خواب ۽ خيال

رهندي.
تون تماچيءَ جيان راضي ٿيءُ، تماچيءَ واري نظر ڪر! ساموئي ۽ مڪليءَ تان مهاڻن جو گُذر ناهي تون ئي ڪينجهر جي ڪنڌيءَ تي منزل ڪر ته جيئن ننڍي وڏي گندري تنهنجي ماڙيءَ ۾ اچي وڃي سگهي!
سجدو، نماز، وضو ۽ پاڪائي! ڇا تنهنجي نانءُ ۾ اهي سڀ ناهن، جيڪي آئون جپيان ٿو ، ۽ ڪٿي ائين نه ٿئي ته مهاڻو وضو ڪندو رهجي وڃي ۽ نماز ٿي وڃي.


•

رات ۽ ڏينهن ايئن آهن، جيئن نِنڊ ۽ جاڳَ! جيئن زندگي ۽ موت!
جيئن بادل وسڻ کان اڳ رات ۽ ڏينهن بابت نه سوچيندو آهي، تيئن ڀاڳ زندگي ۽ موت جا دائرا نه ٿو ڏسي. ڀاڳ، ڪو اتفاق نه آهي، اَمُر آهي. اَمُر، عهد الست کان اڳ به هو ۽ قيامت کانپوءِ به هوندو.



•
23.08.2000
اي سَچ!
آئون سڄي عمر ڪنهن پاڇي جي پويان ڊوڙيو آهيان ۽ ٿڪجي پيو آهيان.
مون ڪُوڙ کي سچ سمجهيو ۽ مايا تي موهجي پيس
مون برهم کي برهمانڊ سمجهيو ۽ ان برهمانڊ کان اڳتي وڃي نه سگهيس.
مون شڪ کي پَڪ سمجهيو ۽ رُڃ ۾ رلي ويس.
آئون ڀانيان ٿو ته هاڻي جڏهن سچ مون کي سڏي رهيو آهي، تڏهن ڌرتي ڪنَڊا بڻجي وئي آهي
هاڻي جڏهن مون عشق جي صدا هنئي آهي ته ڌرتي ٽامو ٿي وئي آهي
۽ شهه رڳ جيڪا مون ۾ آهي، مون کان ڪيڏو پري ٿي رهي آهي ...
آئون هاڻي سمجهي سگهيو آهيان ته سَسئي جي سَڌ رُڃ ۾ ڇو رُلي ۽ سَڏ پڙاڏا پَٻَ ۾ ڇو مري ويا؟
مومل چِکيا تي ڇو چڙهي؟
۽ سرمد سر ڇو ڏنو؟
ماڻهو ڇا تِياڳي ڇا تِياڳيندو؟
تِياڳ سولو ناهي، تِياڳ بزدلي به ناهي ميان!
تِياڳ ته پري جي ڳالهه آهي، تِياڳ کان اورتي جون منزلون ڄڻڪ هڪ هڪ وک تي ٽانڊن مٿان پير آهي. تِياڳ وٺڻ ته ڄڻڪ اڌ منزل ڪرڻ آهي
اي شهه رڳ کان قريب!
آئون ٽانڊن تي پير رکي نٿو سگهان
”آئون ڪوهه ڄاڻان پنڌ ڪيچ جو!“
منهنجو ”چرخو چيو نٿو ڪري!“
منهنجو ته هِيانءُ ڇِڄي پيو آهي، تون ئي مهرباني ڪري هٿ وڌائي مون کي ڇڪي وٺ!
اي سچ ! تنهنجا شرط پورا ڪرڻ ويچاري انسان جي وس ۾ ناهي.



•

سونهن کانسواءِ سڄي جُستجو ۽ پنڌ اڌورو ئي رهي ٿو. مون کي ڪنهن مرشد تي اعتبار ئي نه آيو. پوءِ سڄي جُستجو اڌوري اڃ ٿي وئي. نيٺ تنهجو نياپو پهتو، ”بي اعتباري اجائي آهي. تنهنجي بند دنيا کان ٻاهر به هڪ وڏو جهان آهي، اٿي ۽ صحرائي مرشد جي پيرن جا نشان ڳول! تو ته اڃا رڳو لاهوت ۽ لامڪان ٻُڌو آهي، پهتو ڪونه آهين ۽ نه وري لازمان ۾ ويو آهين!“ تنهجي نياپي کان پوءِ مون سمجهيو هو ته مُرشد ڪبو ته اُڃ لهي ويندي پر منهنجي اڌوري اُڃ ته اَکٽ اُڃ ۾ تبديل ٿي وئي آهي. هيءَ مون ڪهڙي سمجهه پِرائي آهي.


•
24.08.2000
اي شعور ڪُل! بي شعورن کان گناهه ۽ ثواب جو پڇاڻو ڪري ڇا ڪندين؟
اهي، جن جي مِٽيءَ ۾ سمجهه ناهي، جيڪي ٺِڪر جا ٺهيل آهن،جن جي هٿن ۾ نه تقدير آهي ۽ نه تدبير، جن جو اختيار بي اختيار آهي، جيڪي وسئون بي وس آهن، ۽ جن جي واڳ ۽ ڀاڳ تنهنجي هٿ ۾ آهي، انهن کان امتحان وٺي ڇا ڪندين؟
اي شعور ڪل! شيطان کي ڪهڙي مجال آهي جو امر کان ٻاهر وڃي! ۽ تنهنجن بندن کي ڀِنڀلائي!؟ هڪ بيوس ماڻهو جنهن جي ڪَڍَ موت لڳل آهي، جنهن کي پيٽ لڳل آهي ۽ بُک جا چَڪ سهي ٿو، بيمارين ۾ وٺجي ٿو، ڪٽنب جي پُورت لاءِ ڳَـهي ٿو ... نِيرن نانگن سان وڙهي ٿو، تَن ڍڪڻ لاءِ پريشان آهي، اَجهي لاءِ لاچار آهي، پارَن ۽ ڪاڙهن آڏو عاجز آهي ... جنهن کي شيطان ۽ نفس جي بگهڙن آڏو ڇلايو ويو آهي؛ هُن مان ڪهڙي ڪاميابيءَ جي توقع آهي؟
اي شعور ڪل! تون بهترين ڄاڻين ٿو ۽ تون غالب آهين. آئون ڪجهه به نٿو ڄاڻان ۽ بيوس آهيان!


•

ملول نه ٿيءُ! جو تو وڃايو ڪالهه، سو پڻ هتڙي ملندءِ ، رُڳو لوچ نه ڇڏ!




•


27.08.2000
اي دل تنهنجي بي چيني جو سبب ڇا آهي؟
ڇا تنهنجو ويساهه گهٽ آهي؟ يا اها بي چيني تنهنجي ڀاڳ جو حصو آهي؟ ڇا ان جو ڪارڻ تنهنجي بي همتي آهي؟ يا تون ٿوري تي راضي رهڻ واري ڪونه آهين؟ ڪجهه به آهي، ڪجهه به هجي، اهو ئي تنهنجو حال آهي
تو پنهنجو حال بدلائڻ لاءِ ڪيڏا جتن ڪيا آهن! ڇا تو وسان گهٽايو آهي؟ تو ته هر حيلو هلايو آهي، ته پوءِ تون سبب پڻ سمجهي ڇڏ ته اصل ڳالهه ڇا آهي؟
تنهنجو ڀاڳ تنهنجي تدبر سان ناهي، تون فقط هڪڙو ڪم ڪر، پنهنجي اندر ۾ ويٺل بکيو بگهڙ ماري ڇڏ، ۽ پنهنجي محبوب جي نالي جو تعويذ پائي چرخو چور.


•




•

ٽئگور چوي ٿو:
”منهنجي زندگيءَ جي زندگي!
مان جتن پيو ڪندس ته پنهنجي جسم کي پاڪ رکان
اهو ڄاڻيندي ته تنهنجو زندهه ڇهاءُ
منهنجي انگ انگ تي آهي ...
مان پيو جتن ڪندس ته سمورن ڪُوڙن کي
پنهنجي سوچ کان ٻاهر رکان ...
اهو ڄاڻيندي ته تون اهو سچ آهين
جنهن منهنجي مَن ۾ عقل جي لاٽ ٻاري آهي.
مان پيو جَتن ڪندس ته سمورين براين کي
پنهنجي دل مان لوڌي ڪڍان
۽ پنهنجي پيار کي وڌڻ وِيجهڻ ڏيان،
اهو ڄاڻيندي ته تنهنجو ديرو
منهنجي دل جي بالڪل اندرين مندر ۾ آهي.
... ۽ مان پيو جَتن ڪندس ته توکي
عمل جي ذريعي ظاهر ڪيان.
اهو ڄاڻندي ته اها تنهنجي شَڪتي آهي
جيڪا مون کي عمل ڪرڻ جي قوت ڏئي ٿي!“
اي ٽئگور !
مون توکي ايئن ئي ته گُرو ڪونه مڃيو آهي!

•

... ۽ هو صحرا ڏانهن نڪري ويو. ڇا هن کي خبر هئي ته صحرا ۾ ڇاهي؟ ڏينهن جو ڪاڙهو، رات جي ٿڌ ۽ اڪيلائي، ڄَميل وقت، آسمان مان وسندڙ اڃ ۽ ڌرتي مان ڦٽندڙ بک، اونداهيون جن مان جِناتي روشني ڦُٽي ٿي. صحرا جتي هوائون ڏک جا گيت ڳائينديون آهن. سُڏڪنديون آهن ۽ بَد روحن وانگر ڀٽڪنديون آهن.
ها! هو صحرائن ڏانهن نڪري ويو، جتان فقط اهي فاتح ٿي اڳڀرا ٿيندا آهن، جن جا روح پاڪ هوندا آهن. خدا خير ڪري! هن صحرا ۾ جيڪو اڳڀرو نڪري ويو، تنهن جون هڏيون اتي ئي واري ۾ پورجي وينديون آهن.




•

آئون ته ڪجهه به نه آهيان جو چوان ٿو ڪو به ٻلوان منهنجو ڪجهه بگاڙي نٿو سگهي. پر آئون چوان ٿو ته: آئون هُن جي اَجهي ۾ آهيان. آئون شعور ڪل جي اَجهي ۾ آهيان. آئون هُن جي نظر ۽ نظاري جي پناهه ۾ آهيان، آئون هُن جي عبادت جي اَجهي ۾ آهيان. آئون چُپُ جي پناهه ۾ آهيان! چئه، هيترن ڪوٽن ۾ هئڻ کانپوءِ، هُن جي مرضيءَ کانسواءِ ڪو ڪجهه ڪري سگهي ٿو ؟


•

جذب، سنيهه، قُربت ۽ پيار جي پنهنجي منزل آهي، پر احترام ۽ عبادت، ڀڳتي ۽ تعظيم جو درجو ان کان مٿي آهي. تون ڀلي سڀ منزلون گهمي اچ!

•
15.11.11
اي مها مُني گوتم ٻُڌ! اي مهاوير تيرٿنڪر ! برابر زندگي دک ئي دک آهي، پر، انهن ڏکن جو جواب زندگي جو تِياڳ نه آهي. نِرواڻ ل�