دريا خان ۾

دريا خان ۾

ديرو دريا خان ديري اسماعيل خان جي آمهون سامهون سنڌوءَ جي کاٻي ڪپ تي سمنڊ جي سطح کان اٽڪل 500 فٽ مٿي واقع آهي. خشڪيءَ جو قافلو منجهند جو هڪ لڳي،دريا خان شهر ۾ داخل ٿيو.چڱڙو مصروف شهر ۽ ڀڪر ضلعي جي هڪ تحصيل آهي.ديرو اسماعيل خان اڃا ڪجهه ڪلوميٽر پري آهي.دريا خان ۾ سڀ کان تاريخي ماڳ سلطان حاجي ... بُڍا شاهه بخاريءَ جي درگاهه آهي.
دريا خان کان، سر ڏکڻ ۾ ترتيبوار ڀَڪر، ڪروڙ ۽ لَياهه شهر آهن، اوڀر ۾ ويجهو ڪو به خاص شهر ڪونهي.
هيءُ شهر 6-7 سؤ سال پراڻو ٿيندو. دريا خان۽ ديري اسماعيل خان جي وچ ۾ سنڌوءَ جو وهڪرو آهي. ٻنهي شهرن جي وچ ۾ جيتوڻيڪ هاڻي هڪ پل ٺهي چڪي آهي پر ڇاڪاڻ ته اها ڏکڻ طرف ڪجهه پرڀري آهي، تنهن ڪري عام ماڻهو پتڻ تان ٻيڙين ذريعي درياهه اُڪرڻ بهتر سمجهن ٿا.
اسان کي ڪلور ڪوٽ کان دريا خان تائين واريءَ جون وڏيون ڊٻون نظر آيون، پر دريا خان کانپوءِ ڪچي واري علائقي ۾ چڱڙي پوک آهي. دريا خان شهر لڳ کجيءَ جو وڻ ڪافي آهي. ڪاٺ جو ڪاروبار ڪافي آهي.
دريا خان کان نڪرندي سرون ٺاهڻ جا بَٺا ۽ اٽي پيهڻ جون چڪيون جام مليون. پُل ٽپڻ کان اڳ شاهي روڊ تي ڪافي وقت تائين اٽي پيهڻ جي هڪ چڪي گراهڪن کي پري پري تائين سڏڙا ڪندي نظر آئي. ”اُو ...اُو ...اُو ...اُو ...اُو“.
خشڪيءَ وارو قافلو ديره سماعيل خان تائين اڍائي بجي پهچي ويو. ٻيڙيون شام جو پنجين لڳي ڌاري پهتيون. اڄوڪي ڏينهن ۾ اسان ڪا به معلومات هٿ ڪري نه سگهيا آهيون. ديري اسماعيل خان پهچڻ جي تڪڙ ان ڪري هئي ته اتان جي ضلعي اتنظاميه سان رابطو ڪري، رات ٽڪڻ جو بندوبست ڪرڻو هو. پر ان کان اڳ پتڻ تي ٻيڙين جو انتظار ضروري هو، جيڪي ڪچي پنچر سان درياهه ۾ لاٿيون ويون هيون. ڪجهه به هجي، اڄوڪو ڏينهن حقيقت ۾ اجائي تڪڙ جو شڪار ٿيو آهي. ٿي سگهي ٿو ته ٻيڙين تي سوار دوستن کي ڪا دلچسپ ڳالهه ملي هجي!
ٻيڙين واري ٽيم کي ديري اسماعيل خان کان ڪجهه اتر ۾ وري ڪيل (Kel) لوڪن جون جهڳيون مليون. انور ٻڌايو ته سندن جهڳين وٽ ڪُمين جا هڏا ۽ کلون موجود هيون، ڪُمي مسلمان وٽ حرام آهي، جيڪا هنن لوڪن کاڌي هئي پر اعتراف نه ڪيائون. هڪ ڪيل جي ڳچيءَ ۾ روپي ۽ چانديءَ جا ٻه تائٿ هئا، جن مان هڪ بخار لاهڻ لاءِ ۽ ٻيو مٿي جي سور لاءِ هو. هنن پاڻ کي مهاڻا سڏيو، شايد مڇي مارڻ سبب. انهن ماڻهن انور کي ٻڌايو ته سندن قبيلو ڪالاباغ کان ديري غازي خان تائين پکيڙيل آهي. هن علائقي ۾ هڪ ذات ”ڏڦير“ به موجود آهي. اسان وٽ سنڌيءَ ۾ ڏڦير لفظ ڦڏئيءَ جي معنيٰ ۾ استعمال ٿيندو آهي.ڏڦير ذات سنڌ ۾ به آهن. ڏڦو هڪ ننڍڙو ڀالو ٿئي ٿو، ڏڦير جي معنيٰ آهي ڏڦي سان شڪار ڪندڙ، يعني ’شڪاري‘.