تاريخ کان آڳاٽيون ناليون

تاريخ کان آڳاٽيون ناليون:

آبپاشيءَ لاءِ قديم سنڌ ۾ فقط گبر بند ئي نه جوڙيا ويا پر اهڙيون واهيون ۽ ناليون به نظر اچن ٿيون جيڪي ٽڪر کي ٽُڪي ٺاهيون ويون آهن. بهترين مثال لاءِ گاجي شاهه واهيءَ جو ذڪر ڪر سگهجي ٿو. اها واهي هڪ قدرتي چشمي جي وهڪري کي مرضيءَ موجب وهائڻ لاءِ جوڙي وئي هئي. گاجي شاهه ماڳ تان ملندڙ ٺڪراٽو آمري دور ۽ موهن جي دڙي وارن زمانن جو آهي. گاجي شاهه وارو گرم چشمو ٻه ٽي سو فٽ بلند ٽڪريءَ تان ڦٽي طاقتور وهڪرو ٺاهي ٽڪريءَ تان هيٺ لهي ٿو ۽ هوريان هوريان ٺري پوکي ۽ پيئڻ لائق ٿئي ٿو. وهڪرو ٽڪريءَ تان لهڻ مهل پنهنجو رخ ڦيرائيندو رهيو آهي. اهڙا چار پنج رستا اڄ به محسوس ڪري سگهجن ٿا. اُتر طرف وارو رستو غالباً آمري دور ۾ جاري هو. صاف طور ڏسجي ٿو ته اهو وهڪرو آباديءَ جي وچ مان لنگهي جنهن هنڌان ٽڪريءَ تان لهڻ لڳو ٿي، ان هنڌ سڄي ور وڪڙ لاهيءَ تي پٿرن جا بلاڪ رکي پاڻي کي ڇُلڪڻ ۽ ضايع ٿيڻ کان بچايو ٿي ويو. پاڻي جيئڻ ئي لاهي لهي ميدان ۾ ڊوڙيو ٿي، تڏهن ان کي هڪ سڌي واهيءَ جي صورت ۾ وهائي ان تي پوک ڪئي ٿي وئي. ان واهيءَ جا نشان اڄ تائين موجود آهن. ان واهيءَ تي اڄ به 500 ايڪڙ زمين آباد ٿئي ٿي. هڪ ناليءَ جا نشان مهير جبل جي ٻاٻرو آثارن وٽ موجود آهن. اها نالي سخت پٿريلي زمين کي ٽڪي ٺاهي ويئي هئي ته جيئن جابلو چشمي جو پاڻي ان رستي اڳتي سفر جاري رکي سگهي. اها نالي ڏيڍ فٽ ويڪري ۽ ڏيڍ فٽ اونهي آهي.