ريڙهي مياڻ

ريڙهي مياڻ

ريڙهي مياڻ، سامونڊي دهشتگردي جو شڪار ٿيل شهرن ۽ بندرگاهن لاءِ پناهه گاهه بڻجي سامهون آيو آهي. اسان کي هتي ٻه چار اهڙا ماڻهو به مليا جيڪي دبو ڪريڪ کان لڏي آيا هئا، ڪي ڪيٽي بندر کان آيا هئا. ٻه جهونا اهڙا به مليا جيڪي چاليهه پنجاهه سال اڳ ڳوٺ مِلڪو کان لڏي اچي هتي ويٺا.
ريڙهي مياڻ کي ابراهيم حيدريءَ کانپوءِ ٽيون نمبر مڇي بندر جي حيثيت حاصل آهي. هتي پاڻيءَ جي سدائين ڏاڍي تڪليف رهي آهي. ڪراچي واٽر بورڊ وارن کي ته رحم نه پيو پر هاڻي هڪ عجيب واقعو ٿيو آهي. سمنڊ جي ڪنڌيءَ سان بيٺل ٽڪرين مان اوچتو ئي اوچتو ٻن جاين تان مٺو پاڻي ڦٽي پيو آهي. ماڻهن حوض ۽ ناليون ٻڌي ان پاڻيءَ کي قابو ڪري استعمال ڪرڻ شروع ڪري ڇڏيو آهي.
جڏهن هتي پاڻي نه هو تڏهن، ڳوٺاڻن اهو ئي ڪيو جيڪو سڄي ڪوهستان ۽ ڪارونجهر ۾ ٿيندو آهي. هنن ڀر وارين ٽڪرين ۾ هڪ برساتي ڍوري تي به بند ٻڌا. هڪ بند مٿانهينءَ تي هو جنهن برساتي وهڪرو جو زور ٿي ٽوڙيو، ان بند جي ڊيگهه هڪ سؤ فوٽ هئي. ان حڪمت عمليءَ سان برساتي پاڻي زمين ۾ جذب ٿي پئي ويو. جڏهن ته ٻيو بند هيٺانهينءَ تي ٺاهيو ويو هو. ٻنهي بندن جي وچ ۾ کوهه کوٽيا ويا هئا، جن مان پاڻي ڏولن ذريعي ڪڍي استعمال ڪيو ٿي ويو.
اسان جي ملاقات انهن ٻڍڙن سان به ٿي، جن انگريزن جي دور ۾ انهن بند جي مرمت ڪئي هئي.
واڳون ڏر: سامونڊي ڪنڌيءَ تي ٽڪريءَ جي پاڙ مان هڪ چشمو ڦٽي ٿو، جتي ڪٿا موجب هڪ واڳون رهندو هو. چشمي جي پاڻيءَ سبب، سامونڊي ڪنڌيءَ تي قائم ٿيل هن ڳوٺ تي واڳون ڏر نالو پئجي ويو. سرڪار هتي هاڻي هڪ وڏي جيٽي ٺاهڻ جو پروگرام رٿيو آهي. جنهن کانپوءِ واڳون ڏر ۽ چشمه ڳوٺ جو ذڪر فقط ڪتابن ۾ ملندو.
قديم آثارن جي ماهرن موجب، ڪونڪر جي ڍورن، لانڍيءَ جي ٽڪرين ۽ واڳون ڏر جي ڀرپاسي مان پٿر جي آخري دور يعني پنجاهه هزار سال اڳ جا اوزار لڌا ويا آهن. ملير واديءَ ۾ برفاني دور جي پڇاڙيءَ جا اوزار به لڌا ويا آهن. ڊرگ روڊ جي هڪ ڍوري مان پٿر جي وچين دور جا اهڙا اوزار به لڌا ويا آهن جيڪي مڇي جهلڻ جي ڪم ايندا هئا.
واڳون ڏر بابت مقامي ماڻهن جو خيال آهي ته، ان ۾ رهندڙ واڳون اصل ۾ هڪ درويش هو، جيڪو منگهي پير واري تلاءَ مان اندران ئي اندران هلندو هتان ظاهر ٿيو هو ۽ ان ڏر ۾ ويهي عبادت ڪندو هو. جڏهن اهو واڳون مري ويو تڏهن ماڻهن ساڳي ٽڪريءَ تي مٿي هڪ قبر ٺاهي ان کي پوري ڇڏيو.