شمشيرالحيدري

�ائين خساري ۾ هئا. مان سوچيندو هئس ته اصل گڙٻڙ ڪٿي آهي؟ مون ڏٺو ته مٿان کان هيٺ تائين هر جاءِ تي سوراخ آهن. ادبي بورڊ جو سينو پروڻ لڳو پيو آهي. مون ڪنهن اخبار ۾ هڪ فرضي نالي سان هڪ مضمون لکيو، ان ۾ مسئلن جي نشاندهي ڪيم ۽ حل لکيم. ٻه ڏينهن چؤٻول هليو. سڀني هڪٻئي کي شڪ جي نگاهه سان ڏٺو ۽ پوءِ ’چڪنو گهڙو‘ پاڻي بيٺو ئي ڪونه! اديبن جي گروپ بندي ٿي وئي ته فلاڻي کي سيڪريٽري بڻايو، فلاڻي کي ذميواري ڏيو. ڪنهن کڻي منهنجو نالو به هُلايو.
برابر! ڪي دوست مون وٽ به آيا هئا ”تون سيڪريٽري ٿيءُ!“ ... ”ادا ڇو ٿيان!“ منهنجو سوال هو. ”ادارو سُڌري پوندو!، توکي به سرڪاري گاڏي ملندي، بنگلو ملندو، فون ملندءِ، عزت ملندي!“ دوستن جو دليل هو. پر منهنجي ايڏانهن ڪا به دلچسپي ڪونه هئي، ”مون کان بهتر ماڻهو ويٺا آهن، هاڻي به پنهنجي گاڏي اٿم، پنهنجو گهر اٿم، فون به اٿم ۽ نوڪري به،! باقي جيڪا عزت بورڊ جي سيڪريٽريءَ کي ملندي آهي، سا به خبر اٿم ... مون کي پنهنجي عزت جيڪا خدا ڏني آهي، وڌيڪ پياري آهي!“ منهنجو جواب هو. ادارو سياست ۽ ڪرپشن جو شڪار هو. ان کي پوريءَ طرح ٺيڪ ڪرڻ لاءِ سڄو سسٽم بدلائڻ جي ضرورت هئي. منهنجي آڏو آڪسفورڊ هڪ ماڊل ادارو هو، جنهن ۾ ڏيڍ سئو ڪارڪن ۽ سوين فري لانسر ڪم ۾ جنبيل هئا. هڪ به ماڻهو واندو ڪونه هو جو ويهي مٿو کنهي. جتي ڪو به پٽيوالو ڪونه هو. ڪنهن صاحب جي آفيس ۾ گهنٽي ڪونه هئي. هرڪو پنهنجي ٽارگيٽ کي پهچڻ جي ڪوشش ۾ مصروف هو. صبح جو نائين کان پنجين وڳي تائين ڪنهن به شخص کي ڪچهريءَ جي فرصت ڪونه هئي. ڪچهري ڪجي يا ٽارگيٽ پورو ڪجي! پڪي نوڪريءَ جو فائدو اهو آهي ته ڪارڪن بي فڪر آهي، ڪم ڪري يا نه ڪري پگهار کري! ڪچي ۽ ڪانٽريڪٽ واري نوڪريءَ جو فائدو آهي ’رزلٽ‘. مون کي خبر آهي ته منهنجي ڳالهه گهڻن دوستن کي ڪونه وڻندي. پر سوچيو ته نيٺ پرائيويٽ سيڪٽر ۾ رزلٽ ڇو ٿو ملي؟ انڪري ته اتي روزگار لاءِ نتيجه خيز ڪم ڪرڻو پوي ٿو. ڀُٽي صاحب جي نيشنلائيزيشن (جنهن جي آئون حق ۾ آهيان) ڇو ناڪام ٿي؟ سرڪاري ملازمن غير ذميواري ڪئي، ٺلهي حاضري ۽ ڪچهرين سان ڪم نه ٿيندو آهي. ڪم ۽ پنڌ ٻئي کٽائڻ سان کٽندا آهن. مون دوستن کي چيو ”ڪم جو طريقو بدلايو! بورڊ جي اڌ جيترو بجيٽ ڌار ڪري مون کي ڏيو، ٽيڻ جيترا ٽائٽل ۽ ٻيڻو مقدار مون کان وٺو! هي منهنجو چئلينج آهي. پبلشنگ جي دنيا جو هر ماڻهو مون سان متفق ٿيندو ته اهو ممڪن آهي، ڇو ته ان ۾ ڪو به کانچو نه هوندو. ڪو خدا ڪارڻ اختلاف ڪري ته پوءِ اهو سندس ضمير، نفس يا شايد مفاد جو مسئلو آهي.
مون ڳالهه ٿي ڪئي شمشيرالحيدري ۽ ادبي بورڊ جي! جڏهن ڪن دوستن بي سبب منهنجو نالو هُلايو ته شمشير مون ڏانهن ميار ۾ نياپو موڪليو ”جيڪڏهن بورڊ جو سيڪريٽري ٿيڻ چاهين ٿو ته اسان کي چئه، تنهنجو نالو اسان ڏينداسون ... ايئن ٻين وانگر اڪيلو ڪوشش ڪندين ته گڏيل تحريڪ کي نقصان پهچندو!“ مون شمشير جي غلط فهمي دور ڪئي. پوءِ انعام شيخ جو نالو سيڪريٽري طور سامهون آيو. پر منهنجو مؤقف درست ثابت ٿيو. انعام به سسٽم بدلائي نه سگهيو ۽ تنقيد جو شڪار ٿيو. پوءِ اعجاز منگي آيو، زوار نقوي ۽ الهه ڏتو وگهيو آيو. ڪنهن جو قد وڌيو؟ ڪنهن جي عزت وڌي؟ ڪنهن جي ٽوپيءَ ۾ کنڀ لڳا؟ خود شمشير الحيدري جڏهن ادبي بورڊ ۾ آيو ته ڇا کيس ڪم ڪرڻ ڏنو ويو هو؟