2020-06-19
داخلا نمبر 128
عنوان زندهه پير
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2210
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
زندهه پير
تونسه کان هيٺ به جاگرافيائي منظر ساڳيو آهي. البت ثقافتي طرح هر لمحي سنڌ جي ثقافت جو عڪس چٽو ٿيندو وڃي ٿو. درياهه جي کاٻي ڪپ تي ٿل وارو صحرا ديري غازي خان کان ڪجهه هيٺ تائين جاري رهندو.ان کان پوءِ ديري غازي خان کان سر اوڀر ۾ مظفر ڳڙهه، چناب ۽ جهلم جي گڏيل وهڪري تي آهي. ديري غازي خان کان پڪو رستو اوڏنهن وڃي ٿو. ان پڪي روڊ کان اٽڪل ويهارو ميل ڏکڻ ۾ اهو ڪچو روڊآهي جنهن کي سنڌ جهلم دوآبو چئجي ٿو.اهو دوآبو پنجند ۽ سنڌوءَ جي ميلاپ تي پورو ٿيندو.ان دوآبي ۾ علي پور سڀ کان مکيه شهر آهي. ساڄي ڪنڌيءَ تي لغورن ۽ کوسن جا ڳوٺ آهن.
تونسه کان ٽيهارو کن ميل ڏکڻ اولهه ۾ سليمان جبل ۾ زندهه پير جي زيارت آهي. جيتوڻيڪ اسان اوڏانهن وڃي نه سگهياسون پر ان بابت ڪجهه نه ڪجهه معلومات ملي وئي. هتي هڪ جابلو نئه سوريءَ لڳ جبل مان گرم پاڻيءَ جو هڪ چشمو ڦٽي ٿو، ٻيو ڀر ۾ پٿرن مان نڪري ٿو. پاڻي ايترو گرم آهي جو هٿ وجهي نٿو سگهجي. ان مان گندرف جي بوءِ اچي ٿي. پاڻيءَ ۾ سڻڀ به محسوس ٿئي ٿو. پاڻيءَ جو رنگ اڇو آهي. ڦٽ ڦرڙي، خارش ۽ چمڙيءَ جي بيمارين جا مريض هتي اچي وهنجن ٿا بلڪل ائين جيئن سنڌ ۾ لڪي يا منگهي پير تي ماڻهو وڃن. جيڪڏهن ميرا ڪپڙا پاڻيءَ ۾ وڌا وڃن ته ڌوپجي صاف ٿيو وڃن. چشمن جو پاڻي ڏکڻ طرف هڪ مستقل نئه ۾ پوڻ کان پوءِ ٿڌو ٿي وڃي ٿو جنهن تي ٿوري گهڻي آبادي به ٿئي ٿي.
چشمي تي زندهه پير جي زيارت آهي. چون ٿا ته هڪ ڀيري زندهه پير جي هڪ ٻانهيءَ خيرات لاءِ ديڳ چاڙهي جنهن جي پچڻ ۾ گهڻي دير لڳي وئي. هڪ ٻيو درويش سخي سرور هتي زندهه پير وٽ آيل هو . زندهه پير کي ڏاڍي چڙ لڳي، سو هن زور سان لت هنئي ته ديڳ ۽ ٻانهي ٻئي زمين ۾ گهڙي ويون .انهيءَ جاءِ تان گرم چشمو ڦٽي نڪتو.منشي قلم چند لکي ٿو ته: ”ان چشمي جو پاڻي هڪ هنڌان گهٽ ٿي ٻئي هنڌان نڪتو آهي.“
درويش جي پيدائش به هندو ڏند ڪٿائن مان ڦُٽل لڳي ٿي يا ممڪن آهي ته اها حضرت عيسيٰ جي پيدائش جو ڪوهه سليماني چرٻو هجي. چون ٿا ته شهباز نالي هڪ ولي الله هڪ عورت تي نظر وڌي ته ان عورت کي پيٽ ٿي پيو جنهن مان لاکو لاهڙي (زندهه پير ) پيدا ٿيو.پوءِ عورت هتي اچي پناهه ورتي، جتي لاکي زندهه پير سان اٽڪل هڪ سؤ سٺ ماڳ منسوب آهن. ان چشمي لڳ هڪ اهڙي غار به آهي جنهن ۾ اونداهيءَ سبب ان جو ٻيو ڇيڙو نه لڌو ويو آهي.ان غار ۾ ڪبوتر ۽ جانور رهن ٿا. ڪٿا موجب زندهه پير ان غار ۾ رهي ٿو.
هڪ ٻي روايت موجب هڪ فقير پاڻ کي ڪنهن راجا جو پٽ سڏائي هتي ست محل ٺهرايا. ڪجهه وقت کان پوءِ نئه ۾ وڏو پاڻي آيو جنهن سڀ محل ڊاهي ڇڏيا پر هڪ قرآن شريف، هڪ کٽ ۽ نقارن جي جوڙي بچي وئي. ماڻهو علاج، زيارت ۽ منت لاءِ هتي اچن ٿا، پر انهن لاءِ ضروري آهي ته پهرين گنگ پاڻيءَ مان وهنجن ۽ پوءِ گرم پاڻيءَ سان تڙ ڪن.
سنڌو ماٿريءَ ۾ پاڻيءَ جي پوڄايا درياهه پنٿي سلسلو شايد مُهين جي دڙي ۾ به هوندو. قديم آثارن جا ماهر ’ناچڻيءَ‘ واري مورتيءَ ۽ ٺِڪر جي ڪجهه ننڍڙن بتن کي درياهه پوڄا سان نسبت ڏين ٿا. سنڌ ۾ درياهه پنٿين جا وڏا مرڪز فقط درياهه جي ڪنڌين تي ئي ناهن پر ٽاڪرو علائقن ۾ چشمن تي به آهن جتي پاڻيءَ جي ديوتا وروڻ کي اڏيرو لال ۽ جهولي لال جي نالي سان پوڄين ٿا. مسلمانن ۾ اڏيري لال کي زندهه پير ۽ خواجه خضر جي حيثيت حاصل آهي. سنڌ ۾ به گرم پاڻيءَ جي لڳ ڀڳ هر چشمي تي ڪنهن نه ڪنهن پير جي زيارت آهي. گرم پاڻيءَ ته وري به ڪرامت ڀريو چئجي پر ڪراچيءَ جي اتر ۾ مول شريف ۾ مٺي پاڻيءَ جو کوهه به اڏيري لال يا درياهه پنٿ جو وڏو مرڪز آهي. ساڳي طرح لاهوت ۾ مٺي پاڻيءَ جي چشمي کي، جيڪو ڪنهن وقت ۾ گندرف جو گرم پاڻي هو، ڪرامت وارو پاڻي سمجهيو وڃي ٿو. اتي جا ماڻهو به اڄ تائين اها دعويٰ ڪن ٿا ته لاهوت واري چشمي مان ڪنهن وقت ۾ کير (اڇو پاڻي) وهندو هو.