تماچيءَ جي ماڙِي يا انڌن جي ماڙي

ڪوڪ ڪري ٿو. ان حصي ۾ ديوار تي محراب اڪريل آهي. جڏهن ته پٽ تي پٿر جو هڪ بلاڪ اهڙي طرح لڳل آهي جو اهو مصلو بڻجي ٿو. 4X2.5 فٽ جو اهو مصلو ۽ محراب واري اُڪر سوال پيدا ڪن ٿيون ته ڇا هيءَ عمارت مسجد هئي؟ ماڙيءَ ۾ اندر يا ٻاهر ان کان سواءِ مسجد جو ٻيو ڪو به نشان يا سهوليت موجود ڪونه آهي. البت مڪليءَ جي مقبرن ۾ توڙي سڄي سنڌ ۾ مقبرن جي اولهه واري ديوار سان نماز پڙهڻ لاءِ جاءِ رکڻ عام روايت آهي.

هن ماڙيءَ بابت اسان کي اڄ تائين زباني احوال کان سواءِ ڪٿان به ڪو مواد ڪونه مليو آهي، تنهنڪري ان کي تڙ تڪڙ ۾ ڄام تماچيءَ سان منسوب ڪرڻ ۾ هٻڪ محسوس ٿئي ٿي، پر عمارت جون وصفون تجويز ڪن ٿيون ته هي مغل دور جي عمارت آهي.

ڪمري جي ڇت کي ٽيڪ ڏيڻ لاءِ چار ٿنڀا ڏنا ويا آهن. جيڪي وڻندڙ اُڪر سبب ڪمري جي سونهن وڌائڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪن ٿا. هر ٿنڀو ڊيگهه ويڪر ۽ ٿولهه ۾ هڪ جهڙو آهي، البت انهن تي موجود ڊزائين ۾ معمولي فرق آهي. هر ٿنڀو ٽن حصن ۾ ورهايل آهي. ڪرسي (بنياد) وارو موڪرو حصو هڪ فٽ ٿلهو ۽ چوڪنڊو آهي، جنهن تي پوڻا ڇهه فٽ ٿنڀو بيٺل آهي، ڪرسيءَ کان مٿي ٿنڀي جو وچون حصو اَٺ ڪنڊو ۽ ان کان مٿي گولا دار ٿيندو ٿو وڃي. ٿنڀي جو چارمنهون سَر ستون جدا بلاڪ مان تراشيل آهي جنهن تي ڇت جا تؤنڪ رکيل آهن. گهڻو امڪان آهي ته هيءَ عمارت دراصل ڪنهن مقبري لاءِ تيار ڪئي وئي، جنهن جي قبر جا پٿر چوري ٿي چڪا آهن يا وري ايئن ٿيو هوندو ته هن مقبري ۾ ڪو دفن ٿي نه سگهيو.