توهان ماڻهو ٽنگي سگهو ٿا، خيال ۽ آدرش نه

�ه نائجيريا کي ڪامن ويلٿ مان نيڪال ملي سگهي ٿي. ديبولا تي فوجي بغاوت ڪرائڻ جو الزام اهي. دولت مشترڪه وارا وحشين کي پاڻ سان رکڻ نٿا گهرن. اها چڱي ڳالهه آهي پر ڪاش هو پنهنجي اندر جون وحشتون به ڏسي سگهن جن جو مظاهرو اسرائيل کان بوسنيا تائين، عراق کان ويٽنام تائين ۽ ٻي جنگ عظيم دوران جرمنيءَ کان جاپان تائين ٿيو.
نائجيريا ۾ اڳواڻن جي ڦاهين جو ٻڌي اسان کي پنهنجا زخم ياد ٿا اچن.ا سان کي سندن سور ٻڌي اسان کي پنهنجين ئي ڀوڳنائن تي روئڻ اچي ويو. ايئن ٿو لڳي ته نائجيريا جي اڳواڻن پاڻ ڦاهي کائي اسان جي انهن زخمن جي ڪڙ کرڙي آهي جيڪي سنڌ جي ماڻهن کي مارشل لا دوران ضياءُ الحق ڏنا هئا. مسٽر سارو ويوا ۽ سندس ساٿين تي خاص فوجي عدالت ڪيس هلايو جنهن کي ڪنهن به عدالت ۾ چئلينج ڪرڻ جو حق جوابدارن وٽ ڪو نه هو. فوجي ٽولي جي ههڙي بربريت تي انساني حقن جي اداري چيو، ”اسان کي خوف محسوس ٿيو آهي.“ ”اسان بي عزتي ٿا ڀانيون“، ”هي چڙ ڏياريندڙ عمل آهي“، ”نائجيريا ثابت ڪيو آهي ته اها دنيا ۾ بي حد چڙهيل ۽ شيطاني جاءِ والاري ٿي.“ آخري جملو ان ئي اوگوني قبيلي جي هڪ تنظيم جو آهي جنهن سان ڪين سارو ويوا، سندس ساٿين ۽ قتل ٿيل قبائلي سردارن جو تعلق هو.
فوجي آمريت کي سمجهڻ گهرجي ته بربريت جي پچار اجهو ايئن ئي ٿيندي آهي جيئن اڄ نائجيريا جي ٿي رهي آهي. پاڪستان جا اهي مهمجو هاڻي ئي سبق سکن جيڪي پر ڪڍڻ جي تيارين ۾ اهن. مهم جوئن تي ڪاوڙ پنهنجي جاءِ تي، اسان کي حيرت پاڪستان جي جمهوري حڪومت جي موقف تي آهي جيڪا نائيجريائي قوم جي حقيقي اڳواڻن جي ڦاهين (جيڪي فوجي حڪومت ڏنيون) نائجيريا جو اندروني مسئلو سمجهي ٿي. اهو خود وزيراعظم پاڪستان جي ان ”خواهش“ جي ابتڙ موقف آهي ته ”دنيا جون جمهوريتون فوجي ۽ آمر حڪومتن خلاف متحد ٿي وڃن.“ پاڪستان جو عوام اڄ به ايئن ئي چوي ٿو ته ”ظلم جتي به ٿئي ٿو ۽ جڏهن به ٿئي ٿو، اسان سمجهون ٿا ته اسان تي ٿيو آهي.“ اڄ توهان دنيا جي ڪنهن به ڪنڊ ۾ مظلوم کي اڪيلوڇڏي ڏيندا ته سڀاڻي جڏهن توهان پاڻ ڪنهن آمر جي چيڀٽ ۾ هوندا، ڇا تڏهن به ايئن چوندا ته، ”اهو اسان جو اندروني معاملو آهي؟“