Bootstrap Example
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-20
داخلا نمبر 175
عنوان ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2017
داخلا جو حوالو:

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

0326.00.00-B.C

ماڇڪويا موسيڪانوس ماڇڪو جي نالي سان قبل مسيح ۾ به هڪ جدا ۽ وڏي رياست جو پڙاڏو اچي ٿو. 326 ق م ۾ جڏهن سڪندر اعظم سنڌ جا علائقا فتح ڪرڻ شروع ڪيا ته تاريخن موسيڪانوسMusicanus جو نالو کنيو. سڪندر جي فتوحات ۾ موسيڪانوس اتر سنڌ ۾ بشمول اروڙ، سبي، گنداوا ۽ بهاولپورجو پنجند جي سرحدن کان ڪجهه هيٺ تائين حاڪم هو. هن هڪ ڀيرو سڪندر هٿان شڪست کاڌي پر جيئن ئي سڪندر موسيڪانوس جي حدن مان ڏکڻ طرفاڳتي نڪري ويو، هن بغات ڪئي. اها بغاوت سڪندر جي هڪ سالار Peithon هٿان چيڀاٽي وئي.


سنڌ صوبي اندر سنڌو درياھھ جو نقشو، ماڇڪو

سنڌ صوبي اندر سنڌو درياھھ جو نقشو، ماڇڪو

ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ - مان نڪتل ٻيون شاخون-

ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ

ڪشمور کان ڪنڌ ڪوٽ ويندي هڪ ڀيرو وري پنجاب آيو، پنجاب جي پوليس ۽ پنجاب جو قانون. هيءُ ماڇڪو آهي. چئني پاسن کان سنڌو، وچ ۾ پنجاب جون سرحدون. نقشي ۾ واضح طور ڏسي سگهجي ٿو ته ماڇڪي جي اتر ۾ سنڌ جي سرحدن مان هڪ روڊ ڪشمور کان گڊو وٽان ٿيندو پني عاقل کان ڦرندو روهڙي تائين پهچي ٿو. ٻيو رستو ڪشمور کان ڪنڌ ڪوٽ، غوث پور ۽ شڪارپور وٽان ٿيندو سکر اچي ٿو، يعني ڪنهن به پاسي کان ماڇڪي جو پنجاب سان هڪ انچ جيترو به ڳنڍاپو ناهي.

ماڇڪي ۾ پنجاب جا ست اٺ تپيدار ۽ هڪ اسسٽنٽ مختيارڪار رهي ٿو. ماڇڪو يونين ڪائونسل ضلعي رحيم يار خان سان انتظامي طور ڳنڍيل آهي. ان ۾ هڪ بئنڪ، هاءِ اسڪول، پرائمري اسڪول ۽ ٻيلي کاتي جي آفيس به آهي. ماڇڪو پنجاب جي سرحد کان اٽڪل ويهه پنجويهه ميل پري ڏکڻ اولهه ۾ آهي. مقامي آبادي ماڇين تي ٻڌل آهي جن جي ٻولي سرائيڪي گاڏڙ سنڌي آهي. ماڇڪو سنڌ ۾ هوندي به پنجاب جو حصو ڇو آهي؟

آبپاشيءَ جي هڪ ننڍي عملدار چيو، ”اهو درياهه جي ورن وڪڙن، زمينون پائڻ ۽ ڇڏڻ سبب ممڪن آهي.“ پر ڪيئن؟ هو جواب ڏئي نه سگهيو. اهو صحيح آهي ته ماڇڪو درياهه جي ٻنهي ڪپن تي آهي، پر سڄو اتر سنڌ ۾ آهي. ظاهري طور تي هيءُ علائقو سياسي مفادن جي ور چڙهي ويل نظر اچي ٿو. ماڇڪي جا سردار بهاولپور رياست جي نوابن سان لاڳاپي ۾ هئا.

چون ٿا ته ماڇڪو به هڪ رياست هئي. هتان جا ماڇي ڏهرن جا هاري هئا. ڏهرن ۽ مهرن جي جنگ ۾ سردار خان ماڇيءَ ڏهرن جي پاسي کان اڳواڻي ڪئي ۽ جنگ کٽي، جنهن ڪري ڏهر زميندار ماڇڪو کين جاگير ڏيئي ڇڏي. ماڇي سردارن جا لاڳاپا بهاولپور جي نوابن سان هئا. پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ ماڇڪي جو انتظامي لاڳاپو بهاولپور رياست سان ملايو ويو پر ون يونٽ ٽٽڻ کان پوءِ سردارن جي خواهش تي ماڇڪي کي پنجاب سان ڳنڍيو ويو.

ماڇڪويا موسيڪانوس

ماڇڪو جي نالي سان قبل مسيح ۾ به هڪ جدا ۽ وڏي رياست جو پڙاڏو اچي ٿو. 326 ق م ۾ جڏهن سڪندر اعظم سنڌ جا علائقا فتح ڪرڻ شروع ڪيا ته تاريخن موسيڪانوسMusicanus جو نالو کنيو. سڪندر جي فتوحات ۾ موسيڪانوس اتر سنڌ ۾ بشمول اروڙ، سبي، گنداوا ۽ بهاولپورجو پنجند جي سرحدن کان ڪجهه هيٺ تائين حاڪم هو. هن هڪ ڀيرو سڪندر هٿان شڪست کاڌي پر جيئن ئي سڪندر موسيڪانوس جي حدن مان ڏکڻ طرفاڳتي نڪري ويو، هن بغات ڪئي. اها بغاوت سڪندر جي هڪ سالار Peithon هٿان چيڀاٽي وئي.موسيڪانوس کان مٿي اتر ۾ اوگزيڊريٽس Oxydrate ۽ ڏکڻ ۾ اوگزيڪانس Oxicanus (لاڙڪاڻو، دادو، نوابشاهه، اڇڙو ٿر جو حاڪم) ۽ سامبس Sambus (ڄامشوري کان سڄو کيرٿر ۽ ڪرخ تائين جو حاڪم)، موريس Moeris(ڪڇ، ٿر ۽ ٺٽي جو حاڪم) ، اربيتاءِ (ٿاڻو بولا خان، ڪراچي جو حاڪم) هئا. چئي نه ٿو سگهجي ته اهي نالا حاڪمن جا آهن يا رياستن جا ڇو ته رياستن جا جدا نالا نه ڏنا ويا آهن.

اسان جي سامهون موسيڪانس جو نالو آهي جيڪو تمام سولائي سان سنڌي شڪل ’ماڇڪو‘ ۾ بدلائي سگهجي ٿو. موريس جنهن علائقي جي حاڪم کي نالو ڏنو ويو آهي، ان جو نالو’مارُو‘ (مال چاريندڙ) لوڪن جي وطن ’مارو اسٿل‘ (ٿر) سان ڀيٽي يا سڃاڻي سگهجي ٿو. ماڇڪو جي جاگرافيائي بيهڪ به ان ئي جاءِ تي آهي جتي سڪندر جي فتوحات ۾ بيان ڪيل آهي. بلڪل ممڪن آهي ته هڪ وڏي رياست گهٽجي گهٽجي فقط هڪ محدود ايراضيءَ تي نالي تائين محدود ٿي وئي آهي ۽ درياهه جي وهڪرن باقي سڀ ڪجهه وهڪرن ۾ وهائي ڇڏيو آهي.




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون