لال ڪنوار

لال ڪنوار
’ڳاڙهو گهوٽ‘ ۽ ’ڳاڙهي ڪنوار‘ عام محاورا آهن پر جڏهن ’لال ڪنوار‘ چئبو ته ان جي نسبت قلندر لال شهباز سان وڃي ملندي. هڪ عوامي ڪٿا چوي ٿي ته لال ڪنوار سيوهڻ جو هڪ ڪردار آهي. چون ٿا ته سيوهڻ ۾ رهندڙ هڪ هندو ڪٽنب ”قانون گو“ جي مُکي جي هڪ خوبصورت ڇوڪري قلندر لال شهباز کي ڏسي کيس دل ڏئي ويٺي. هوءَ روزانو پنهنجي ماڙيءَ جي دريءَ مان بيهي قلندر جو درشن ڪندي هئي. قلندر ان ڳالهه کان بظاهر بي خبر شهر جي گهٽين مان ٿيندو ان چوڪ تي ان مُکي جي گهر جي سامهون هڪ خاص وقت تي اچي ماڻهن سان ڪچهري ڪندو هو.
سندس ڪچهريءَ دوران، نينگري گهريلو بندشن جي باوجود قلندر شهباز کي پنهنجي جهروڪي مان ڏسندي رهندي هئي. پر قلندر جو ڪنڌ سدائين هيٺ جهڪيل هوندو هو ڇاڪاڻ ته سندس ڪچيءَ ۾ هميشه هڪ وزني پٿر پيل هوندو هو (اهو پٿر اڄ به قلندر جي مزار وٽ ٽنگيل آهي).
هڪ ڏينهن، اها نينگري پنهنجي پاڪ پيار کان مجبور ٿي پئي ۽ پاڻ کي کڻي قلندر جي آڏو دريءَ مان اڇلايائين، قلندر شهباز پنهنجيون مهربان ۽ درويشاڻيون نگاهون سندس چهري تي وڌيون، جنهن کانپوءِ ان نينگريءَ جو روح پرواز ڪري ويو.
نينگريءَ جي وارثن ان جو لاش پنهنجي رسمن موجب ساڙڻ چاهيو، پر ايئن ڪري نه سگهيا، ڇاڪاڻ ته لاش کڄي ئي نه پيو. تڏهن قلندر چيو، ”هن ڇوڪريءَ جون آخري رسمون ان صورت ۾ پوريون ٿي سگهنديون جڏهن ان جي تدفين اسلامي طريقي سان ٿيندي“، پوءِ ايئن ئي ڪيو ويو، مائي صاحبه کي سندس گهر ويجهو دفن ڪيو ويو. هاڻي، فقط معصومين کي ان قبر تي وڃڻ جي اجازت آهي، ان کي ’لال ڪنوار‘ جي مزار چيو ويو.
ان واقعي کانپوءِ ’قانون گو‘ ڪٽنب تي اها رسم رکي وئي ته اهي هر سال قلندر جي ميلي تي پهرين ميندي ۽ چادر موڪليندا. اها چادر قلندر جي مزار تي سڄو سال پيل رهندي آهي، البته باقي پوندڙ چادرون تبديل ٿينديون رهنديون آهن. اها خاص چادر هر سال 19 شعبان تي بدلائي ويندي آهي. اها ڳالهه به مشهور آهي ته لال ڪنوار جو تعلق لال داس جي ڪٽنب سان هو جيڪو پاڻ به قلندر جو مريد هو، سندس آخري آرامگاهه سيوهڻ ۾ قلندر جي درگاهه ويجهو گجگاهه علم کان اوڀر طرف آهي.