جِنن جا گهر

جِنن جا گهر يا ست گهرِيون



پنجن تنن جي باغ کان اتر طرف بڊي جبل سلسلي جي هيٺانهين ٽڪرين جي پاڙ ۾ ست غارون آهن. غارن جو منهن اوڀر طرف آهي. مقامي ماڻهو جيئن ته مافوق الفطرت مخلوقن ۽ هستين تي وڏو ويساهه رکن ٿا، تنهن ڪري سندن خيال آهي ته اهي غارون جنن جا گهر هئا. غارن جو تعداد ست هئڻ سبب انهن کي ست گهريون به چون ٿا. صحرائي صاحب سندس ڪتاب ۾ خيال ڏيکاريو آهي ته، اهي غارون پهرين پراڻي پٿر واري زماني جون ۽ گهٽ ۾ گهٽ ٻارنهن هزار سال قبل مسيح واري زماني جون آهن. اهو زمانو اڃا به قديم ٿي سگهي ٿو ڇاڪاڻ ته پراڻي پٿر وارو زمانو ڇهن لکن کان ٻارنهن هزار سال ق. م. جي وچ وارو عرصو سمجهيو وڃي ٿو. هن مهل تائين انهن غارن مان ڪو به هٿيار يا اوزار هٿ نه آهي، ڇاڪاڻ ته ڪائي ماٿريءَ جا ڳوٺاڻا اهي غارون برساتن ۾ عام جام استعمال ڪري ۽ ان جي صفائي کوٽائي ڪري نقصان پهچائي چڪا آهن. البت ڀرپاسي واريون اوچيون ٽڪريون ڦلهورڻ سان ڪي اوزار يا آڳاٽا هٿيار لڀجڻ جي اميد رکي سگهجي ٿي.

ستن ئي غارن جي ماپ هڪٻئي کان مختلف آهي. غارن جي اوچائي به مختلف آهي. ڪي غارون مستطيل ۽ ڪي بي ترتيب آهن. ٻن غارن ۾ موڪرا ٿنڀا آهن، جيڪي ڪمزور ڇت کي سهارو ڏيئي بيٺا آهن. هڪ ٿنڀو ڇهه فوٽ اوچو ۽ ٻه فوٽ ويڪرو آهي ٻيو ٿنڀو هر طرف کان ٽي ٽي فوٽ ويڪرو (ڪُل گهيرو 12_ فوٽ) آهي. ڪجهه غارن اندر ننڍيون غاريون يا ڪمرا آهن، جن جي ڇت ٻاهرين وڏي غار جي ڀيٽ ۾ گهٽ آهي. ڇتن جي وڌ ۾ اوچائي 8_ فوٽ ۽ گهٽ ۾ 4_ فوٽ آهي. ڀتيون ٻه ٻه ٽي ٽي فوٽ ويڪريون آهن دروازن جي اوچائي پڻ مختلف آهي 8_ فوٽ کان وٺي ٻن فوٽن تائين آهي. وڏي ۾ وڏي غار 23x9 فوٽ ۽ ننڍي ۾ ننڍي غار 3x5 فوٽ آهي. ائين ٿو لڳي ته ننڍي ۾ ننڍي غار اصل ۾ هڪ وڏي غار جو اندريون ڪمرو آهي جڏهن ته اها وڏي غار هاڻي مڪمل طرح ڊهي چڪي آهي ۽ اها هاڻي اڱڻ جي ڏِک ڏئي ٿي.