ماحوليات، مافيا ۽ پوليس جو ڪردار

ماحوليات، مافيا ۽ پوليس جو ڪردار

ماحولياتي گدلاڻ کي روڪڻ لاءِ پهرين وٺ وٺاڻ رڪشائن جي خلاف ٿي آهي جن دونهين ۽ گوڙ سان ڪراچيءَ جي ماڻهن جي اعصابن جا وائيسر ڦيرائي ڇڏيا آهن. سرڪار بهادر پنهنجي جهڙي تهڙي طاقت جو مظاهرو ڪري رڪشائن جا چالان شروع ڪيا ۽ گاڏيون بند ڪرڻ شروع ڪيون ته اجهو اهو نتيجو نڪتو ته ڪراچيءَ جو سڀ اهم ڪاروباري مرڪز وارو آءِ آءِ چندريگر روڊ ٻه ڪلاڪ بند رهيو ۽ بندر روڊ متاثر ٿيو. رڪشا ڊرائيورن پنهنجن مالڪن جي هشيِءَ سوين رڪشائون بيهاري روڊ بند ڪري ڇڏيو. نتيجي ۾ پوليس لٺ بازي ڪئي، شيل اڇلايا ۽ قانون جي نفاذ جي سلسلي ۾ ڪي اڻوڻندڙ منظر نظر آيا.
ان چڪريءَ جي نتيجي ۾ ٻه صحافي هڪ پوليس وارو ۽ ٽي رڪشا وارا زخمي ٿيا، پنجن رڪشائن جا شيشا ڀڳا ۽ 25 رڪشائون ضبط ڪيون ويون، اهي ته ٿيا انگ اکر پر رڪشا ڊرائيورن پنهنجي احتجاجي مظاهري ۾ کليءَ طرح چيو ته، ”اسان دونهون روڪيندڙ فلٽر ان صورت ۾ هڻنداسون جڏهن ٽريفڪ پوليس اسان کان ڀتو نه وٺندي.“ پوليس ان جوابي مطالبي جو ڪهڙو جواب ڏيئي سگهي ٿي؟ رڪشائون ته ماحول ۾ فقط دونهون ۽ گوڙ پکيڙي رهيون آهن پر پوليس جي هر شعبي جيتري ڪرپشن ڪئي آهي، پکيڙي ۽ پکيڙڻ جي موڪل ڏني آهي، ان جو ڪاٿو ته ڪري ئي نٿو سگهجي.پر، ڇا هڪ غلط روايت کي بهانو بڻائي ڪنهن ٻي برائيءَ کي جواز ڏيئي سگهجي ٿو؟
ٽرانسپورٽر ۽ پوليس جو پاڻ ۾ اهڙو ئي قربت وارو رستو آهي جهڙو ڪنهن پيشوا ۽ شيطان جو آهي. جيڪڏهن شيطان جو وجود ئي نه هجي ته پيشوا ڪهڙي ڪم جو؟ اهي ٻئي ڌريون گڏجي هڪٻئي جي وجود کي جواز ڏين ٿيون، ايئن ٻنهي جو ”روزگار“ هلي ٿو. رڳو ٽرانسپورٽر ئي نه، رواجي لٺ بردار پوليس ۽ ٽريفڪ پوليس قبضه گيريءَ کي به هٿي ڏئي ٿي. ڀتا پنهنجي جاءِ تي ۽ مفت جو مال پنهنجي جاءِ تي! اها ڳالهه هر ڪنهن جي مشاهدي ۾ آهي ته گشت تي موجود سپاهي يا ٽريفڪ ڪانسٽيبل ڊيوٽيءَ تان لهڻ مهل هن گاڏڙي تان زيتون، هن تان انگور ۽ هن تان ڪجهه ٻيو ميڙي ٽوڪريءَ ۾ وجهي گهر راهي ٿيندو آهي ۽ گاڏڙن وارا ڪڏهن روئيندي ته ڪڏهن وڏي خوشيءَ سان کيس ”گهر لاءِ سوکڙي“ کڻڻ ڏيندا آهن.
رڪشا وارن جي شڪايت پنهنجي جاءِ تي پر ڇا اهو سچ نه آهي ته رڪشائن جا ميٽر ٽيڪسين کان تکا آهن ۽ اهو ڪم ڪنهن وڏي ملي ڀڳت کانسواءِ ممڪن ڪو نه آهي. ڇا رڪشا وارن پنهنجا ميتر تکا ڪرڻ لاءِ قانون نه ٽوڙيو آهي؟ ۽ ”خرچي“ ڪو نه ڏني آهي؟ هڪٻئي کي آئينا ڏيکارڻ مان ڇا حاصل ٿيندو؟ برائي مڃي ان کان جند ڇڏائڻ جي ڪوشش ڪبي ته رستو نڪرندو، باقي ”فلاڻو هيئن نه ڪري ته پوءِ اسان هونئن نه ڪنداسون!“ واري مشروط ايمانداري بي معنيٰ آهي. رڪشا ڊرائيور به پورهيت آهي، بالڪل ايئن جيئن ڪو ٻيو عام پورهيت. ان ڪري انهن ڏانهن معاشري جون همدرديون وڃڻ قدرتي ڳالهه آهي پر مافيائن لاءِ سڌي ۽ اڻسڌي طرح ڪم ڪري هنن معاشري ۾ رشوت ۽ صحت جي آزارن کي ڪيئن هٿي ڏني آهي؟
ملڪ جي قانون جو احترام نه ڪرڻ لاءِ ڪو به دليل ۽ جواز ٻڌڻ جوڳو آهي ئي ڪو نه. قانون ڀلي ته غلط هجي، ڪنهن نه ڪنهن ضاطبي جي ضمانت ٿئي ٿو. غلط قانون جي تبديلي يا ان جي مخالفت جو جمهوري طريقو وٺڻ ئي بهتر آهي. ملڪ جو قانون ماحولياتي گدلاڻ پکيڙڻ کان روڪي ٿو ته ان کي روڪڻو ئي پوندو. ”پوليس کي ڀتو“ ڏيڻ قانون ٽوڙڻ لاءِ ڪو به دليل ڪو نه آهي. بهتر آهي ته ڀتو ڏيڻ کان انڪار ڪيو ۽ جيڪڏهن ڀتي جي وصوليءَ لاءِ زور وڌو وڃي ته پوءِ پنهنجو جمهوري حق استعمال ڪيو. ٽرانسپورٽرن ڀتي جي خلاف اڄ کان اڳ ته هڙتال ڪو نه ڪئي، هن ڀيري دونهون ۽ گوڙ پکيڙڻ کان روڪڻ واري مهم ۽ دردمند شهريءَ وانگر تعاون ڪرڻ بدران اوچتو ئي اوچتو ”بغاوت“ ڇو ڪئي وئي؟ هي ٻيو ڪجهه به نه، ٽرانسپورٽ مافيا جي راند آهي، نه ته پوليس کي ڀتو ڏيڻ لاءِ هر دم تيار مالڪ پنهنجي رڪشا ۾ ٻه ٽي سئو رپين جو فلٽر ۽ بهتر سائلنسر هڻڻ کان انڪار ڇو ڪندو؟ هي قانون کي بي عزت ڪرڻ جو طريقو آهي.
رڪشا وارن جي هڙتال کي ڪو به اخلاقي جواز نه آهي، ماحوليات جي گدلاڻ عوامي مسئلو آهي ۽ ڪنهن به قسم جي هڙتال ان مسئلي جو حل نه آهي. حل اهو ئي آهي جيڪو ماهرن طئي ڪيو آهي. البت جڏهن پوليس جي ڀتي جي ڳالهه سامهون آئي آهي تڏهن هر هڪ شخص جو ڌيان هڪ ڀيرو ٻيهر پوليس ڏانهن ڇڪجي وڃي ٿو جيڪا اختيارن جو ناجائز استعمال ڪري ڏوهارين کي قانون ٽوڙڻ جي اجازت ڏئي ٿي. سوال اهو آهي ته پوليس کي سڌو ڪير ڪندو؟ جواب شايد هڪڙو ئي آهي، ”عوام“ ۽ ”عوام جون تنظيمون.“ ملڪ ۾ قانون موجود آهي، جيڪڏهن قانون تي عمل ڪرائيندڙ ادارا پاڻ قانون ڀڃڻ لڳن ته پوءِ عوام پنهنجي ووٽ ۽ قانونسازيءَ سان، پر امن عوامي احتجاجن، ادارن جي عوامي احتساب ۽ عدليه جي ذريعي سڀ ڪجهه بدلائڻ جو حق ۽ طاقت رکي ٿو. عوام معاشري جي سڀ کان وڏي بڇڙائي رشوت جي خلاف عوامي اتحاد سان پر امن بغاوت ڪري سگهي ٿو، جيڪڏهن هر هڪ فرد پنهنجي اندر ۾ مضبوط ٿي بيهي رهي ۽ سياسي ۽ سماجي تنظيمون ڊٺل معاشري جي نئين سر اڏاوت لاءِ پر امن ۽ ايمانداراڻي هلچل هلائين!