2020-11-06
داخلا نمبر 1281
عنوان خواب ۽ خيال
شاخ بدر ابڙو
پڙهيو ويو 2198
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
يوناني ديومالا ۾ تانتالوس ديو کي اها سزا ملي ته کيس کاڏيءَ تائين پاڻيءَ ۾ بيهاريو ويو. پاڻي پيئڻ لاءِ جهڪي ته پاڻي لهي وڃي ۽ پيرن هيٺان سڪل ۽ سڙيل زمين نظر اچيس. آڏو ناسپاتين ۽ ڏاڙهن جا وڻ هئا، بک لڳيس ته هٿ وڌائڻ سان ٽاريون مٿي کڄي وڃن. اسان سنڌ جا ماڻهون ساڳي سزا ڇو پيا ڀوڳيون؟ درياهه ٿو وهي ته اڃ ٿا مرون پاڻي ٿا گهرون ته لڙهي ٿا مرون، ڪڻڪ ۽ سارين جا فصل ٿا ڏسون، هٿ ٿا وڌايون ته لپ اٽي جي ڪونه ٿي ملي. هتي به يوناني ديوتا قابض ٿي ويا آهن ڇا؟
•
جبلن تان جهرڻو لهي رهيو آهي. ڪنڀ جي ڪناري اڪيلو مسافر ڪنهن انتظار ۾ ٿو لڳي. ڪنڌ هيٺ آهيس، ۽ خيال جهرڻي جيان واٽ وٺيو ٿا وڃن. حيران ۽ گم سم آهي، واريءَ تي نرم پيرن جا نشان تڪي رهيو آهي. ڪجهه سوچي رهيو اهي
اجهو هوءَ آئي ۽ اوچتو، هرڻي جيان ڇال ڏيئي هلي به وئي، ڪيڏانهن وئي؟
•
جيئن ماٽيءَ منجهه مهِي جُهو جُهو ولوڙجي ٿي، تيئن منهنجي من ۾ مانڌاڻ آهي. خبر ناهي ته لَـهُو ٿو وِلوڙجي يا روح؟ ڪو ازلي سمنڊ ٿو ولوڙجي، خبر ناهي ته زهر نڪرندو يا امرت رس!
•
مون سڄي رات جاڳي ڪاٽي آهي ۽ پل پل مان وهه نپوڙي نپوڙي پيتو آهي. شفق جي ڳٽن تي لالاڻ پکڙجي وئي آهي، مان نِنڊاکڙين اکين سان
چمڙن ۾ ٽاڪوڙ ڏسان پيو. مونکي هاڻ ننڍ ڪرڻ گهرجي ... ڇا واقعي مونکي ننڊ ڪرڻ گهرجي؟
•
نه تون، نه مئه، نه رنگ، نه خوشبوءِ، نه پيار، نه خمار، نه ڪنهجي چپن تي مرڪ آهي.
اي ڌڻي ! ڌرتيءَ جي گولي تي اربها ماڻهو ٿا رهن، ته به زندگي اهڙي اڪيلي ڇو آهي؟
•
اي دل اڄ توکي صبر ڇو نه ٿو اچي ؟ ڇو رُلائيندي ٿي وتين، ڏسين ڪونه ٿي هي جسم ڪيڏو ناتوان آهي؟ تون جنهن مان اميد لايو ٿي وتين، اهو ته شايد ڄاڻي ئي نه ٿو ته دل ڇا آهي؟
جيڪڏهن چؤ طرف هن جي وجود جي خوشبوءِ پکڙيل آهي ته پوءِ زندگي ايتري اداس ڇو آهي؟
•
اسان گونگا آهيون. اولمپس ۾ ديوتا ديوين سان خِلوت ۾ آهن . نه اسان دکڙا ٻڌائي ٿا سگهون، نه هو محلن مان جهاتي پائي ٿا ڏسن ، ۽ نه وري اسان ادب ۾ ديوتائن کي جاڳائي ٿا سگهون!
•
هڪ چتر جي چاهنا
دل چوي ٿي ته تنهنجي هڪ مورتي مان به ٺاهيان. تنهنجيون اکيون، ڳچي، ڳل، ڇنڀر، گهاٽا ڀرون ۽ ڳلن تي چُگهه ... چپن تي لالي ، ۽ کاڏيءَ مٿان تِر ، هڪ تلڪ پيشانيءَ تي، مُنڊيءَ ۾ ٽِڪ جيان هجي!
دل چوي ٿي ته تنهنجي هڪ مورتي مان به ٺاهيان ، نيڻن ۾ ڪجل ...سادڙي مرڪ چپن تي، ۽ وار هوا ۾ ايئن اڏامندا هجن جيئن خواب چنڊ جي چوڌاري ڪڪرجن. اکيون ته تنهنجيون ئي هونديون پر انهن ۾ خواب منهنجا هوندا! اها مرڪ به تنهنجي هوندي پر اسرار منهنجا هوندا، هي تصوير لوڪ لاءِ نه هوندي، بس منهنجي ئي دل جي آرٽ گئلريءَ ۾ ٽنگيل هوندي!
لوڪو! محبوب جي نمائش نه ٿيندي آهي! لوڪ چريو آهي! الائي ته ڇا ڇا پيو ڳوليندو ۽ پِروليندو ان ۾! ۽ منهنجي دل جي گهٽين ۾ چترڪار ۽ ڪنهن هِندو ناريءَ جو رشتو ڳوليندو ، سوچيندو ئي رهجي ويندو ته ڪٿي، اهي ئي ته ليوناردو دي وِنسي ۽ سندس موناليزا نه آهن !
لوڪ چريو آ ...هيءَ تصوير لوڪ لاءِ نه هوندي. محبوب جي نمائش نه ٿيندي آهي.
•
چنڊ مستي ڇڏي ويو آهي، لوڪ اداس آهي. هر ڪو پنهنجي وجود ۾ ايئن سوڙهو ٿي ويو آهي جيئن ڪڇون پنهنجي اندر ۾ لڪي ويندو آهي. ڪالهه تائين ڇورين ڇال ٿي ڏنا، اڄ ڪجلا سر تي هڪ به نينگر نه ٿي ڏسجي، مندر ۾ مورتي ناهي. ڇا ٿيو آهي؟ ها! زمين تي سرحدي لِيڪون نه پون ها ته دِلين ۾ وٿيون نه پون ها، شايد!
•
ان تي ڪهڙي ميار جنهن کي خدا جو خوف ناهي! ان تي ڪهڙو ڀروسو جيڪو خدا جي خلق جو پِٽيل هجي!
•
ڏک سور سهندين ته خوش رهندين. نه ته پيو ڏک روئيندين، جُهرندين ۽ ناخوش رهندين. ڏک تنهنجي وجود کي ايئن ڌوئي اجرو ڪندا جيئن ڌوٻي ڪپڙا ڌوئيندو آهي.
•
تون سورمو آهين يا مست هاٿي؟ سورمو اهو آهي جنهن جي اکين ۾ رت نه ٿو لهي ، جنهن وٽ سمجهه ۽ صبر آهي، جيڪو خود پاڻ کي سڃاڻي ٿو، پنهنجو اصل سڃاڻي ٿو، ۽ اهو به ڄاڻي ٿو ته هو ڪٿان آيو آهي ۽ ڪيڏانهن ويندو ... ۽ اهو سڀ ڄاڻڻ کانپوءِ موت جي اکين ۾ اکيون وجهي ڏسي ٿو.
•
ٻه چهرا ڪيئن وسرندا؟ هڪ ڏکئي ۾ ساٿ ڏيڻ وارو، ۽ ٻيو ڏکئي وقت ۾ اڌ ۾ ڇڏي ويندڙ.
•
تون ڪهڙي سوچ ۾ آهين؟ ڪهڙي ڳڻتيءَ ۾ آهين؟ ڇا تون اهو ٿو سوچين ته تنهنجي ڪنهن چڱائيءَ ۾ ڪا خرابي ته لڪل نه آهي؟ نادان نه ٿيءُ. تون پنهنجو فرض نڀاءِ، پنهنجي ذميواري پوري ڪر، پوءِ جيڪي ٿئي، ان جو نتيجو تنهنجي وس ۾ نه آهي. پر جي تو پنهنجي ذميواري پوري نه ڪئي ۽ عمل نه ڪيئه ته تنهنجي حياتي وئرٿ هلي ويندي. تنهنجي مرضي! حياتي وئرٿ يا سڦل ڪرڻ جو اختيار ته تنهنجي هٿ ۾ آهي.
•
ٺِڪر جو ٿانءُ نيٺ ته ڀڄڻو آهي. ماڻهو جنهن محبت ۾ گرفتار آهي، سا بي شڪ ماري وجهي ٿي، پر جيڪڏهن تون ٿورڙي به سمجهه رکين ٿو ته پوءِ نه ڪنهن به ٿانءَ جي ٺهڻ جو جشن ملهاءِ ، نه ڪنهن ٺڪر جي ٽٽڻ تي ماتم ڪر! تون ماڻهو ۽ ڌرتيءَ تي رشتن ۾ جڪڙيل آهين. پر ڇا ڏسين ڪونه ٿو ته رشتن جو ڪڙيون ڪيڏيون نه ڪمزور آهن، ۽ ڪيتري نه ٿوري وقت لاءِ آهن. گهڙي کن جي ملاقات کي مستقل نه ڀانءِ، پنهنجي ڪم سان ڪم رک ۽ نڀاءِ!
•
سياڻو آهين ته ڳجهارت ڀڃ! اها ڪهڙي شئ آهي جنهن کي ڪو هٿيار چيري ڦاڙي نه ٿو سگهي، وقت سان پراڻي نه ٿي ٿئي، جنهن کي باهه ساڙي نه ٿي سگهي، ۽ پاڻي ڳاري نه ٿو سگهي؟ تون پنهنجي چوڌاري هيڏانهن هوڏانهن ڇا ٿو نهارين؟ پنهنجي اندر ۾ ڳول، سڀني ساهه وارن ۾ ڳول!
•
تون ڳالهه ڳالهه ۾ ’جيڪڏهن هيئن ٿئي ها ... جيڪڏهن هونئن ٿئي ها!‘ گهڻو ٿو ڳالهائين. ايئن چوڻ سان ڇا ٿيندو؟ جيڪي ٿيڻو آهي، سو ته هر حال ۾ ٿئي ٿو. آئون توکي ڪرو کيتر واري جنگ جو قصو ڪونه ٿو ٻڌايان، پر تون اهو ٻڌاءِ ته ڇا اها جنگ ٽري پئي سگهي؟ ان لڙائيءَ جي ميدان ۾ لڙائيءَ کان اڳ ارجن جون ٽنگون ڪنبڻ لڳيون هيون، ۽ ڪرشن جي روپ ۾ وشنو ڀڳوان چئي رهيو هو ” ٿيڻي کي اَڻ ٿيڻي ته آئون به نه ٿو ڪري سگهان!“
•
آئون ته تنهنجي وجود سان آهيان. تنهنجي سونهن کان انڪاري ٿيان ته پاڻ بي وجود ٿي ويندس.
پر ايترو عرض آئون به ڪريان ته مون کان سواءِ تون به نامڪمل آهين، ڀلا ! سونهن عاشق کان سواءِ اڌوري نه آهي؟ نظارو نظر کان سواءِ يا نظر نظاري کا