شاهه حبيب (وفات 1144هه، 1732 ـ1731ع)

ر (وفات: 1019هه / نومبر 1610ع)، ابوالقاسم ولد شاهه قاسم بيگلار (وفات: 1039هه)، امير شڪرم بيگ پٽ سلطان قاسم، ۽ علي شير ارغون (وفات: 1020 هه) ۽ ٻين ارغونن جون قبرون آهن. انهن ئي قبرن مان هڪ شاهه لطيف جي سهري مرزا مغل بيگ ارغون جي آهي. ارغون، ترخان، بيگ يا بيگلار ۽ مغل بنيادي طرح هڪ ئي نسل آهي. هي سڃاڻپون سندن جدا جدا لقبن ۽ پاڙن سبب آهن. تاريخ اسان کي ٻڌائي ٿي ته ارغونن بابر بادشاهه جي زماني ۾ سنڌ تي قبضو ڪيو ۽ ترخان اڪبر بادشاهه جي وقت کان سنڌ تي مغلن جي مقرر نوابن جي حيثيت ۾ حڪومت ڪندا رهيا، ۽ انهن جا انتظامي مرڪز ٺٽو، نصرپور، سيوهڻ ۽ بکر هئا. اهي چار ئي شهر انتظامي ڊويزنون ’سرڪارون‘ سڏبيون هيون ۽ هڪٻئي سان درياهه رستي ڳنڍيل هيون. اهي شهر درياهي واٽ سان شاهه لطيف جي دور ۾ به ڳنڍيل هئا. شاهه حبيب واري دور ۾ دهليءَ تي اورنگزيب عالمگير جي حڪومت هئي ۽ سنڌ سخت گير مغل نوابن جي هٿ ۾ هئي. درياهه پنهنجو رخ شاهه لطيف جي وفات کان ست سال پوءِ 1758ع ۾ بدلايو آهي. اورنگزيب کانپوءِ مغل حڪومت جو زوال شروع ٿيو. جيتوڻيڪ شاهه لطيف جي دور ۾ ارغونن تر خانن ۽ مغلن جي پراڻي طاقت باقي نه هئي، پر منجهن نسلي برتريءَ جو احساس، هٺ، وڏائي ۽ شاهاڻي طبيعت موجود هئي. نيٺ به، هي اهو ئي ڪٽنب آهي جنهن جو وڏو شاهه حسن ارغون هو، جنهن سن 1520ع ۾ سمن جي حڪومت ختم ڪري سنڌ تي ارغونن ۽ ترخانن جي حڪومت قائم ڪئي هئي، جنهن جو نسلي سلسلو چنگيز خان سان ملي ٿو.
شاهه حبيب کي ٻنهي گهر وارين مان اولاد هو، ٻه نياڻيون هيون جن مان هڪ جيڪا ڀٽائي صاحب جي سڳي ڀيڻ هئي، جو نالو بي بي بتول هو، جنهن کي احترام وچان بي بي راڻي يا بي بي سردار چوندا هئا. شاهه حبيب کي ٻئي گهر مان جمال شاهه نالي پٽ هو، جنهن جو پٽ ڪريم ڏنو، جنهن جو پٽ جمال شاهه ٿيو، جنهن شاهه لطيف کانپوءِ ڀِٽ واري گادي سنڀالي. ’لطائف لطيفي‘ (مير عبدالحسين سانگي) جي ڏنل شجري موجب شاهه حبيب کي چار پٽ هئا: 1 ـ سيد عبداللطيف. 2 ـ شاهه عبداللطيف ڀٽائي. 3 ـ سيد جمال شاهه ۽ 4 ـ نامعلوم. هنن مان فقط جمال شاهه مان نسلي سلسلو اڳتي وڏيو جنهن جو پٽ (ساڳيو نالو جمال شاهه) شاهه لطيف جي گاديءَ تي ويٺو. پر هي شجرو عام روايتن سان نه ٿو ٺهڪي ڇو ته شاهه ڀٽائيءَ جا ٻه ڀائر (عبداللطيف نالي وارا) سُئي قندر ۾ رکيل آهن. جمال شاهه (پهريون گادي نشين) پٽ ڪريم ڏنو پٽ جمال شاهه وارو شجرو به شاهه سائينءَ جي وفات کان گهڻو پوءِ سامهون آيو آهي. ڪن شجرن موجب ڪريم ڏني کي پٽاڻو اولاد ئي نه آهي. انڪري هن شجري ۾ جهول آهي. پر ايترو واضح آهي ته شاهه لطيف کان پوءِ گاديءَ تي جمال شاهه ويٺو. ان منصب تي تڪرار به ٿيو ۽ فقيرن مان محمد عالم ڏيري ڪافي سختي برداشت ڪئي. نيٺ وقت جي حاڪم ميان نور محمد ڪلهوڙي وچ ۾ مداخلت ڪري پڳ جمال شاهه کي ڏياري ۽ سندس حفاظت لاءِ 160 جنگجو سپاهي به ڏنا.