سهيل سانگي

� ڄڻڪ اسان جي گڏيل فئملي هئي. هن ڪيس سڀني ’جوابدارن‘ جي گهرن کي ملائي هڪ ڪري ڇڏيو هو. اهي ڪيس وارا ڏينهن ڀاڄائيءَ ڏاڍي تڪليف ۾ گذاريا، هوءَ شهري عورت هئي پر سنڌي ماڻهن وانگر حالتن کي مڙس ماڻهو ٿي منهن ڏنائين. ڏکئي وقت ۾ سهيل جو گهر سنڀالي ويٺي هوندي هئي. جيل تي ۽ عدالت ۾ ننڍڙن ٻارڙن سان اچي نڪرندي هئي. افسوس! ان وقت سهيل کي اڪيلو ڪري وئي جڏهن سهيل بهتر ڏينهن ڏانهن وڌي رهيو هو. مون ڏٺو ان جدائيءَ سهيل کي جهوري وڌو هو. جنهن شخص کي جيل نه لوڏي سگهيو، دوستن جي بيوفاين ۾ نه ٽُٽو، سو هاڻي جُهر ي پيو. شڪر ٿيو پاڻ سنڀالي ورتائين ۽ هاڻي پوٽن ڏهٽن جي بهشت ۾ خوش آهي.
منهنجو سهيل سان يادگيرين جو هڪ باب 2009 ۾ آهي، جڏهن مون سنڌي لينگويج اٿارٽي حيدرآباد ۾ ”انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا“ تي ڪم پئي ڪيو. هي هڪ وڏو ٽاسڪ هو جنهن ۾ 15 سال اڳ جو لکيل مواد اپ ڊيٽ ۽ نئون مواد شامل ڪري ٽن مهينن ۾ اشاعت لاءِ موڪلڻ جوڳو بنائڻو هو. اٿارٽيءَ سان ورڪنگ تجربو ڪيئن رهيو، ان تي ڪنهن ٻئي ڀيري لکبو، پر ان ۾ سهيل جو حصو اهو هو ته مون کي الف ۽ بي جي سري هيٺ ايندڙ سياستدان ۽ سياسي تحريڪن تي مواد هنگامي بنيادن تي کپندو هو، جن جو ڪو حوالو موجود ئي ڪو نه هو. مون سوچيو ته اها انسائيڪلوپيڊيا ئي ڪهڙي جنهن ۾ سنڌ جي پارليامينٽرينز ۽ سياسي تحريڪن جو ذڪر نه هجي! مون ڄاتو ٿي ته اهو ڪم مختصر وقت ۾ فقط سهيل سانگي ئي ڪري سگهي ٿو ۽ هن سچ پچ ڪري ڏيکاريو. مون وٽ روزانو آفيس ۾ ڳچ وقت اچي لک لکان، ايڊيٽنگ ۽ پروف ريڊنگ کي لڳي ويندو هو، مواد هٿ ڪرڻ لاءِ مختصر وقت ۾ ڪا بهتر شئ (بهترين ان ڪري نه چوندس جو ڀلو ڀليءَ جو ڇيهه آهي ئي ڪونه) اچي سگهي، ان ۾ سهيل جو سهڪار به شامل آهي.
سهيل حيدرآباد موٽي ويو ته ڪاوش ۽ ڊان ڪراچي لاءِ ڪم ڪندو رهيو. ڪتابن جا ترجما ڪندو رهيو آهي، سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ 2002 کان ماس ڪميونيڪيشن پڙهائي ٿو. انساني حقن واري ڪميشن پاڪستان جو ريسورس پرسن آهي ۽ بي بي سي لاءِ آن لائن رپورٽنگ به ڪندو آهي. سندس تجزياتي ڪالم ۽ رپورٽون هڪ وڏو ڪم آهي. ڪاش ڪو سهيڙي سگهي! هاڻي ته سندس پٽ به صحافت جي سٿ ۾ اچي ويا آهن. رياض ته بي بي سي سان لاڳاپيل آهي.