جنرل سيلز ٽيڪس جو بار ڪنھن تي؟

اربع پھرين سيپٽمبر 1999ع

آئينو روزاني سچ ڪراچي

جنرل سيلز ٽيڪس جو بار ڪنھن تي؟

پاڪستان دنيا جي انھن ٿورڙن ملڪن ۾ شامل آهي، جتي ماڻهن کان وڌ کان وڌ ٽيڪس ورتا وڃن ٿا ۽ موٽ ۾ گهٽ سهوليتون ڏنيون وڃن ٿيون. ان جو نتيجو اهو نڪتو آهي تہ پاڪستان جو عوام رياست ۽ حڪومت کان بد دل ٿيندو پيو وڃي. نيٺ بہ، هر ڳالھہ جي ڪا حد هوندي آهي. حڪومت پاڪستان جا ارباب اختيار شڪر ڪن جو عوام اڃا تائين ٽيڪسن جي خلاف اٿي ڪو نہ بيٺو آهي، نہ تہ دنيا ۾ ڪڏهن ڪڏهن ايئن بہ ٿيندو آهي تہ ٻہ چار سينٽ (پئسا) ٽيڪس وڌائڻ تي حڪومت جو تختو اونڌو ٿي ويندو آهي.

پاڪستان ۾ بہ حڪومت ٽيڪس مڙهي ٿي، ٽيڪسن کانسواءِ سماج ۾ ترقيءَ جو تصور ٿي نہ ٿو سگهي پر قوم حيران آهي تہ هيترا سارا ٽيڪس ڀرڻ جي باوجود قوم انگ اگهاڙي، پيٽ بکئي، بيروزگاري، جهالت ۽ بيماري ۾ ورتل ڇو آهي؟ اسڪول، اسپتالون ۽ روڊ رستا ڇو نٿا سڌرن؟ عوام تي سڌا ۽ اڻ سڌا ٽيڪس تہ اڳ ۾ بہ هئا ۽ هاڻ بہ آهن. توهان پيٽرول جي قيمت وڌايو يا اسڪول ۾ ايڊميشن في وڌايو، توهان ريلوي جو ڀاڙو وڌايو يا ٽيليفون جي بل ۾ اضافي ٽيڪس شامل ڪيو. هر صورت ۾ اها رقم عوام جي پگهر پورهئي مان وصول ٿئي ٿي.

واپڊا وارن پنھنجن بلن ۾ درست لکيو آهي تہ ”توهان جي گهر ۾ بلب نہ، خون پسيني جي ڪمائي ٻري رهي آهي“ جنرل سيلز ٽيڪس ”سرڪڻ ڦاهي“ وانگر عوام جي ڳچيءَ ۾ آهي. محترم! ڇا اڳ مڙهيل ٽيڪس ٿورڙا هئا جو هاڻي سيلز ٽيڪس جو ڦاهو وڌو پيو وڃي. عوام ۽ عام واپاري جنرل سيلز ٽيڪس جي خلاف ان ڪري آهن جو ماڻهن جي قوت خريد خطرناڪ حد تائين ڪري پئي آهي. ماڻهو خريداري برابر ڪن ٿا پر ان جو مطلب اهو نہ آهي تہ هو اضافي ٽيڪس ادا ڪرڻ جي پوزيشن ۾ بہ هجن. ماڻهو کي اٽي لٽي ۽ اجهي جي ضرورت آهي. ان ڪري هنن کي خريداري ۽ خرچ ڪرڻو ٿو پوي. ماڻهو، پنھنجيون هزارين خواهشون ماري هڪ ضرورت پوري ڪن ٿا پر حڪومت جو ٽيڪس انھن ضرورتن جي خريداريءَ تي ڏنڊ بڻجي ڪڙڪي ٿو.

هي ڪٿان جو انصاف آهي جو جيئڻ جو جتن ڪندڙ ماڻهو جيئڻ جو ڏنڊ ڀرڻ لاءِ مجبور ٿئي. اسان ڄاڻو ٿا تہ اسان جا واويلا يا عوام جي دانھن ڪوڪ حڪومت پاڪستان جا ارباب اختيار ڪو نہ ٻڌندا ۽ عوام جي ڳچيءَ ۾ جنرل سيلز ٽيڪس جي ”سرڪڻ ڦاهي“ تنگ ٿي ويندي. اهو سڀ ان ڪري ٿيندو جو حڪومت پاڪستان آءِ ايم ايف کي ناراض ڪرڻ جي پوزيشن ۾ ڪو نہ آهي.

سرڪار جنھن بہ نالي سان جنھن بہ شعبي ۾ ٽيڪس مڙهي، حڪومت يقين ڄاڻي تہ ان شعبي تي ڪو بہ اثر ڪو نہ پوندو ۽ نہ وري ڪڏهن پيو آهي. تيل هميشه ترن مان نڪرندو آهي. ٽيڪس جو بار بہ عوام جي کيسي تي پوندو آهي. تيل، گيھہ، ڀاڄيون، گوشت، پئٽرول، گئس، بجلي، ڪپڙو، سگريٽ، ماچيس ڪير وڪڻي ٿو ۽ ڪير خريد ڪري ٿو؟ سرڪار سمجهي ٿي تہ سيلز ٽيڪس مينوفيڪچرز، ٻڌي جو واپاري يا ريزڪي واپاري ڏئي ٿو، قطعي غلط! سمورا ٽيڪس خريدار ادا ڪن ٿا. ان ڪري ان ٽيڪس کي سيلز ٽيڪس چوڻ ئي غلط آهي، اهي سڀ خريداري ٽيڪس (ڏنڊ) آهن، جيڪي خريدار ڀرين ٿا. ڀلا! بجلي ۽ فون جا سيلز ٽيڪس ڪير ٿا ڀرين؟

سڀني پاڪستاني ماڻهن جي نفسيات بہ هاڻي ڪجھہ ايئن ٿي وئي آهي، جيئن سنڌ جي لاڙ جا ماڻهو آهن. ڪنھن بہ ڏاڍائيءَ تي ڪڇڻ ئي ڇڏي ڏنو اٿائون. بس اندر ئي اندر ۾ پيا ڪڙهندا، سنہي ٿلهي جهڙپ ڪري وٺندا، ملھہ ۾ اندرين هڻندا ۽ پوءِ شڪست قبول ڪري ايئن خاموش ٿي ويندا، ڄڻ مقدر ايئن ئي آهي. عوام جي ايڏي بي وسي حڪومت جي طاقت جو مظهر نہ آهي. هيءَ تہ حڪومت جي بي حسي آهي جو ان کي اها پرواھہ ئي ناهي تہ قوم جي قومي انا، صحت ۽ حوصلو ختم ٿي ويو آهي، ڪاش حڪومت پاڻ ئي عوام جي عزت نفس بحال ڪرائي، ڪا بہ مئل قوم حڪومت جي طاقت بڻجي نہ ٿي سگهي.



شهدادپور لڳ ”ڌاڙيل مار فورس“ جيڪڏهن بيگناھہ شهري ماري وجهي تہ پوءِ ڇا ڪجي؟

پوليس کي ضرورت کان وڌيڪ بااختيار ڪرڻ جو نتيجو اهو ئي نڪرندو آهي، هڪ طاقتور، بي ڊپي ۽ پاڻ کي قانون کان بالاتر سمجهندڙ فورس يا قانون کي پنھنجن هٿن سان ميڻ وانگر مروڙي سگهندڙ قوت ايئن ئي ڪندي آهي. اسان ان بحث ۾ نہ ٿا وڃڻ گهرون تہ ان فورس جو سربراھہ ڪير آهي پر حڪومت آڏو عوام جي پاران اهو مطالبو ڪرڻ تمام ضروري آهي تہ عوام کي بي لغام ۽ سرڪار هٿياربندن کان پناھہ ۾ رکڻ جي ضمانت ڏيو. هي ڪيڏو نہ درد ناڪ واقعو آهي تہ ”ڌاڙيل مار فوس“ هڪ ڳوٺ تي چڙهائي ڪري ٿي ۽ بنا ڪو وارنٽ ڏيکارڻ جي جهڙتي وٺڻ شروع ڪري ٿي. جهڙتي وٺڻ بعد ٽن ڀائرن کي ناحق ٻڌي وٺي وڃڻ گهري ٿي ۽ جڏهن 25 سالن جو هڪ نوجوان ٺارو رند همٿ ڪري گرفتاري ۽ ڇاپي جو سبب پڇي ٿو تہ سرڪاري اهلڪار کيس جواب ڏيڻ ۾ پنھنجي توهين محسوس ڪن ٿا ۽ جواب ۾ کيس الف اگهاڙو ڪري مٿس ايترو تشدد ڪن ٿا جو هن جا آنڊا ٻاهر نڪري اچن ٿا ۽ نيٺ اهو نوجوان هڪ سوال پڇڻ جي جواب ۾ زندگي وڃائي ويھي ٿو.

توبہه! توبہه! ايئن ٿو لڳي تہ ملڪ ۾ فرعونن جو اولاد ڪاهي پيو آهي، چنگيز، هلاڪو، مدد خان ۽ شاھہ خوارزم ٻيھر سنڌ ۾انساني نسل ڪشي ڪرڻ نڪتا آهن. هي وقت جا داروغا تہ هاڻي آپي مان نڪري ويا آهن. ڇا هن ملڪ جون عدالتون بند ٿي ويون آهن. ڇا ٺارو رند جو ڪو داد فرياد ٿيندو؟





خميس 2 سيپٽمبر 1999ع

آئينو روزاني سچ ڪراچي

جناب ڳالھہ رڳو ٺٽي ضلعي جي ناهي …

اسان ڪالھہ بہ اها ڳالھہ ڪئي ۽ اڄ بہ اهو ئي سوال اٿاريون ٿا تہ آخر اهي ڪھڙا سبب آهن جن سنڌي ماڻهو بلڪه سڄي پاڪستان جي عوام کي ملڪي معاملن کان لاتعلق ڪري ڇڏيو آهي. هر ماڻهو بس پنھنجي وجود، مفاد ۽ مسئلن ۾ وڪوڙجي گهاڻي جي ڏاند وانگر هر روز ساڳيو چڪر پورو ڪري ٿو ۽ ٻيو ڪجھہ بہ نٿو ڪري. ملڪي سياست جا ڌڻي وڏي جدوجهد ۽ وڏن انقلابي نعرن جي ڳالھہ تہ ڪن ٿا پر هي ”سسيفس ٽاڪس“ ۾ ڦاٿل ماڻهو پنھنجا گڏيل مامرا ڪيئن نبيري سگهندو؟

اڄڪلھہ اخبارون ٺٽي ضلعي ۾ سياسي ڪٽنب جي گرفت تي تمام گهڻو لکي رهيون آهن. جناب رسول بخش پليجي ”ٺٽي جي عوام سان ظلم بند ڪرايو“ ڪانفرنس ڪرائي ٺٽي جي شهرين کي ڳالهائڻ، موبلائز ۽ آرگنائيز ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي پر ڳالھہ رڳو ٺٽي ضلعي جي تہ ڪو نہ آهي. ڇا بدين، ٿر، ميرپورخاص، حيدرآباد، ڪراچي، دادو، سانگهڙ، نوشهروفيروز، نوابشاھہ، خيرپور، سکر، شڪارپور، جيڪب آباد، گهوٽڪي، لاڙڪاڻو ۽ دادو سياستدانن جون ”سياسي رياستون“ ڪو نہ آهن؟

ڳالھہ رڳو هڪ ضلعي ۽ هڪ سياسي ڪٽنب جي ناهي. اسان ڪنھن هڪ سياسي ڪٽنب کي ٽارگيٽ ڪرڻ بدران ان ڳالھہ تي زور ڏينداسين تہ سياسي جاگيرداريون نہ رڳو سڄي سنڌ بلڪه سڄي بلوچستان، سرحد ۽ پنجاب ۾ قائم آهن ۽ سڀ جون سڀ ٽٽڻ گهرجن. اسان جمهوري سرشتو ٽوڙڻ جي ڳالھہ نٿا ڪيون پر جمهوريت جي نالي ۾ سياسي جاگيرداري واري زنجيرن کي ٽوڙڻ جي ڳالھہ ٿا ڪيون.

ڪو بہ سياستدان يا سياسي جاگيردار، چاهي اهو اتر جو هجي يا لاڙ جو، اولھہ جو هجي اوڀر جو، اهو استحقاق نٿو رکي تہ هو چورن، ڌاڙيلن ۽ پاٿاريدارن