سوئر، مِرون، خنزير

سوئر، مِرون، خنزير Indian Wild Bor - Sus scrofa -
سوئر، مِرون، خنزير
سڄي ايشيا ۽ يورپ ۾ ٿيندڙ جهنگلي سوئر جو هي نسل اڄڪلهه جي پالتو سوئرن جو مؤرث آهي. بيٺل سوئر جو قد 36_33 انچ ٿيندو اهي. هي جانور جسم ۾ 0.9 کان 1.8 ميٽر ( 3.6 فٽ) ٿئي ٿو، ان جو پڇ 30 سينٽي ميٽر (هڪ فٽ) هوندو آهي. سنڌ ۾ نَر سوئر جو وڌ ۾ وڌ وزن 145ڪلو گرام ۽ مادي 60 کان 80 ڪلو گرام ٿئي ٿي. ان جا وار ٿلها، کُهرا ۽ وڏا ٿين ٿا. رنگ ڪارو ، ناسي يا گـهرو سُرمائي هوندو اٿس. پٺيءَ تي مٿي کان آخر تائين وارن جي جهنڊ هوندي اٿس. کاڏيءَ هيٺ وارن جو رنگ هلڪو هوندو ٿس. نَر سوئر ڀونڊڻ (ماديءَ) کان قد بت ۾ وڏو ٿيندو آهي ۽ وڏا وڄ هوندا اٿس. جوان سوئر کي مٿين ڄاڙيءَ مان مٿي وريل وڄ (ٻاهر نڪتل ڏند) هوندا آهن، انهن جي ٻاهرين گولائيءَ 270 ملي ميٽر (10.65 انچ) ٿئي ٿي. مِرون اهي وڄ گوشت خور جانورن جي حملي کان بچاءَ مهل استعمال ڪندو آهي، تيز ڊوڙندو آهي ۽ سٺو تارو آهي. ان جا ٻَٺ هيڊا ناسي ٿين ٿا، جن تي پٺِيءَ کان ۽ پاسن تي هلڪيون پٽيون هونديون آهن. اهي گهاٽي گاهه ۽ ٻُوٽن ۾ ايئن ٿم ڪندا آهن جو چڱيءَ طرح ڪيموفلاج ٿي ويندا آهن.
ان جو دوناڙ ڊگهو ۽ بدشڪل خمدار هوندو آهي. ڪنڌ ڄڻ ته اٿس ئي ڪونه. ڪَن ڊگها ۽ نوڪدرا ٿيندا اٿس، جيڪي اڪثر وارن ۾ ڍڪيل هوندا آهن. اکيون قد بت جي حساب سان ننڍيون ۽ کوپڙيءَ جي حساب ۾ پوئتي اٿس. . دوناڙ جو ڇيڙو گول ٿالهي جهڙو اٿس جنهن ۾ ناسون نمايان هونديون آهن. سوئر پنهنجي دوناڙ سان مٽي کوٽي سگهندو آهي. ڪنڌ طاقتور اٿس، هر قسم جي رهائشي ماحول ۾ رهندڙ هي جانور لڳ ڀڳ هر شئ کائي ويندو آهي جنهن ۾ ٻوٽن جو پاڙون، پِن، کنڀيون، جيت، ڪِرڙيون، ڪوئا، ننڍا نانگ ۽ ننڍا مماليه به شامل آهن. هي کيت بيلي ناس ڪندو آهي، انڪري هاري ان جا سخت دشمن آهن، ۽ سوئرن جي ڌڻ کي فصلن کان دور رکڻ لاءِ اڪثر شڪاري ڪتا پاليندا آهن.
عام طور درياهي ۽ نهري ٻيلن ۾ ٿئي ٿو. خشڪ جبلن ۾ نه هوندو آهي پر کيرٿر جي هيٺاهين ماٿرين ۾ نئن جي پيٽ ۾ جتي گهاٽي نباتات ۽ ٻيلاٽيون هجن، ملي ٿو. انهن جي سونگهڻ جي صلاحيت تمام تيز آهي. خوراڪ ڳولي وٺندا آهن. گروهه پسند آهي. نظر ڪمزو اٿس. انسان کان ٽارو ڪري ٿو پر سامهون ٿيڻ تي مقابلو ڪري ٿو. ڪن حالتن ۾ ماڻهن کي ماري به وجهي ٿو.
هر شئ ۾ منهن وجهي يا هرو ڀرو به هِڏڪار ڪندو رهندو آهي. جيئن ته سنڌ ۾ هاڻ ڪو وڏو گوشت خور جانور نه رهيو آهي، انڪري سوئرن جو نسل وڌي ويو آهي. سوئرن ۾ لڳ جي ڪا خاص مند ڪونه آهي. ڀونڊڻ جيڪا عام طور تي ويهاو کن سوئرن جي گروهه ۾ گڏ هوندي آهي، 100 کان 120 ڏينهن پيٽ ڪري ٿي، هڪ وقت ۾ چئن کان ڇهه ٻچا ڏئي ٿي. ٻٺن جي سخت حفاظت ڪندي آهي.