خواب ۽ خيال

حساس آهي؟ وقت جو گهوڙو ڪٿي به بيهڻو نه آهي. اهو ڪيڏو نه تيزيءَ سان ڊوڙي رهيو آهي! اِجهو هن وري گمنام رخ ۾ پري تائين ڊوڙ شروع ڪئي آهي.

•
جيڪڏهن آئون ڪجهه ڄاڻڻ چاهيان ته ڇا مون کي معلوم ٿي ويندو؟ مون ته بس ايترو ڄاتو آهي ته ڪو ماڻهو سڄي ڄمار ۾ پنهنجو پاڻ مان جند ڇڏائڻ جي واٽ سمجهي وٺي ته وڏي ڳالهه آهي.
•
اي ڏاها! تون سمجهين ٿو ته آئون ڪو وڏو قومي ڏوهه پيو ڪريان. تون سچ ٿو چوين هي فقيراڻيون ڳالهيون قوم کي ٿڌو ڪن ٿيون - تون چوين ٿو ته قوم جي رڳن ۾ رت بارود وانگر ڀريل هئڻ گهرجي، رت گرم هوندو ته هر ظلم سان ٽڪرائجي ويندو.
مان رڳو ايترو ڄاڻان ٿو ته ٽانڊو پاڻ به سڙي رک ٿيندو آهي ته ٻين کي به ساڙيندو آهي.



•
پڇين ٿو ته پيار ڇا آهي؟ پيار اهڙو گلاب آهي جنهن کي لُڙڪن جو چمڪندڙ پاڻي سيراب ڪري ٿو. هِي اهڙو باغ آهي جنهن جي آبياري اڃايل لڙڪن سان ٿي آهي.


•
تنهنجيون مهربان اکيون مون لاءِ نوح نبيءَ جي ٻيڙي وانگر آهن. اهي مون کي هر ڏک ۽ اداسيءَ کان پناهه ۾ رکن ٿيون. ڏکن جون ڇوليون جڏهن منهنجي مٿان وري وڃن ٿيون، تنهنجي چپن تي کيڏندڙ مُرڪ منهنجي مدد لاءِ اچي ٿي ... ۽ مان ڇولين تي ترندو رهان ٿو، ڪنهن ترهي وانگر!
19.02.12


•
مُهين جي دڙي جي گهٽين ۾ رلندڙ هوائن سان گڏ منهنجو روح به ڀٽڪي رهيو آهي. اي نوجوان سياح! هن دڙي جي ڳرندڙ سِرن کي حسرت سان تون اڪيلو ڪونه پيو ڏسين. آئون ته سڄي سنڌ کي حسرت سان پيو ڏسان جيڪا سڄي سونهن جي باوجود مُهين جي دڙي جيان ڳري رهي آهي ... ۽ سنڌ جي آتما به مون جيان ڀٽڪي رهي آهي.


•
شهر جا آئينا انڌا ، گونگا ۽ ٻوڙا ٿي ويا آهن. نرواڻ ۾ لين گوتم ٻُڌ شهر جي چوڪ تي بيٺو آهي، ۽ حال اهي ئي فقيراڻا اٿس، ڪو ته هجي جو کيس سڃاڻي!
19.02.12

•
اي بهار! منهنجيون اکيون تنهنجي درشن لاءِ اوسيئڙي ۾ انڌيون ٿي پيون آهن. هاڻي آئون توکي ڏسي ڪونه سگهندس پر ڄاڻان ٿو ته جڏهن تون ايندينءَ تڏهن منهنجي من ۾ پنهنجو پاڻ گلاب ڦُٽي پوندا، منهنجو گهر خوشبوءَ سان واسجي ويندو، دل جا زخم ڀرجڻ لڳندا ۽ منهنجا سمورا گناهه ۽ ڪوتاهيون ايئن ڌوپجي وينديون جيئن چؤماسي جا مينهن سڄي اوڀڙ ۽ پَن پَن کي ڌوئي صاف ڪري ڇڏيندا آهن. جڏهن تون پڌر تي پير رکندينءَ ته مان به ويرانيءَ ۾ بيٺل اڪيلي وڻ وانگر جهومڻ لڳندس ... ۽ تون به مون مان بَکڻ لڳندينءَ.


•
اي دوست معاف ڪجانءِ ! مان ڪجهه گهڙيون تنهجي محفل ۾ ڪونه هئس- ڀٽڪي ويو هئس. تنهنجي ئي جوڙيل ٽِڪساٽ جو سحر مون کي وڪوڙي کڻي ويو هو.
اي سائين! انهن ئي گهڙين دوران مون توکي ڪنهن جي بي وفاين ۾ لڌو ۽ انهن ئي گهڙين ۾ مون توکي ڪنهن جي وفائن ۾ لڌو!


•
ڪا نه ڪا ڳالهه ته ڪنهن ڪئي آهي!
جيڪا نه ڪا تو چئي، نه مون چئي آهي ...
رات ڇو پئي شهر تي اوچتو ڇانئبي وڃي –
ڪنهن ته ڳالهه تي رنج ٿي شام رُني آهي!


•
هن ڳاڙهي لباس ۾ ڪير آهي، اي بابا سرخپوش! ميرو گدلو جسم، اڇو اُجرو روح يا وڇوڙي جي ماريل ڀڳل ٽٽل دل ... ۽ ڇا اها ڀڳل ٽٽل دل ڪا اک آهي جيڪا سچ کي ڏسي رهي آهي؟ ۽ ڇا هي ڳاڙهو لباس ان تجليءَ جو دنياوي اظهار آهي؟ مون کي پڪ آهي ته تنهنجي دل پرهه ڦٽيءَ واري سُڪون ۾ پيهي وئي آهي ... ۽ هي ڳاڙهو لباس محض بي معنيٰ اظهار آهي.

•
توکي سمورا دروازا بند نظر آيا. دروازا ته بند ئي هوندا آهن، پر اهي کُلڻ لاءِ هوندا آهن. تون کولي ته ڏسين ها ! کڙڪائي ته ڏسين ها!


•
سوڀي گيانچنداڻيءَ بيماريءَ جي بستري ۾ ان وقت ڳالهايو، جڏهن سندس گهر ڀاتي ۽ نظرياتي پوئلڳ به ايئن سمجهي لڙڪ لاڙڻ لڳا هئا ته اهي سندس حياتيءَ جون آخري گهڙيون آهن، تڏهن سوڀي پنهنجي هيڻي ۽ چچريل پر تاريخي آواز ۾ چيو، “I am waiting for the day when Sindh will be free” ڄڻ چوندو هجي ’اها منهنجي آخري خواهش آهي، ان کان اڳ مري پيس ته اها حسرت دل ۾ رهجي ويندي،‘
جمال ابڙي چيو هو، ”آئون به جاڳي پوندس، جڏهن سنڌ آزاد ٿيندي، هي منهنجي قبر جو ڪَتبو آهي“
شيخ اياز چيو، ”سنڌو ديش مهان“ ”سنڌ ديس جي ڌرتي توتي پنهنجو سيس نمايان، مٽي ماٿي لايان!“
اي گيانچنداڻي، اي جمال، اي اياز ! سنڌ توهان جي سڏن جي وراڻي ضرور ڏيندي. هيءَ مٽي لتاڙي ضرور وئي آهي پر ان ۾ جيئڻ ۽ وڙهڻ جي سگهه آهي. ها! ڪامريڊ آئون تنهنجين اکين ۾ ڏسان ٿو ته هڪ ڏينهن سنڌ آزاد هوندي، جمال جاڳي پوندو ۽ اياز جا گيت روڊ رستن تي ’تحرير اسڪوائر‘ وانگر گونجندا.

•

•
جيئن سج جو عڪس کوهه جي تري ۾ جهرمر ڪري ٿو، تيئن اي پرين تون منهنجي دل ۾ جرڪين ٿو. جيئن چوڏهينءَ جو چنڊ منهنجين اکين ۾ جذب ٿئي ٿو، تيئن تنهنجو اسرار منهنجي وجود ۾ سُرور وانگر اڀري ٿو. ان جذب سان آئون سج چنڊ ته ڪونه ٿو ٿيان پر هن جهرمر ۽ سُرور کي آئون ڪهڙو نالو ڏيان!؟



•
تون ٿڌڙي هِير کي اکين سان ڏِسي ته ڪونه ٿو سگهين، جيڪڏهن تون پنجن ئي حواسن کي پنهنجي اک ٺاهين ۽ سج جي ٿڌڙي روشنيءَ ۾ ٻاهر نڪرين ته تون هِير ته ڇا هِير جو بُنجو به ڏسي سگهين ٿو.



•
اي ڏاڙهونءَ جا وڻ! تون ايڏو سهڻو ناهين جيڏا تنهنجا گل ۽ ميوا آهن. ڏس! ڄڻ ته سرمد، شاهه عنايت، ڏياچ، منصور ۽ ڪربلا جي شهيدن جا سر ٽنگيا پيا آهن ــ پر تنهنجي سونهن اها آهي ته تون ڪربلا جي ميدان وانگر اُجاڙ هوندي به ٽمٽار آهين، ۽ تنهجيون شاخون شهيدن جي بوجهه سان لڙڪن پيون.


•
ڇڏ يار! گهڻا سوال نه ڪر، ڪاوڙ ڍري ڪر ، ۽ منهنجن چپن تي سُرت جو پيالو رک. آئون سُرڪي ڀرڻ چاهيان ٿو. گهڻا ڏينهن ٿيا آهن جو ڪنهن فقير سان ڪونه مليو آهيان. مون وٽ ٽامي جا ڪجهه سِڪا آهن، ڪٿان روشنيءَ جو ڪشڪول ڀرجي ملندو؟ هتي ڪنهن هَٽ تان روشني ملندي آهي؟ آسمان جون دريون ڪير کوليندو؟ شايد تون ڪا مدد ڪري سگهين!



•
اي خدا جا سچا ٻانها! آئون توکي ڇا سمجهايان، آئون ته پاڻ ڪونه ٿو ڄاڻان ته آئون ڪير آهيان؟ آئون نوح سان رقص جي مستيءَ ۾ گڏ هئس، طُور تي موسيٰ کان ڪي قدم پوئتي بيٺو هئس. سيناءِ جي صحرا ۾ اردن نديءَ جي ڪناري تي وِک وِک قافلي ۾ هئس. نذير سان قيد ۾ هئس، ڀُٽي سان ڦاهي گهاٽ ۾ سرمد ۽ شاهه عنايت سان مقتل ۾ ... ڪربلا جي خاڪ ۾ ۽ احد جي پٿرن ۾ مان هئس. هيترن حادثن کان پوءِ هاڻي ڪهڙي سمجهه ڀري ڳالهه ڪندس؟ .... بس احساس اٿم ته اڄڪلهه سنڌوءَ جي اداس واديءَ ۾ پيو هلان! مان پاڻ کي وساري چڪو آهيان – اهو ئي چڱو آهي!



•
لوڪ چوي ٿو چرين جهڙيون ڳالهيون نه ڪر! مون مان عقل جي ڳالهين جي اميد نه رک. آئون پنهنجا خواب ۽ خيال لڪائي ۽ بچائي ڇا ڪندس؟ اي ڀٽائيءَ جا فقير! تون ئي هنن کي سمجهاءِ ته جيڪڏهن هڪ تنبورو ڀڄي پوي ته ڪهڙو فرق پوندو؟ ڇا سڄو ئي ڀٽ شاهه تنبورو نه ٿي