2020-11-06
داخلا نمبر 1229
عنوان سنڌوءَ مان پاڻي جي چوري
شاخ پنهونءَ ڪارڻ پَٻ ۾: ايڊيٽوريل-2 روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1173
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
سنڌوءَ مان پاڻي جي چوري
اتر سنڌ کان ملندڙ اطلاعن ۾ ڄاڻايو ويو آهي ته پنجاب طرفان پاڻي جي چوري سبب سنڌو درياهه ۾ پاڻي جي اڻاٺ ٿي وئي آهي. پاڻي جي اناٺ جي نتيجي ۾ بچل شاهه مياڻي جي سامهون درياءَ جي پيٽ مان واري اڏامي رهي آهي ۽ اتي ٻارن ڪرڪيٽ راند کيڏڻ شروع ڪري ڇڏي آهي. اتر سنڌ جي آبادگارن جو چوڻ آهي ته سنڌو درياءَ ۾ پاني جي کوٽ جتي نتيجي ۾ روهڙي ڪئنال، نارا ڪئنال، مير واهه ڪئنال ۽ ٻين واهن ۽ شاخن ۾ پاڻي جي سطح خطرناڪ حد تائين گهٽجي وئي اهي. هوڏانهن ٿر جي بئراج واري علائقي مٺڙائو سب ڊويزن ۽ ڪنري ۾ پڻ پاڻي جي هٿرادو کوٽ ٿي چڪي آهي. ان کانسواءِ سنڌ جي ڪيترن ئي علائقن ۾ شاخن ۽ واهن ۾ پڻ پاڻي جي هٿرادو کوٽ پيدا ٿي چڪي آهي.
جيستائين سنڌو درياءَ ۾ پاڻي جي کوٽ جو مسئلو آهي ته اها ڪا نئين ڳالهه ناهي. ڇاڪاڻ ته پنجاب جا آبپاشي اهلڪار وقت بوقت سنڌوءَ جي ڪک ۾ کاٽ هڻي پاڻي جي چوري ڪندا رهيا آهن. صورتحال اها آهي ته سنڌو جيڪا ڪشمير کان وهي کارو ڇاڻ تائين اچي ڇوڙ ڪري ٿي، ان مان چوري کي روڪڻ لاءِ ڪو جوڳو بندوبست ٿيل به ناهي. جڏهن ته اندرون سنڌ جي مختلف علائقن ۾ وهندڙ واهن ۽ شاخن ۾ جيستائين پاڻي جي کوٽ جي ڳالهه آهي ته سنڌ جي آبپاشي جي عملدارن جي افعالن کان ڪير واقف ڪونهي؟ واهن ۽ شاخن مان ڪٽ ڏيڻ، ننڍن ۽ پڇڙي جي آبادگارن جو پاڻي مهڙ جي بااثر زميندارن ۽ وڏيرن کي وڪرو ڪري کيسو گرم ڪرڻ سندن پراڻي عادت آهي. انهن آبپاشي جي اهلڪارن کي سنڌ جو آبپاشي جو وزير به منهن ڏئي نه سگهيو آهي. هي اهو ئي آبپاشي هلڪار اهن، جيڪي شاخن ۽ واهن جي کوٽائي لاءِ هر سال رکيل ڪروڙين رپين جي رقم هضم ڪري ويندا آهن. جهري ريت پاڻي جي ورهاست سياسي بنيادن تي ٿئي ٿي، تيئن واهن ۽ شاخن جي کاٽي به سياسي بنيادن تي ٿيندي آهي. پر موجوده وقت ۾ پاڻي جي کوٽ اهڙي وقت ۾ ڪئي وئي آهي جڏهن ڪڻڪ جو فصل زمين مان اڀري وڏو ٿي رهيو آهي. ڪڻڪ پاڪستان جي اهڙي اهم زرعي جنسن مان هڪ آهي، جنهن زريعي ڪروڙين انسانن جو پيٽ ڀرجي ٿو. حڪومت عوام جي پيٽ جي دوزخ کي ڀرڻ لاءِ هر سال اربين رپيا خرچ ڪري آمريڪا، ڪئناڊا ۽ دنيا جي ٻين ملڪن کان ڪڻڪ امپورٽ ڪندي آهي. ملڪ ۾ ڪڻڪ جي گهٽ پيداوار ٿيڻ ڪري ڏينهون ڏينهن ڪڻڪ جي امپورٽ ۾ پڻ گهٽتائي بدران اضافو ٿي رهيو آهي. سنڌ ۾ ڪڻڪ ۽ ٻين فصلن جي بهتر پيداوار وٺڻ لاءِ ضروري آهي ته موجوده حڪمران پنجاب جي اهلڪارن طرفان پاڻي جي چوري کي نه صرف ٻنجو ڏين پر مستقل بنيادن تي پاڻيءَ جي چوري تي نظر رکي وڃي ته جيئن سنڌ جي حصي جو پاڻي سنڌ جي زمينن کي آزاد ڪري سگهي. جيئن پيداوار ۾ جوڳو اضافو ڪري سگهجي. جيستائين شاخن ۽ واهن ۾ پاڻي جي اڻاٺ جو واسطو آهي ته اهو به سنڌ حڪومت جو فرض آهي ته اها پاڻي جي وڪري کي روڪرائي، ڇاڪاڻ ته سنڌ جا آبادگار هر سال ڪرورين رپيا عشر آبياني ۽ ٻين محصولن جي مد ۾ ادا ڪن ٿا.