بَٺيءَ جي ڪُک ۾ جنم وٺندڙ جِيو

بَٺيءَ جي ڪُک ۾ جنم وٺندڙ جِيو
کوليءَ ۾ هر شيءِ تي هلڪي هلڪي روشني پوڻ لڳي هئي. سنهڙي سيپڪڙي قادر بخش هوريان اکيون کولي چئني پاسي نهاريو. گهميل بدبوءِ جو احساس ۽ پگهر جي تيز لوڻياٺي ڌپ نڪ ۾ گهڙي ويس. ٻانهن تي زور ڏئي اٿڻ گهريائين. درد جي لهر پھرين ڦڻين ۾ اُڀري ۽ پوءِ سڄي بت مان سيسڙاٽ نڪري ويس، ”آهه!“ سور جي سٽ سان هوش ٻيهر ورڻ لڳو هئس. ”بگهڙ!“ چپن ۾ ڀڻڪيو.
چُري پُري هٿ وڌائي ڄنگهه تي آيل سوڄ کي ڇهڻ گهريائين پر پنهنجو پاڻ کي زنجيرن سان جڪڙيل ڏٺائين. ”اوهه! اڃا تائين...!“
غشيءَ کان اڳ وارو ماحول ياد ڪرڻ جي ڪوشش ڪيائين. خبر ناهي ننڊ کڻي وئي هئم يا ... ها! چرخي تي ٻڌو هئائون. گوڏن ۽ ٺوٺين جي اندران ٿلهو مضبوط بانس هو!
ياد آيس، ٽنگون ٻانهون وڪوڙي چرخي سان ٻڌو هئائون! خبر ناهي ڪنهن چيو هو، ”چنڊ جو سير ٿا ڪرايونئه!“ ۽ پوءِ چرخو ڦريو هو. پاڻ کي اُبتو ٿيندو محسوس ڪيو هئائين. ٻانهنُ جون ڪرائِيون ۽ ڄنگهون سور کان وڍبيون ويون هئس، ڀانيائين پئي ته رڳون ڇِڪجي ڇِڄي پوندس يا هڏَ ٽڙڪا ڪري ٽٽي پوندا ... ۽ پوءِ! ... پوءِ، ڪجهه به ياد نه رهيو هئس. مٿي ۾ ڦيري ۽ اذيت کان نڍال ٿي بي هوش ٿي ويو هو.
کوليءَ کي چتائي ڏنائين، بدليل ... بدليل لڳس، ”نه! هيءَ ڪا ٻي جاءِ ٿي لڳي!“ جسم ۾ سور جي سٽ هڪ ڀيرو ٻيهر اٿيس. آهه ڪرڻ بدران ڏند ڀڪوڙي سور پي ويو.
”خبر ناهي جيرو به ڇڏيندا يا نه! ڏاڍا بي رحم آهن. ايئن ٿا ڪُٽين ڄڻ مان انسان ئي ناهيان ... نه!.. نه! ... مون کي هيئنءَ سوچڻ گهرجي ته هو انسان ڪو نه آهن ... آهن به ته ڄڻ ٽامي جا ٺهيل سخت ۽ چرندڙ پرندڙ روبوٽ! بنهه بي حس، هٿ ته ڪيڏا ڳرا اٿن.!“ لاشعوري طور تي هٿ کڄي ڳل تائين پھتس ... اها چماٽ ياد آيس جيڪا کائڻ کان پوءِ ٿاٻڙجي وڃي هيٺ ڪريو هو.
”چڱو جو چهبڪ ڪونه هنيا اٿائون! چماٽ ئي وڇونءَ جي ڏنگ جھڙي اٿن ته چهبڪ!!؟“ قادر سوچي ڇرڪي ويو. ڇرڪ سان بت ڏڪي ويس پنهنجي ئي زنجير جي ڇڻڪي تي ڇرڪي پيو، ”نه مون کي ڪمزور نه ٿيڻ گهرجي!“ پنهنجي من کي سمجهايائين.
”ايترو ڪيئن سَٺو اٿم!؟“ پنهنجو ئي پاڻ تي حيراني ٿيس، ”هيڏي هيڻي بت ۽ دل سان هيڏو سھڻ کان پوءِ مون کي ته مري پوڻ کپندو هو ... يا بلڪل ڀڄي ڀري پوڻ!!“ سوچيائين.
”شايد! ... ها! شايد ان ڪري ته موت جو ڊپ نه رهيو اٿم.“ پاڻ کي سچ پچ ڏاڍو سگهارو محسوس ڪيائين، ”مان سڀني جي مارڪٽ سھي هنن کي شڪست ڏيئي سگهان ٿو!“ اعتماد جو اولڙي سان سور جي سٽ اڀري آيس، گهٽيل گهٽيل آهه ڪيائين! چپ ڀڪوڙي سور جي بي انت سٽ جو زهر پي ويو.
پنهنجو پاڻ مان پگهر جي لوڻياٺي ڌپ ٻيهر آيس، ”خبر ناهي ڪيڏا ڏينهن لنگهي ويا آهن؟“ اندازو لڳائڻ جي ڪوشش ڪيائين، ”ڪي هفتا، مهينا يا ڪي صديون؟“ وقت کي بيٺل محسوس ڪيائين ۽ بيٺل وقت جي هر گهڙيءَ ۾ درد جون سٽون ڇولين جيان اڀرڻ ۽ لهڻ لڳس.
پگهريل ۽ چيڙهيل ڪپڙا، بت سان چنبڙي پيا هئس. سٿڻ تي ڪي ڳاڙها ڪاراٺيل دُٻا، سُڪل رت ڄمي ويو هئس. اڃ جو احساس ٿيس، ”پاڻي کپيم“ پاڻ کان پڇيائين، (ڄڻ ملي سگهندو ٻه ٽي ڍڪ). وات خشڪ ٿي ويو هئس. نڙيءَ ۾ ڪنڊا چڀڻ لڳا هئس.
”پاڻي گهران!؟“ پاڻ کان پڇيائين، ”نه! ... ٻه ٽي گهڙيون آڏو نه اچن ته چڱو ... نه ته اچڻ سان ٻيهر ڪٽيندا!“ هن پاڻ کي جواب ڏنو. اڃ سھڻ جي ڪوشش ڪيائين، ”هو، اڃا تائين مون کي بي هوش سمجهندا ... ڇو نه فائدو وٺان! ڀلي ته ڪجهه تڪليف گهٽجي! ... نه ته ... وري وڙهندا، ڌڪن مٿان ڌڪ ... ابول!“ قادر کان وري ڇرڪ نڪري ويو. اونداھه جو ڪارو واچوڙو ٻيهر اٿيو ۽ ان ۾ ساهه گهٽجڻ لڳس.
”هو وري ايندا ... وري پڇندا ۽ ماريندا.“ قادر آڏي پڇڻ جي ورن وڪڙن کان عاجز، ڪڪ ۽ ڊنل هو، ”خبر ناهي ته هو ڇا ڇا پڇن؟ ...۽ مان ڇا چوان! ... نه مان وري به ساڳيو جواب ڏيندم ته ... مون کي خبر ناهي، وڻين ته اعتبار ڪن، يا ڪُٽي ڪُٽي ساهه ڪڍن! هونئن به اڳ ۾ ڪھڙو رحم ڪيو اٿن جو وڌيڪ ڪندا؟ نه ... مان ڳالهائيندس ئي ڪونه! متان ڪا ڳالهه...“ قادر سامت جي گهڙين ۾ پاڻ کي مضبوط ڪرڻ جي رٿ رٿي رهيو هو. سوچن جو هڪ چڪر پورو ٿيس ته وري اڃ، درد ۽ پگهر جي لوڻاٺيل ڌپ جو گڏيل حملو ٿيس ... پر ڌپ مٿان اڃ جو غلبو ۽ اڃ مٿان درد جو حاوي ٿيڻ هن لاءِ وڏي عافيت هئي.
سوچن جو ٻيو چڪر شروع ٿيس، ”هر تڪليف ٻيءَ تي غالب پوي ٿي. ڪا نه ڪا تڪليف ته رهڻي ئي آهي ... جيڪڏهن هي سموريون تڪليفون ختم ٿي وڃن ٿيون ته پوءِ...؟ پوءِ به ڪجهه نه ڪجهه ته هوندو. شايد ذهني ڀوڳنا! جنهن تي هاڻي جسماني ڀوڳنا غالب آهي!“
گرفتاريءَ کان پوءِ ذهني ڀوڳنا جا اڻ کٽ سلسلا ياد آيس. اهو پھرين مرحلو هو، ” هر گهڙي، هر لمحي ذهني ڇڪتاڻ، پنهنجو پاڻ سان ويڙهه ۽ تنهن ۾ به انتها حد تائين لڇڻ. ٻيو ڪجهه به نه، فقط پنهنجو ئي پاڻ سان ويڙهه ۽ ان ويڙهه ۾ اعصابن جو ٿڪجڻ ۽ ٿڪل ذهن کي ٿڪائڻ ... وڌيڪ، اڃا وڌيڪ! ساڻو، بنهه ساڻو ٿي وڃڻ ۽ پوءِ به هار نه مڃڻ لاءِ ساندهه ويڙهه ... موت جي خوفناڪ پاڇن ۽ ڀوتن سان ويڙهه، ڪيئي ڪيئي ڏينهن.“ اهو سندن پھرين هٿيار هو.
پر پوءِ، هٿن ۽ پيرن جي ترين ۽ کڙين تي لچڪدار لڪڻ جو مينهن اُٺو هئس. هڪ هڪ گهڙي ياد آيس : جڏهن پھريون ڀيرو بيد جو لڪڻ سوساٽ ڪندو ماس ۾ لهي ويو هئس. ايئن، جيئن ڪو تيز ڌار وارو خنجر هٿ مان ٿيندو سڄي ٻانهن ۾ کپي ويو هجي ... ۽ پوءِ ٻئي هٿ ۾ لهندڙ گرم گرم خنجر ٻي ٻانهن ۾ کپي ويو هجي ... ۽ پوءِ جڏهن ڪجهه ئي منٽن ۾ چاليهه پنجاهه ’خنجر‘ سندس هٿن ۽ جسم ۾ لهي ويا ... ۽ پوءِ جڏهن رت ٽمڻ لڳو هو.
پھريون ڌڪ نه سھي پاڻ کي ڀِتر وانگر ڀُرندو محسوس ڪيو هئائين. تنهن ويل خيال آيو هئس، ” نه...! مان نه سھي سگهندس ... مون کي آڻ مڃڻي پوندي!“ پر ان کان اڳ جو هو آڻ مڃي ڪجهه ڪُڇي، ٻئي ’خنجر‘ جي ڏنگ سان سور کان ٻيڻو ٿي ويو هو ۽ آڻ مڃڻ لاءِ دانهن ڪرڻ وسري وئي هئس ... ۽ پوءِ هر نئون ڏنگ جيئن پوءِ تيئن تِنتن ۾ سگهه ڀريندو ويو هئس ... ۽ نيٺ مٽيءَ وانگر ڀُرڻ بدران پٿر ٿي ويو هو. هنڌان هنڌان چٿڙ لٿل ۽ هر لٿل چٿڙ منجهان رت ٽمندڙ. زندگيءَ ۾ اهو پھريون ڀيرو هو جڏهن ايئن پنهنجو ئي رت ٽمندو ڏٺو هئائين ۽ سور جو احساس مري ويو هئس.
اوچتو، ڪنهن ڳري گاڏيءَ جي بيهڻ جو آواز ڪن پيس، ”اچي ويا!!“ ذهن ۾ خوف جي لهر اڀري آيس. ڊپ ۾ ڊوڙندڙ ۽ ٿاٻڙجندڙ دل معصوم ٻار وانگر هيسجي وئي. نبض تيز، لوندڙين تي ڌڪ ڌڪ، بت منجهان ٿڌو پگهر نڪرڻ لڳس. تصور ۾ پاڻ کي ڪٽجندو، ڪپھه جيان پڃبو، جسم ڌاڳو ڌاڳو ٿيندو ڏٺائين. ڪاسائيءَ جي دڪان تي چٿيل چاپ ياد اچي ويس. ڪافي وقت لنگهي ويو. هيءَ خاموشي ڊگهي ۽ ٿڪائي نستو ڪندڙ ثابت ٿي ۽ ڪو به نه آيو. خوف جي لهر ڪجهه جهڪي ٿي وئي.
هلڪو هلڪو بخار محسوس ڪيائين. اڃ، گُهٽ، ٻوساٽ ... ۽ پوءِ قدمن جي چاپ هوريان هوريان ويجهي ايندي وئي؛ ” اچي ويا!!“ خدشا سندس ذهن جي پڙدي تي تيز هوائن ۾ جهنڊي جيان ڦڙڪڻ لڳا ... پر هن ڀيري ايتري بيچيني ڪونه هئي. تڪڙ ۾ ليٽي پيو. ڄڻ اڃا تائين بي هوش ه�