ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-05
داخلا نمبر 1130
عنوان عوام ”عالمي مقروض“ هجڻ کان انڪار ڪري ٿو
شاخ ڪشالو ڪيچ ڏي: ايڊيٽوريل-1روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1183
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
23 نومبر 1995ع
عوام ”عالمي مقروض“ هجڻ کان انڪار ڪري ٿو
ان کي چئبو آهي ”هڪ اڻهوند ٻيو افعال بڇڙا“ سنڌ سرڪارکاتن ۾ هڪ مهيني اندر 2.41 ارب رپين جون مالي بي قاعدگيون ٿيون آهن. صرف صحت کاتي ۾ هڪ ارب 19 ڪروڙن جو بي قاعدگيون ٿيون. غير ملڪي امداد تي هلندڙ رٿائن ۾ لڳ ڀڳ 6 ڪروڙن جون هيرا ڦيريون سامهون آيون آهن. ٻيا کاتا پوليس، تعليم، زراعت، آبپاشي، صنعتون، بلڊنگس، روينيو، فنانس، فشريز، زڪوات عشر، لائيو اسٽاڪ، ڪي ڊي اي ۽ ايڇ ڊي اي آهن. اها ڳالهه ڪو ٻيو نه، خود آڊٽ کاتو چئي رهيو آهي جنهن 1995-1994 جي هڪ مهيني جي آڊٽ رپورٽ وڏي وزير ۽ چيف سيڪريٽريءَ جي حوالي ڪئي آهي. عوام ٽيڪس ڏيئي ڏيئي نپوڙجي ويو آهي پر سرڪاري کاتن ۾ هيرا ڦيري اجهو اها صورتحال پيش ڪري رهيون آهن.
حزب اختلاف ٽيڪسن جي خلاف جڏهن مهل هلائڻ جي ڌمڪي ڏئي ٿي تڏهن فطري ڳالهه آهي ته ماڻهو حڪومت جي خلاف بيهي وڃن. ماڻهو حزب اختلاف جي سڏ تي اٿيا ته اها ماڻهن جي مهرباني هوندي باقي ان ۾ حڪومت جي پنهنجي ڪارڪردگيءَ جو ڪو به عمل دخل ڪو نه هوندو. ايئنڳي ته عوام فقط ان ڪري ٽيڪس ادا ڪري ٿو ته سرڪاري کاتن ۾ ويٺل ڪامورا ان تي عيش ڪن ۽ پنهنجن وزيرن کي ”حصو“ ڏين!
حڪومت ٻڌائي ٿي ته پاڪستان جو هڪ هڪ فرد ۽ ٻار7-7 هزار رپين جو مقروض آهي. اهو قرض اصل ۾ هڪ به شهري ڪو نه کنيو آهي. نه ”الف“ کنيو ۽ نه ”ب“، هر ڪنهن هٿئون ٽيڪس ادا ڪيا آهن ۽ پنهنجي هٿ سان پورهيو ڪري ان ۽ ڪپڙو خريد ڪري، استعمال ڪيو آهي. حڪومت ڪنهن تي به مهرباني ڪري بندر روڊ تي يا قومي شاهراهه تي ان ۽ ڪپڙي جي وڏي ونڊ ورڇ ڪو نه ڪئي آهي. هر ماڻهوءَ حڪومت جي مهيا ڪيل جيڪا به انڌي منڊي سهوليت ورتي آهي، ان جي رقم روڪ ادا ڪئي آهي. ان جي باوجود هر شهري آءِ ايم ايف ۽ ورلڊ بئنڪ سميت الائي ڪٿي ڪٿي ”سانگهڙ جي ڪولهي هارين وانگر گروي“ ٿيو پيو آهي.
حڪومت چوي ٿي ته ”قوم“ پرڏيهه کان قرض ان ڪري پئي کڻي جو ماڻهو ٽيڪس ادا نٿا ڪن. ٽيڪس ادا نه ڪندڙ ۽ ٽيڪسن ۾ گهوٻيون هڻندڙ ماڻهو گهٽ ۾ گهٽ اهي ڪو نه آهن جن جي هٿن ۾ هر، هٿوڙي، ڏاٽو، پانو يا قلم آهي انهن مان ڪنهن به شخص قرض وٺي کنڊ، ڪپڙي، سيمينٽ، لوهه، چمڙي يا ڪاغذ جو ڪارخانو ڪو نه هنيو آهي. ان ڪري حڪومت کي مهرباني ڪري اها وضاحت ڪرڻ گهرجي ته هر ماڻهو مقروض نه آهي ۽ اصل مقروض فلاڻا فلاڻا آهن. مهرباني ڪري انهن جون لسٽون به اخبارن ۾ ڏنيون وڃن ته جيئن عوام پنهنجي ڳچيءَ ۾ رڌل ”گروي“ واري لعنت مان پاڻ کي آجو ڪرائڻ ۾ ”مقروضن جون عاليشان ملڪيتون“ پڌريون ڪرڻ ۾ حڪومت جي مدد ڪري!
سيٺين جي قرضن، ٽيڪس ادا نه ڪرڻ جي عادت، ڪامورن جي هيرا ڦيري ۽ هڪ بي حد وڏي غير پيداواري ذريعي تي سمورو بجٽ هڻي ملڪ کي قرض ۾ ڪارو ڪيو ويو آهي، ان ڪار گذاريءَ لاءِ پاڪستان جو عام پورهيت ڪا به ذميواري قبول ڪرڻ لاءِ تيار نه آهي. پاڪستان ”وڏيري مري ۽ ڊي ايس پي راهوءَ جو جيل“ نه آهي جنهن ۾ سڄي ڄمار ڳهڻ کانپوءِ به هاري قرضيءَ جو قرضي هجي! قرض جنهن کنيو آهي، اهو ئي ڀري ۽ جنهن مد م خرچ ٿيو آهي، ان مان ئي نڪري! ماڻهوءَ لاءِ پنهنجو پيٽ پالڻ مسئلو ٿي پيو آهي ويتر پراوا قرض ڳچيءَ ۾ !
سنڌ ۾ صرف هڪ مهيني اندر اڍائي ارب رپين جون مالي بي قاعدگيون ڪا معمولي ڳالهه ته ناهي. هي ته عوام جو پئسو هو! رپورٽ چوي ٿي ته ذميوار عملدارن خلاف ڪارروائي ڪئي وڃي. ضرور ڪئي وڃي پر ايئن نه، جيئن ٿاڻي تي ايف آءِ آر ڪاٽڻ کانپوءِ ”قانون جي ڪارروائي مڪمل، ٿي ويندي آهي. آڊٽ کاتو اهو چئي پنهنجين ذميوارين مان آجو ٿي وڃي ٿو ته ” اسان ته اڇا ڪارا پڌرا ڪري رپورٽ ڏئي ڇڏي ۽ ٻڌايو ته ڪهڙي کاتي ڪيترا ڪروڙ کاڌا ۽ ڪيترن لکن جي اوڳاڙي تڪڙن اپائن سان ممڪن آهي.“
آڊٽ کاتو پنهنجو ”آئيني فرض“ پورو ڪري رپورٽ ڏيڻ کانپوءِ پگهار کيسي ۾ وجهي هليو وڃي ٿو پر اهڙين رپورٽن جو اڄ تائين ڪو به پڇاڻو ڪو نه ٿيو آهي ۽ نه وري ڪڏهن اسيمبلي ۾ اها رپورٽ پيش ٿي آهي. ڇا ان رپورٽ جو عوام سان ڪو به تعلق نه آهي؟ اصولي ۽ آئيني طور تي تعلق آهي پر ان کي جهليو وڃي ٿو، ڇا ”ڪڙي ڪڙيءَ سان ڳنڍيل“ آهي؟ ڇا ڪنهن شعوري ڪوشش سبب ايئن ٿيندو رهيو آهي؟ اڄ تائين ڪنهن به ميمبر صاحب ان مسئلي تي اسيمبليءَ ۾ سوال ڇو نه اٿاريو آهي ۽ ڪروڙها رپين جي گهوٻين جا معاملا ڪامورن ۽ سندن وزيرن جي خواهشن تي ڇو ڇڏيا ويا آهن؟