2020-06-21
داخلا نمبر 194
عنوان خواجه خضر جو آستانو
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2243
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
خواجه خضر جو آستانو
سکر وٽان اوڀر کان اولهه وهندڙ درياهه جي پيٽ ۾ پهريون ننڍڙو ٻيٽ هڪ ايڪڙ ايراضيءَ تي ٻڌل آهي. درياهه چڙهڻ مهل اها ايراضي گهٽجي هڪ مختصر ٽاپوءَ جي شڪل وٺي ٿي. مسلمان هن ماڳ کي خواجه خضر سان منسوب ڪن ٿا جيڪو اسلامي ڏندڪٿا ۾ پاڻيءَ سان لاڳاپيل مقدس هستي آهي. خواجه خضر مسافرن کي دڳ لائي ٿو ۽ ٻڌندڙن جي واهر ڪري ٿو. هندو ان ماڳ کي جِندا پير (زندهه پير)، جهنڊو پير، درياهه شاهه ۽ اڏيرو لال ڪري سڏين ٿا، جيڪو درياهه پنٿين جو مکيه ديوتا آهي.
ملڪ ۾ درياهه پنٿين جا ماڳ گهڻائي آهن پر هيءُ واحد ماڳ آهي جنهن جي چوڌاري پاڻي آهي. ٻيا سڀئي ماڳ يا ته درياهه جي ڪنڌيءَ تي، ڪنهن پراڻي وهڪري تي يا وري جابلو چشمن تي آهن. هتي عام روايت ٻڌڻ ۾ ايندي ته پَلو (Hilsa) هن ٻيٽ جي چوڌاري ڦيرا ڏيئي حج ڪري ٿو ۽ ان کان مٿي درياهه ۾ نٿو وڌي ڇاڪاڻ ته پلي جي زندگيءَ جو مقصد ئي هتي پهچڻ آهي. اها روايت ان ڪري به صحيح ناهي جو بئراج پوڻ کان اڳ مٺڻ ڪوٽ وٽ ۽ پنجند ۾ به پلو مرندو هو. بهرحال، جيڪڏهن خواجه خضر ٻيٽ جي چوڌاري حج جي روايت کڻي قبول ڪجي تڏهن به پلو هاڻي ان سعادت کان محروم ٿي ويو آهي، ڇاڪاڻ ته ڪوٽڙي بئراج ۽ سکر بئراج ڪافرن جا بند بڻجي سندن راهه روڪي ويٺا آهن.
سنڌ ۾ درياهه پنٿين جي ديوتا جي سواري پلو آهي. ديوتا جي اها ئي سواري مول شريف ۾ به ڏسڻ ۾ ايندي، جيڪو جبلن جي وچ ۾ سڪل نئه جي ڪنڌيءَ تي آهي. اُتي ته ڪو جهرڻو به ناهي. البت جر ۾ چڱو ۽ مٺو پاڻي آهي جيڪو کوهن ذريعي حاصل ڪيو وڃي ٿو. مول شريف واري مکيه مندر ۾ وڏي گنبذ هيٺ ڪنهن ديوتا جي مورتي نه پر هڪ کوهه آهي جنهن تي ’ماتا‘ پاڻ پوڄا ڪندي آهي. اڏيرو لال اصل ۾ هندو ڏندڪٿا واري وروڻ ديوتا جي سنڌي صورت آهي.