ابڙو اڪيڊمي Abro Academyابڙو اڪيڊمي Abro Academy

بڊو جبل : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-11-04
داخلا نمبر 891
عنوان بڊو جبل
شاخ منڇر گورک گاج دنيا
پڙهيو ويو 1226
داخلا جو حوالو:

هن داخلا لاءِ تاريخ جا حوالا موجود نه آهن

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

بڊو جبل جا بنياد
منڇر گورک گاج دنيا / بدر ابِڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

بڊو جبل - مان نڪتل ٻيون شاخون-

بڊو جبل


شاخ منڇر گورک گاج دنيا
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

بڊو جبل
بڊي جبل جي گولائي دار خشڪ ۽ ساريکن پٺاڙن تي نظر وجهڻ سان لڳي ٿو ته هي جبل بيهڪ ۾ لڪي ۽ کيرٿر کان مختلف آهي. هي ڪو ايترو وڏو جبل نه آهي جو ان تي ڪا جابلو تفريح گاهه جوڙڻ جي ڪوشش ڪجي. خاص ڪري ان قوت جڏهن ان کان بهتر ماڳ موجود هجن، ان هوندي به بڊي جبل جي پنهنجي بيهڪ ۽ خوبي آهي. بڊو (لفظي معنيٰ شايد ’وڏو‘) سمنڊ جي سطح کان تقريباً 2500 فٽ (743 ميٽر) اوچو آهي. اها اوچائي گورک جي ڀيٽ ۾ اڌ جيتري به نه آهي، پر بڊي جي بيهڪ ڪجهه اهڙي آهي جو اتي هنن گرمين ۾ به چڱي ٿڌڪار ٿئي ٿي.
اسان شام جو سج لٿي کان ٿورو اڳ ”بڊو هِل اسٽيشن“ پهتاسين. اسان هڪ هڪدم ٿڌڪار جو احساس ٿيو. سوئيٽر جي ضرورت محسوس ٿي، هيءَ عجيب ماجرا هئي. اڃا اڌ منو ڪلاڪ کن ڪائيءَ باغ کان ٻاهر اسان موسم جي سختيءَ جي ڳالهه ڪري هئاسين. هي تبديلي خوشگوار هئڻ سان گڏ حيرت انگيز به هئي. بڊي جي چوٽيءَ تي جيپ مان لهندي ئي ٿڌڙي هوا جو جهوٽو لڳو ته انور بخاريءَ کان پڇيو. ”اڄ جولاءِ جي ڇهين تاريخ تي توهان بڊي تي بيٺا آهيو، توهان کي هيٺ ۽ مٿي گرميءَ جي درجي ۾ ڪو فرق محسوس ٿيو؟“
”ها! سائين واهه جو ٿئي ٿو، اٺن ڏهن ڊگرين جو فرق محسوس ٿئي ٿو.“ اسان کان اڳي هتي هڪ پارٽي گلم وڇائي موسم جو مزو وٺي رهي هئي. مون سڃاتو ان انهن مان هڪ اسان جو ڳوٺائي رحمت الله جانوري هو.
بڊو تفريح گاهه جوڙڻ ۾ سنڌ جي تڏهوڪي وڏي وزير عبدالله شاهه مخالفن جي چڱي خاصي تنقيد برداشت ڪئي هئي. پر هن ماڳ جي حوالي سان سندس چونڊ غلط نه هئي. وڏي ڪوشش ڪئي وئي ته هتي وڻ پوکيا وڃن، پاڻيءَ جو بندوبست ڪيو وڃي ۽ ريسٽ هائوس فنڪشنل ڪيو وڃي پر اسان جي معاشري ۾ ڪامورن، وزيرن ۽ ٺيڪيدارن جي نيت ڪم نه ڪرڻ ۽ بجيٽ کائڻ جي هوندي آهي. ڏکين حالتن ۽ ويرانن ۾ رهڻ عاشقن جو ڪم ٿئي ٿو، ڪنهن کي لاچار پيو آهي جو ويرانن ۾ ڪم ڪري!
بڊي جي چوٽيءَ تي پاڻي جو ڪو به چشمو نه آهي پر ڪنهن جابلو تفريح گاهه لاءِ پاڻي پهريون شرط آهي. هن رٿا لاءِ پاڻي بڊي جي اولهه واري پاڙ لهري ڳوٺ مٿان کوهه مان پاڻي کنيو وڃي ٿو. ان کوهه تي موٽر هڻي پاڻي ٻن قسطن ۾ مٿي پهچايو وڃي ٿو. اوچائي گهڻي هئڻ سبب ڪا به مشين پوري اوچائي تائين پاڻي ڌڪي نه ٿي سگهي، ان ڪري جبل جي اڌ ۾ وڏو حوض يا ٽانڪي ٺاهي پهرين قسط ۾ پاڻي ان ۾ ڀريو وڃي ٿو ۽ پوءِ ٻي موٽر جي ذريعي اتان پاڻي مٿي ٽاپ تي پهچايو وڃي ٿو. پر هي تجربو ڪو گهڻو ڪامياب ڪو نه ويو آهي. ڪڏهن جنريٽر خراب ته ڪڏهن تيل کٽل ۽ ويراني ايتري جو خوف پيو وٺي.
بڊي جي سڀ کان اوچي چوٽي سيوهڻ کان فقط 60 ڪلوميٽر پنڌ تي آهي. ٽاپ تائين پڪو روڊ ٺهيل آهي جتي ماڻهو ڪار ۾ پهچي سگهي ٿو. ريسٽ هائوس به ٺهي چڪو آهي پر سار سنڀال، چوڪيدار وغيره نالي ماتر هئڻ ڪري ڪيل ڪم به اجايو ٿي ويو آهي. سرڪار جي مرضي هئي ته هتي ٽي بي سينيٽوريم ۽ پوليس ٽريننگ سينٽر کولي ترقي وٺائي وڃي. مون کي خبر نه آهي ته انهن رٿائن جو ڇا ٿيو. عام طور تي اوچن جبلن تي به ٿڌڪار هوندي آهي پر گهٽ اوچائيءَ جي باوجود ايترو ٿڌو ڇو آهي؟ هي جاگرافيءَ جو سولو سوال آهي. بڊي جي سڀ کان اوچي چوٽي اهڙي ڊگهائي ويڪرائي ڦاڪ تي آهي جتي اولهه – ڏکڻ جون سامونڊي هوائون بي رنڊڪ پهچن ٿيون. بڊي کان اوڀر طرف علائقن ۾ هوائون ان ڪري نٿيون پهچن جو اهي خود بڊي جبل سان ٽڪرائجي رخ ڦيري وڃن ٿيون پر بڊي جي چوٽيءَ تي پهتل اهي ٿڌيون هوائون وڌيڪ ٿڌيون ٿي وڃن ٿيون.
انهن ٿڌين هوائن سبب جلد ئي ڏڪڻي شروع ٿي وئي. مون جلدي جلدي بڊي تي شام جا ڌنڌلا ٿيندڙ ڪجهه منظر ڪئميرا ۾ محفوظ ڪيا ۽ جلد ئي اسان سيوهڻ ۾ پنهنجي بيس ڪئمپ تي هئاسون.




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

بڊو جبل ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
بڊو جبل
منڇر گورک گاج دنيا - موضوع جون ٻيون داخلائون-
ٻه ڍُنگ ڳالهيون
پهريون ڏينهن : سيوهڻ ڏانهن
سيوهڻ ۾
عَلم
مکڻ ماکي
دستارسازي
دستاربندي
پُراڻين دستارن جو سفر
قلندر شهباز
قلندر شهباز جو مقبرو
ڌمال
لال ڪنوار
سيوهڻ جون ڪافيون
پٺاڻ جي ڪافي
مزار سائين علي احمد قريشي
سخي دلير جو مقبرو
لفظ ’ڪائي‘ جو بڻ بنياد ڇا آهي؟
ڪائيءَ ۾ نوحاڻي سردار سان ڪچهري
محمد بن قاسم جو خزانو
سانجهيءَ تارو
ست گهريون جنن جا گهر
ڪائي باغ ۾ فقيرن جي دنيا
هاهوت جون خبرون
هڪ سرڪش ڪردار
ھاھوت، بازارِ مصطفى خريدارِ خُدا
بگا شير
پٿر جي اڏي
فقيرن وٽ جاگرافياڻي ڄاڻ
بٺي ٿل ۾ قديم تحريرن جو ڏس
70 خچرن جو خزانو
لکمير ڪافر ۽ حضرت علي سائين
گابار جي گُري، خزاني جو هڪ باب
بڊي ۾ جهنگلي جيوت
لُنڊي بُٺي
دخمو يا اسٽوپا؟
سيوهڻ جو قلعو
سيوهڻ جي قلعي جي تاريخ
بودلو سڪندر
بودلي جي ڏاچي
درگاهه ڇُٽو امراڻي
احمد علي قريشي جي مزار
مخدوم بلاول جو نئون مقبرو
ڳاڙهيءَ ڏانهن
ميان وال تحريڪ
ڪلهوڙن جي ڪهاڻي
سيد محمد جونپوري
ميان آدم شاهه ڪلهوڙو
ميان دائود ڪلهوڙو
محمد الياس ڪلهوڙو
ميان شاهل محمد ڪلهوڙو
ڪلھوڙا حاڪم (جنھن ترتيب سان حاڪم ٿيا)
ڪلھوڙن جا ڪي وزير ۽ سالار
ڪلهوڙن جي راڄ جو نمونو
کاڌو خوراڪ ۽ ماحولياتي حالتون
اخلاقي صورتحال
سرڪاري محصول
ڳاڙهيءَ واري مسجد
ميان نصير جو قبرستان
سرندو نواز فقير
ست قاضي، نر نه مادي
ميان نصير قبرستان ۾ ڪير ڪير دفن آهي؟
ٽوڙ ڏانهن
ٽوڙ ۾
مست ڪيهر شاهه
ڪاڇي جا آثار ۽ ڳوٺ
موالين جي دنيا
سبيءَ جي ھوا ’ڪُنبي‘
بد امنيءَ وارو ڪارو دور
چور نلي
نئه گاج ۾
نئه گاج ۾ آثار
جاڙي جي قلات
ڇُٽي جي ڪُنڊ
نزگاڻيءَ جي ڪُنڊ
روهيل جي ڪُنڊ
راڄو ديرو
پئي جو ڪوٽيرو
ڪاڇي ۾ ڪلهوڙا ۽ ٽالپر
سنڌ جون قديم ثقافتون ۽ تهذيبون
نئه گاج
گاج جو وهڪرو
مير الهيار جي قبن ڏانهن
ڊِگهه بالا جا مقبرا
ڪاڇي ۾ رات
هڙيو، پکين جو بادشاهه
هُرلو
مٽِيءَ جي شاعري
جوهيءَ کان اڳتي
ڪوٽ جي ديوار
ميان يار محمد ڪلهوڙو
ڪلهوڙن جا يادگار
ميان مرادياب جو مقبرو
منگو فقير جتوئيءَ جو مقبرو
گمنام ڇٽي
منڇر عروج ۽ زوال
منڇر ڍنڍ
منڇر جا جوڀن ڏينهن
زوال بابت سائنسي رپورٽون
زراعت
منڇر ۽ پکي
جولاءِ 2002 ۾ منڇر جو منظر نامو
ٻيڙي
بوبڪ هڪ جيئرو کنڊر
بوبڪ جا مخدوم
بوبڪ: جا مخدوم
نئگ ۽ نگهاول ڏانهن ٻيهر
سخي دلير رند
گاجي شاهه واهي ۽ گبر بند (گاجي گنج بخش)
گاجي شاهه بطور عقيدو
گاجي شاهه (غازي شاهه) جي تاريخي حيثيت
گاجي شاهه جي ڏاچيءَ جي قبر
ماڙي کڙ/ غازي شاهه سائٽ
ڏاند جي چٽسالي:
گورانڊي
ڪائيءَ ۾
ڪائي بٺي
بڊو جبل
ڪائي کان ڏلهه ڏانهن
درگاهه آري پير:
آري پير سائٽ
قدرتي ڪُونر/جوالائي سرگرمي
ٻنڌڻي گبربند: ٻنڌاڻ
سون پٽي، ڏڪار سبب خالي هڪ ڳوٺ
چورڙو/چورلو ماڳ
ڏلهه ماڳ
ڪورن واري ڀر
ٻه ٽنگو/ڦاڙوٽي
لڪي جي گندرفي چشمي وٽ
شاهه اويس قرني
ڄامشورو المنظر تي
ڪـاڇـو
الهندو نارو، ايف پِي بند ۽ ايم اين وِي ڊِي (MNVD):
ڇــــِـنـي
شهداد خان کوسي جو قبرستان
ڇِني ڪوٽ جا نشان
مَـسـاڻ
ڏاڏو شهڪ
قربانيءَ جي روهي
صاحب خان جي مقبري ۾ چـــِٽسالي
واهي پانڌي شهر
واهي پانڌي ڪوٽيرو
واهيءَ لڳ روميون قبرستان
پِيشُ / ڦِيشُ
ياري سائينءَ جو مقبرو
جانڊهه
ڪاڇي جا جمالي
هليلي مقبرا
اسماعيل شاهه جي ڇٽي
قديم تحرير جي ناڪام ڳولا
گولو کوسو :
گولو کوسو: گولي کوسي جو ٽڪر
مِٺو ڪلوئي/ علي مراد دڙو
بهليل شاهه
ٺـُلـهه
هيرو خان ٺُلهه
جوهي لڳ ٻيا ٺلهه
لنگهه ٺُلهه
مارو ٺلهه
ڌامراهه ٺلهه
سنڌ ۾ ٻيا معلوم اسٽوپا:
نـئـه نـري ۾
ٻُڌڪو تيرٿ
سدو ڊهه
ٿاڻو ڪوٽيرو:
ميان جو ڪوٽ:
قديم نالِي:
بَٺ ڪارو ڪوٽ:
نئه نري ۽ اُونڌ
قديم نقاشي
پٽ سليمان قبرستان
حاجي عارب لنڊ جي اَٺ دري قبي
ٻُٽا قبا
لاوارث اٺڪنڊي ڇٽي:
بکر شهيد
نا معلوم اٺ دري، ويجهو بکر شهيد
ڪَنڊيءَ ۾ ٽنگيل کلون، کوپڙيون ۽ هڏا
اوائلي قربان گاهه يا تدفيني ٿلها
ڪي ٻيا آثار
نئنگ
دُنب بٺي
سَناسي بُٺي
اين جي مجمدار
مـنـڇـر لـڳ آثـار
مَشاڪ ( مشاخ) Mashaak / شاھه حسڻ:
روھينڊو Rohindo ۽ مَـڏي بُـٺي Mādi Buti :
لـوھـڙي پـيـر Lohri Pir:
لاکـو پـيـر Laakho Pir :
ٽـنـڊو رحـيـم:
سخي گوز بند
دهل ڍوري ڏانهن
چُنگڻ، نور واهي ۽ گابار جي گري
جُڙيو ڇُٽو ڪوٽيرو:
چاڪر لاڪارو ڪوٽيرو:
دهل ڍوري جو نالو:
واپسي:
گورک :
گورک جي ترقي، هڪ خواب جو سفر
جڏهن گورک جو رستو کليو ....
گورک جو رستو
گورک تي ٻروچ
گورک جي ترقيءَ لاءِ ابتدائي ڪم
گورک ڏانهن
مَمَ ۽ مائيءَ جي ڳالهه
ڄموري ڏانهن:
مم جو وجود:
گورک 2
گورک جي نباتات
گورک تي پاڻي
گورک ڊيولپمينٽ
کيرٿر ٿڌي سڙڪ،
گورک جي خواب کان اڳتي
گورک جي خواب کان اڳـتي


.....منڇر گورک گاج دنيا موضوع جون وڌيڪ داخلائون