
ڇا قديم سنڌي ماڻهو ان قديم يوناني ديوتا جهڙو نه آهي جنهن انسان ذات جي ڀلائي واري راهه اختيار ڪري ڏک ڏٺا آهن.؟
ڇا سڄي دنيا جي انسانن سنڌي ماڻهن وانگر ڀوڳيو آهي ۽ اڄ شاهيءَ سائين ماڻهن جي ترقي واري راهه ماڻهن جو ئي رت وهائي بند ڪئي آهي؟
هائو! ايئن ئي آهي.
(هيءَ سين خميس 27 آڪٽوبر 1988ع، روزانه هلال پاڪستان ڪراچي)