جنرل سيلز ٽيڪس جو بار ڪنھن تي؟

مڙسن جو آهي. هتي هر قسم جا ڏاڍا مڙس آهن. قبائلي چڱا مڙس جيڪي ظاهري طرح ڏاڍا نفيس ۽ چڱا مڙس آهن، سمگلر مافيا وارا ۽ توهان کي خبر آهي تہ (هڪ نوجوان هيڏانھن هوڏانھن ڪنڌ ڦيرائي رازداريءَ ۾ چيو) هتي تمام گهڻيون سرڪاري ايجنسيون آهن... بس! هو ماري ڇڏين ٿا يا ساڙي ڇڏين ٿا تہ جيئن خبر ئي نہ پوي تہ ڪير سڙي کپي ويو.“

قبائلي راڄ جا پنھنجا خفيہ مفاد آهن. سمگلرن جا پنھنجا کيپيا، ڪوريئر آهن ۽ جاسوسي نظام آهي. هو پنھنجي مافيا سان تعلق رکندڙ ڪنھن بہ فرد مان خطرو محسوس ڪندي ئي کيس منظر بلڪه دنيا مان هٽائيندي دير نٿا ڪن. باقي رهيا سرڪاري ايجنسين وارا! انھن جو بہ پنھنجو نيٽ ورڪ آهي. نوجوان صحافين اهي سڀ خبرون نجي ڪچهريءَ ۾ ڪيون ۽ ان اخبار کي تفصيلي ۽ تحقيقي رپورٽ ڏيڻ لاءِ تيار ڪو نہ هئا، جنھن سان واسطو هئن. آخر هنن کي بہ عمرڪوٽ ۾ زندھہ ۽ با سلامت جيئڻ جو حق هو! ٻي محفل ۾ سوال پڇندڙ نوجوان چيو، ”تہ پوءِ اهڙن ڊڄڻن صحافين کي صحافت جھڙي مقدس پيشي ۾ اچڻ جي ڪھڙي ضرورت آهي، وڃي ڪو ٻيو ڪم ڇو نہ ٿا ڪن؟“ سوال ڦري گهري اتي اچي بيٺو تہ صحافت هڪ تمام ڏکيو، دشمنيون وڌائڻ وارو ۽ نانگن جي ٻرن ۾ هٿ وجهڻ جو ڪم آهي، ان ڪري کين نہ رڳو سرپرستي ۽ تحفظ گهرجي بلڪه تحفظ فراهم ڪرڻ وارو ڪم بہ اخباري ادارا ڪن! ڳالھہ وڏي حد تائين درست سهي، پر هو نوجوان اهو وساري ويٺو هو تہ پنھنجي ڳوٺ ۽ شهر ۾ رهندڙ ڪنھن جرئتمند ماڻهو جي حفاظت سڀ کان پھرين خود شهري ئي ڪري سگهن ٿا. اخبارن وارا پنھنجن ڪالمن ۾ جيتري واويلا ڪري سگهندا آهن اوتري ضرور ڪندا آهن. پر ڇا معاشري جي انھن فردن جو جرئتمند صحافين جي بچاءَ لاءِ اڳتي اچڻ ضروري نہ آهي، جن جي حقن ۽ سچائي لاءِ صحافي خطرن سان کيڏي ٿو؟

تجربيڪار صحافي هڪٻئي کي چوندا آهن ”ٻيلي تنھنجو ڪم اڳ ئي تمام جوکائتو آهي، ان کي وڌيڪ خطرناڪ نہ ڪر!“ هونئن بہ هڪ عالمي رپورٽ چوي ٿي تہ ”مختلف پيشن سان لاڳاپيل ماڻهن ۾ موت جي سڀ کان وڌيڪ شرح صحافين جي آهي.“ عمرڪوٽ جي نوجوان کي شايد اها رپورٽ ڪجھہ مطمئن ڪري سگهي! ڪنھن جرئتمند صحافيءَ کي ڪا پٺ آهي بہ تہ ڪو نہ ۽ ٿي بہ ڪو نہ ٿي سگهي ڇاڪاڻ تہ هو سچ ڳالهائي هر دوست کي ناراض ڪري وجهندو آهي. نيٺ اهو وقت ايندو آهي جڏهن هو سماج جي ڏاڍن هٿن ۾ وٺجي ويندو آهي. ان کانپوءِ هو جنھن عذاب مان لنگهندو آهي، تنھن کان عوام ”لاتعلق“ رهندو آهي. جڏهن تہ اهو جرئتمند صحافي عذاب ڀوڳي جڏهن (خوشقسمتي سان) ٻاهر نڪرندو آهي، تڏهن هن وٽ سوچڻ لاءِ گهڻو ڪجھہ هوندو آهي. هو سوچيندو آهي:

1- هنن بي حس شهرين جون حسون ۽ شعور جاڳائڻ لاءِ هڪ ڀيرو ٻيھر ڪوشش ڪريان، جي مارجي ويس تہ پوءِ ”گهوري جان جتن تان.“

2- هنن بي حس شهرين کي قيامت تائين جاڳائي نٿو سگهجي. هن جنگ ۾ آءٌ اڪيلو آهيان، ان ڪري بھتر آهي تہ وڃي ڪنھن ٻي ڪرت سان لڳان.

3-ڇاڪاڻ تہ هنن بي حس شهرين ۽ سندس تنظيمن مون کي ڀوڳڻ لاءِ اڪيلو ڇڏي ڏنو ۽ هاڻي آئون سرڪاري ايجنسين جي بليڪ لسٽ تي اچي ويو آهيان. ان ڪري ڇو نہ ايجنسين (يا مافيائن) جي اها آڇ قبول ڪريان تہ آئون هنن لاءِ پگهاردار ٿي ڪم ڪريان.

هاڻي، سوال پڇندڙ نوجوان پنھنجي دل تي هٿ رکي ۽ ٻڌائي تہ جيڪڏهن ان مرحلي مان (خدا نہ ڪري) هو پاڻ لنگهي تہ جيڪر ڪھڙو فيصلو ڪري؟ ڀلي تہ هو ڪو بہ فيصلو ڪري، ٽنہي صورتن ۾ هو پنھنجي عوام، عوامي تنظيمن ۽ شهري ادارن کان مايوس نظر ايندو تہ، پوءِ ان مايوسيءَ جو حل ڇا ۾ آهي؟ ان مايوسيءَ جو حل ان ۾ آهي تہ سڄي دنيا جي هر شهر ۽ ڳوٺ ۾ جمهوري ۽ شهري ادارا مضبوط کان مضبوط هجن ۽ هر سطح تي شهرين جا پنھنجا ادارا ايترا طاقتور هجن جو هو پنھنجن حقن لاءِ جرئت سان اظهار ڪندڙ شخص کي بچائي سگهن.

ٿري ماڻهو ڏاڍا محبتي هوندا آهن پر هن ڀيري جڏهن آئون عمرڪوٽ جي گهٽين ۾ ڦري رهيو هئس تڏهن الائي ڇو مون کي ايئن پئي محسوس ٿيو ڄڻ ڪي پاڇولا ٻليءَ پير پيڇو ڪري رهيا هجن. هن شهر ۾ ماڻهو تہ برابر رهن ٿا پر اها ”غيبات“ بہ چڱي خاصي رهي ٿي، جنھن کي شمشير الحيدري ”سؤٽ“ ۽ ”چاچي جا پٽ“ چوندو آهي. آئون سمجهان ٿو تہ سوال پڇندڙ ٿري نوجوان پاڻ بہ عمرڪوٽ جي پراسرار سرگرمين کان چڱيءَ طرح واقف هوندو پر ”جرئت“ جو مظاهرو ڪرڻ لاءِ دل گردي جي ضرورت هوندي آهي. هيءَ رڳو عمرڪوٽ جي ڳالھہ ڪو نہ آهي. هاڻي تہ حيدرآباد، سکر، لاڙڪاڻو، گهوٽڪي، ڪراچي بلڪه پاڪستان جو هر شهر ايئن ٿي ويو آهي. ڇا توهان ڪراچي ۽ حيدرآباد ۾ بہ سرڪاري، غير سرڪاري ۽ نيم سرڪاري غيبات جي سرگرمين کي محسوس نہ ٿا ڪريو؟