Bootstrap Example
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-23
داخلا نمبر 231
عنوان قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2197
داخلا جو حوالو:

هن داخلا لاءِ تاريخ جا حوالا موجود نه آهن

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا - مان نڪتل ٻيون شاخون-

قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا



هڪ قبو رتي ديري کان ٽي ميل پري جي ڀر ۾ ڊکڻ واري رستي تي، وڏي دڙي تي آهي. ڪنهن کان به پڇبو ته، مقبرو ڪنهن جو آهي؟ ته چوندو: ڪنهن گمنام درويش جو آهي، جنهن جو سر وڍيل هو. هتي فقط سندس ڌڙ پوريل آهي، ان ڪري قبي کي قبو ڀانڊو چيو وڃي ٿو. هڪ همراهه اڳي وڌي چيو، ”چون ٿا ته ماڻهن هڪ سرڪٽو ڏٺو جنهن جي ڳچي مان رت پئي وهيو. سر وڍيل ماڻهو پنڌ ڪندو هلندو ٿي ويو ... ماڻهن ڏندن ۾ آڱريون وجهي اهو منظر پئي ڏٺو ته ڪنهن رڙ ڪري چيو ته اڙي! ڏسو سرڪٽو ٿو وڃي! بس اهو ٻڌڻ شرط هلندڙ لاش اتي ڪري پيو ۽ ماڻهن مٿس قبو اڏائي ڇڏيو.“ ماڻهو اهو قصو اڪثر سورهين ۽ درويشن سان جوڙيندا آهن.

اسان مٿي چڙهي وياسين. مقبري جي ٻاهران زبون قبرون، انسان جي حقيقت سمجهائي رهيون هيون. وڏي مقبري جي ڀر ۾ هڪ ننڍڙو مقبرو هاڻي ذري گهٽصفا ڊهي چڪو آهي، پر يقيناً ان تي شاندار ڪم ٿيل هو. ڀانڊي قبي جي حالت ويران ۽ زبون آهي انڪري ان کي ’ڀانڊو‘ چون ٿا. 15x15 فٽ ماپ اٿس ۽ تقريباً 30 فٽ اوچو ٿيندو. عمارت پڪسري، چُن ۽ جپسم ۾ ٺهيل آهي. ان تي ڪاشيءَ جو ڪم به ٿيل هو. گنبذ جي ڳچي اوچي ۽ اٺڪنڊي کنيل آهي. ڳِچ جي اٺن ئي پاسن کان هڪ هڪ محرابدار هوادان آهي. ڀانڊي قبي ۾ اندر ڇهه ست قبرون آهن. وڏي قبر تي ٻه ٽي ڏيئا، اَن جا داڻا ۽ ڳاڙهو رنگ پکڙيل هو. شايد ڪي عقيدتمند تازو ئي هتان ٿي ويا هئا. ”منهنجي خيال ۾ رتي ديري جو نالو به هن درويش تان پيو آهي ... هو رت ڳاڙهيندو هتي آيو هو نه!“ هڪ مقامي استاد پنهنجي راءِ ڏني. قربان بگٽيءَ جي راءِ ۾ هن قبي هيٺ رتو جلباڻي دفن آهي، پر ان دعويٰ جي ڪا به تصديق نه آهي. هيءُ قبو جنهن دڙي تي آهي ان مان مهين جي دڙي واري تهذيب جون ٺڪريون ملن ٿيون.

رتي ديري کان اوڀر ۾ ڊکڻ واري رستي تي چار قبا آهن، جن کي بوهي قبا چون ٿا. انهن کي ٿهيمن جا قبا به چيو وڃي ٿو. اسان کي ٽنهي مان ڪنهن به قبي هيٺ قبر نظر نه آئي. مقبرا بظاهر خالي هئا. هر هڪ مقبري ۾ اولهه طرف محراب موجود آهي. روڊ کي ويجهي مقبري جو در ڏکڻ کان ۽ باقي ٻن مقبرن جا دروازا اوڀر کان آهن. قبا سکر کان اولهه ۾ اٽڪل ٽيهه ميل پري آهن.

دي اينٽيڪئٽيز آف سنڌ جو ليکڪ هنري ڪزنس، ڊکڻ وٽ چئن قبن جو ذڪر ڪري ٿو. هو لکي ٿو ته: عبدالنبي ڪلهوڙي جي حڪومت جي پڄاڻيءَ مهل ڳڙهي ياسين وٽ پٺاڻن سان لڙائي لڳي هئي، جنهن ۾ ٿهيم مارجي ويا هئا. ٻن ٿهيمن جا قبا سندن زالن يادگار طور 1781ع ڌاري ٺهرايا هئا. هڪ صاحب خان ٿهيم جي ياد ۾ ۽ ٻيو دلاور خان ٿهيم جي ياد ۾. انهن کان پراڻو قبو، جلال خان جو آهي جڏهن ته چوٿون قبو هڪ درويش، جعفر شاهه جو آهي. چون ٿا ته جڏهن جلال خان جو قبو اڏجي رهيو هو تڏهن هڪ غيبي آواز ٻڌڻ ۾ آيو هو ته پهرين جعفر شاهه جو قبو اڏيو وڃي، پوءِ ائين ئي ڪيو ويو.

هينري ڪزنس جي تحقيق موجب، ڀانڊو قبو 1740ع ڌاري ٺهيو. جيتوڻيڪ ان ڀانڊي قبي بابت، ڪنهن روايت يا شخصيت بابت ڪجهه به نه لکيو آهي پر، ڀانڊي قبي سان منسوب ڏند ڪٿا پڻ ڪنهن لڙائي يا خوني واقع ڏانهن اشارو ڪري ٿي. ٿهيم پاڻ کي عرب جي تميم قبيلي سان جوڙين ٿا جيڪي بغداد جي خليفي جي حڪم تي سنڌ آيا هئا.




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون