2020-11-05
داخلا نمبر 1045
عنوان سنڌي ميڊيم اسڪول ڪنهن ڳڙڪايا؟
شاخ ڪشالو ڪيچ ڏي: ايڊيٽوريل-1روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1098
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
سنڌي ميڊيم اسڪول ڪنهن ڳڙڪايا؟
عجيب ڳالهه آهي جو فاروق ستار کي اڃا به شڪايت هجي ته ڪراچيءَ مان اڙدو اسڪول ختم پيا ٿين ۽ ”مهاجرن“ جو تعليمي مستقبل ختم ڪيو پيو وڃي. ڪراچي ته ڇڏيو سرحد، پنجاب، سنڌ ۽ بلوچستان جي ڪهڙي ڪنڊ آهي جتي اڙدو نٿي پڙهائي وڃي يا اڙدوءَ ۾ تعليم نٿي ڏني وڃي؟ حقيقت اها آهي ته ڪراچي ۾ شايد ئي ڪي اسڪول باقي بچيا آهن جن کي سنڌي ميڊيم چئي سگهجي جڏهن ته پاڪستان ٺهڻ کان اڳ شايد ئي ڪو اسڪول هو جنهن ۾ سنڌيءَ ۾ تعليم نه ڏني ويندي هئي.
اسان ته نگرپارڪر ۾ به اسڪولي ٻارن جي هٿن ۾ اڙدو ڪتاب ڏنا آهن، جنهن علائقي جي ماڻهن لاءِ اڙدو هونئن ئي ڪنهن ٻئي جهازن جي شئي آهي. فاروق ستار جهڙو پڙهيل ڪڙهيل ماڻهو جڏهن تعصب جي باهه ۾ پڄرندي ڪراچيءَ جي ”مهاجر“ ٻارن کي تعليم کان محروم ڪرڻ واري سازش جي وجود جي ڳالهه ٿو ڪري ته هيڪر سڀ ڪجهه ساڙيو ڇڏي. ڳالهه وري به اها آهي ته تعصب جي باهه ۾ سڀ کان اڳ دل، دماغ ۽ ضمير سڙي ويندا آهن ۽ پوءِ سڄو معاشرو ان ۾ جيئرو سڙي رک ٿي ويندو آهي.
سپريم ڪورٽ ۾ سنڌ ڪيس وڙهندڙ دانشورن سنڌي ٻارن تي سنڌ ميڊيم جي بند دروازن جو ذڪر پنهنجي ڪيس ۾ ڪيو به آهي، الائي ڪو نه! جيڪڏهن اڃا به ڪا گنجائش آهي ته ان کي ضرور شامل ڪرڻ گهرجي. ڪراچي، حيدرآباد ۽ سکر جي ڪنهن به مشنري اسڪول ۾ سنڌي ميڊيم پڙهائي نٿي ڪئي وڃي. انهن اسڪولن ۾ ڪو به سنڌي ٻار پهرين درجي کان سنڌي نٿو پڙهي پر کيس اڙدو لازمي سبجيڪٽ طور پڙهائي وڃي ٿي، جڏهن ته هر ٻار جو عالمي چارٽر ۾ مڃيل بنيادي حق آهي ته هن کي مادري ٻوليءَ ۾ تعليم ملي.
ڪراچيءَ جي تعليم کاتي کان سنڌي ميڊيم اسڪولن جي لسٽ وٺبي ته هيڏي ساري لسٽ پيش ڪندا پر جڏهن توهان ان لسٽ مطابق اسڪول ڳولڻ شروع ڪندا ته ڏاڍو مايوس ٿيندا. سر زمين تي بيشمار اسڪول موجود ئي ڪو نه آهن جيتوڻيڪ انهن اسڪولن لاءِ ڪاغذن ۾ هيڊ ماستر ۽ ماستر، ماسترياڻيون، اڪائونٽ آفيس ۽ ٻيو سڀ ڪجهه موجود آهي. توهان کي نه ملنديون ته فقط ٻه شيون: اسڪولن جون عمارتون ۽ ٻار. فاروق ستار جيڪو اڙدو ڳالهائيندڙ ٻارن جي مستقبل کي پنهنجن خيالن ۾ داءُ تي لڳل ڏسي رهيو آهي، ڇا اهو ٻڌائڻ پسندو ڪندو ته پاڪستان کان اڳ ڪراچيءَ ۾ قائم سنڌي ميڊيم اسڪولن کي آسمان کڻي ويو يا زمين ڳڙڪائي وئي؟ ڪي. ايم. سي تي سندس راڄ دوران ڪيترن سنڌي اسڪولن کي ”ٻورين ۾“ بند ڪري دفن ڪيو ويو؟ ۽ پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ ڪيترا سنڌي ميڊيم اسڪول کولي ڪيترن سنڌي ٻارن کي مادري زبان ۾ پڙهڻ جو حق ڏنو ويو؟ ڇا ڪراچيءَ ۾ پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ سنڌي مائرن ٻار ڄڻڻ ڇڏي ڏنا آهن؟
اسان کي اهو سوال تعليم کاتي کان به ڪرڻ گهرجي. خاص طور تي اهو سوال سنڌي ٻارن کي مادري زبان ۾ تعليم ڏيڻ جا رستا ڇو بند ڪيا ويا آهن.؟ اهو سنگين جرم ڇو ڪيو ويو اهي؟ ڪراچيءَ ۾ سنڌي تعليم کي ”غير ملڪي اقليت“ جي زبان وانگر ڪهڙي حساب ڪتاب ۾ نظر انداز ڪيو ويو آهي؟ ڇا حڪومت سنڌ ۽ حڪومت پاڪستان سنڌي ميڊيم اسڪول گهٽائن لاءِ ڪو خفيه حڪم نامو جاري ڪيو ويو آهي؟
ڪراچيءَ جي هڪ ڪروڙ 20 لک آباديءَ ۾ جيڪڏهن ٻيو نه ته گهٽ ۾ گهٽ 25 لک سنڌي رهن ٿا ته پوءِ انهيءَ ئي شرح سان سنڌي ميڊيم اسڪول به هئڻ گهرجن. سنڌ جي تعليم کاتي پنهنجي اها ذميواري ڇو نه پوري ڪئي آهي؟ ايئن لڳي ٿو ته تعليم کاتو به مڪمل طرح ايم ڪيو ايم جي مٺ ۾ آهي يا وري سنڌ ۾ سنڌي قوم ۽ ٻوليءَ جو مستقبل چٽ ڪرڻ لاءِ ڪا هٿرادو ڪوشش ڪئي اٿائين. سنڌ جي استادن کي پنهنجا حق ته ڏاڍا عزيز آهن، هنن پنهنجي لاءِ اهي سڀ مطالبا ڪيا آهن جيڪي جائز آهن پر کانئن سنڌي شاگردن جو اهو حق وسري ويو آهي ته کين سنڌ ۾ هر هنڌ مادري زبان ۾ پڙهايو وڃي. ڪاش سنڌ جا استاد پنهنجن مطالبن ۾ سنڌي زبان جي بنيادي حق کي به شامل ڪن!