قربانيءَ جي روهي

قربانيءَ جي روهي
ڇِنيءَ کان ٻه ڪلو ميٽر اولهه ڏکڻ ۾ ، شاهه حسڻ روڊ جي اولهه پاسي شهڪ خان شاهاڻيءَ وارو وڏو قبرستان آهي جنهن ۾ ٻه ٽي وڏا مقبرا آهن. ٻه مقبرا گڏو گڏ ۽ ٽيون وڏو مقبرو ڪجهه پرڀرو آهي. اسان هر طرف پکڙيل بي نانءُ قبرن جي وچ مان پيچرو وٺي شهڪ خان جي مقبري تائين پهتاسين ته منهنجي نظر مقبري کان اتر ۾ کتل ان روهيءَ تي پئي جيڪا ويهه سال اڳ مون کي تاج صحرائي صاحب ڏيکاري هئي. ان روهيءَ لاءِ تاج صاحب جو خيال هو ته اهو بنيادي طرح شِو لنگم آهي ۽ اهو رت جي قربانيءَ واري رسم سان جڙيل آهي. مقامي ماڻهو جڏهن هتي ڪا باس باسڻ يا قرباني ڪرڻ ايندا آهن ته ڇيلي جو رت ان روهيءَ تي هاريندا آهن. مون کي اڄ به ان روهيءَ تي رت جا لينگها نظر آيا، بلڪ هن ڀيري ان روهيءَ ۾ هڪ رسو به ٻڌل هو. پڪ ئي پڪ قربانيءَ جو جانور، قربانيءَ جي رسم کان اڳ ان روهيءَ سان ٻڌو ويو هوندو. هيءَ اڌ گول ۽ مخروطي روهي زمين ۾ اُڀي کتل آهي، قطر تقريباً هڪ فٽ ۽ اوچائي 4 فٽ اٿس.
ڏاڏي شهڪ خان شاهاڻي جو مقبرو هڪ اوچي چبوتري تي آهي. هن اوچي چبوتري تي ٽي قبرون ٺهيل آهن. چبوتري تي ٿلهيون ديوارون کڻي مٿان گنبذ جوڙيو ويو آهي. هڪ پاسي کان اندر وڃڻ جي ڏاڪڻ ڏني وئي آهي ۽ ٻن پاسن کان وڏيون محرابي دريون يا در آهن، جنهن ڪري مقبرو هوادار آهي. ديوارن کي چيرولي پلستر ڪيو ويو آهي. مقبري جي ديوارن تي اندرئين پاسي کان چٽسالي ٿيل هئي، جيڪا هاڻي ڊهي چڪي آهي.
شهڪ خان جي ڀرسان بلڪل ان جهڙو ئي هڪ ٻيو مقبرو صاحب خان شهڪاڻيءَ جو آهي، انهن مقبرن ۾ مدفون ٻين صاحبن جا نالا معلوم ٿي نه سگهيا. مقبرن جي رکوالن يا مريدن شهڪ خان جي مقبري جي گنبذ تي سائو رنگ ڪري ڇڏيو آهي. ان گنبذ جي ڍيڍيءَ ۾ چئني پاسن کان ونگدار ڄاريون رکيون ويون هيون جن مان ڪي پوءِ بند ڪيون ويون آهن. صاحب خان شهڪاڻيءَ جو مقبرو بلڪل اڇي رنگ جو آهي پر ان ۾ ٻاهرين پاسي ڪي نمايان وصفون ڪونه آهن. ان مقبري اندر به چٽسالي ٿيل آهي. هي مقبرا اڏاوت جي لحاظ کان ڪلهوڙن جي پڇاڙي يا ٽالپرن جي زماني جا لڳن ٿا.