2020-06-21
داخلا نمبر 179
عنوان ماٿيلو
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2465
داخلا جو حوالو:
0445.00.00-A.D
ماٿيلي جا کنڊر ٻڌائين ٿا ته اهو سومرن جي راڄ جي پڇاڙي يا سمن جي اوائلي ڏينهن ۾ آباد هو، يعني: چوڏهين پندرهين صدي عيسويءَ ۾. تحفته الڪرام موجب مومل گوجر بادشاهن جي اولاد مان هئي. ڊاڪٽر بلوچ راجا نند کي راٺوڙ پريوار مان سڏي ٿو (لوڪ ادب). ائبٽ صاحب جو خيال آهي ته ماٿيلي جو ڪوٽ راءُ گهراڻي 495ع ۾ ٺهرائڻ شروع ڪيو. ان کان پوءِ ٻيا گهراڻا ان تي عمارتون ٺاهيندا ويا، تان جو سن 1395ع ڌاري جڙي راس ٿيو. انهيءَ زماني ۾ راجا نند ڪوٽ تي حاڪم هو.
1395.00.00-A.D
ماٿيلي جا کنڊر ٻڌائين ٿا ته اهو سومرن جي راڄ جي پڇاڙي يا سمن جي اوائلي ڏينهن ۾ آباد هو، يعني: چوڏهين پندرهين صدي عيسويءَ ۾. تحفته الڪرام موجب مومل گوجر بادشاهن جي اولاد مان هئي. ڊاڪٽر بلوچ راجا نند کي راٺوڙ پريوار مان سڏي ٿو (لوڪ ادب). ائبٽ صاحب جو خيال آهي ته ماٿيلي جو ڪوٽ راءُ گهراڻي 495ع ۾ ٺهرائڻ شروع ڪيو. ان کان پوءِ ٻيا گهراڻا ان تي عمارتون ٺاهيندا ويا، تان جو سن 1395ع ڌاري جڙي راس ٿيو. انهيءَ زماني ۾ راجا نند ڪوٽ تي حاڪم هو.
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ماٿيلو
سنڌوءَ جي ڪنڌيءَ جي، هُن ڀر ماٿيلو آهي، جتي هڪ ڦٽل شهر جا نشان آهن. ماڻهو چون ٿا ته اهو ڪاڪ محل آهي. خبر ناهي ته ڪاڪ محل کي ماٿيلي لڳ ڇو ٿو ڳوليو وڃي. هائو! جيڪڏهن ان ڦٽل ماڳ جو تعلق مومل واري ڪٿا سان آهي ته پوءِ اهو سندس پيءُ راجا نند جو محل يا شهر ٿي سگهي ٿو. سبب؟ پاڻ وٽ ڪا ثابتي نه آهي پر هيءَ عام ڏند ڪٿا آهي ته هي راجا نند جو ڪوٽ آهي.
مومل سان نسبت رکندڙ ٽي ماڳ ٿي سگهن ٿا:هڪ اهو جتي سندس پيءُ جي راڄ ڌاني هئي يعني درياهه جي ڪنڌيءَ تي. ٻيو کنڊر ريگستان ۾ ڪنهن اهڙي هنڌ هئڻ گهرجي جتي تيز رفتار اُٺڻي نه رڳو رات جي پيٽ ۾ راڻي کي امر ڪوٽ کان مومل جي ماڙيءَ تائين نه رڳو پهچائي پر واپس به آڻي سگهي. روايت آهي ته راڻو مينڌرو رات جي پيٽ ۾ امرڪوٽ کان ڪاڪ محل تائين اوٽ موٽ اُٺ تي سفر ڪندو هو. پر اوٺار چون ٿا ته ڪو به اُٺ ڪيڏو به تيز رفتا هجي وڌ ۾ وڌ 25 ڪلوميٽر في ڪلاڪ ڊوڙي سگهي ٿو ، سو به جلدي ٿڪجي پوندو. البت ڪو اُٺ روزانو وڌ ۾ وڌ 160 ڪلوميٽر پنڌ ڪري سگهي ٿو. جيڪڏهن ڪاڪ محل لڍاڻي جيسلمير وٽ هو ته اهو پنڌ امرڪوٽ کان هڪ طرفو لڳ ڀڳ 130 ڪلوميٽر آهي. صعني ايترو ئي پنڌ جيترو امرڪوٽ کان نگرپارڪر يا ڪاسبو تائين آهي. ڇا ڪو اُٺ ايتري وقت ۾ ايترو پنڌ ڪري سگهي ٿو؟ ڏند ڪٿا ۾ يقيناً مبالغو شامل هوندو آهي.
راڻو مومل وٽ ٻيو نه تڏهن به ڪلاڪ ڏيڍ ته پيار ونڊيندو هوندو! جيڪڏهن وقت ۽ مفاصلو ذهن ۾ رکجي ته مومل جي ماڙي هاڻوڪي ميرپور خاص يا سانگهڙ ضلعي کان پري ٿي نٿي سگهي يا وري ٿي ان کي اوڀر ۾ هاڻوڪي ڀارتي سرحدن لڳ ڳولجي! مومل سان نسبت رکندڙ ٽين ماڙي امرڪوٽ جي ويجهو ئي ٿي سگهي ٿي جتي هوءَ مرداڻي ويس ۾ راڻي مينڌري سان چؤنسر کيڏندي هئي ۽ جتي پاڻ ڏاگهه چڙهي هئي. عمر ڪوٽ جا ماڻهو عمرڪوٽ جي ڀرسان هڪ کنڊر کي مومل سان نسبت ڏيڻ جي ڪوشش ڪندا آهن.
ماٿيلي جا کنڊر ٻڌائين ٿا ته اهو سومرن جي راڄ جي پڇاڙي يا سمن جي اوائلي ڏينهن ۾ آباد هو، يعني: چوڏهين پندرهين صدي عيسويءَ ۾. تحفته الڪرام موجب مومل گوجر بادشاهن جي اولاد مان هئي. ڊاڪٽر بلوچ راجا نند کي راٺوڙ پريوار مان سڏي ٿو (لوڪ ادب). ائبٽ صاحب جو خيال آهي ته ماٿيلي جو ڪوٽ راءُ گهراڻي 495ع ۾ ٺهرائڻ شروع ڪيو. ان کان پوءِ ٻيا گهراڻا ان تي عمارتون ٺاهيندا ويا، تان جو سن 1395ع ڌاري جڙي راس ٿيو. انهيءَ زماني ۾ راجا نند ڪوٽ تي حاڪم هو.