مخدوم بلاول جو نئون مقبرو

مخدوم بلاول جو نئون مقبرو
سنڌ جي تاريخ جو هي سورهيه درويش سمن سلطانن جي وڏي ڄام ٻانڀيڻي جو پڙ پوٽو آهي. سندس شهادت جو ڏينهن پهرين محرم 929 آهي. ۽ اها شهادت سما دور جي پڄاڻيءَ جو هڪ دردناڪ باب آهي.
مخدوم بلاول جو مقبرو اڳي ايڏو اوچو ۽ رنگا رنگي ڪونه هو. 1985 ۾ جڏهن آئون هتي آيو هئس تڏهن ان تي گنبذ نه هو بلڪه هڪ سادي ڪوٺڙيءَ تي رواجي ڇت پيل هئي. ان وقت سنڀال ڪندڙ صاحبن جو چوڻ هو ته ”مخدوم صاحب پاڻ منع ڪئي هئي ته مٿس مقبرو نه ٺاهيو وڃي.“ پر اڄ شاهي مقبرو بيٺو آهي. نئون مقبرو 88-1989 ڌاري ٻيهر ٺهڻ شروع ٿيو هو، ۽ ٻه سال اڳ ٺهي راس ٿي چڪو هو. هاڻي هيءَ اٺ ڪنڊي عمارت آهي جنهن تي مٿان ابتي پيالي جهڙو وڏو گنبذ ٺاهي، سائو رنگ ڪيو ويو آهي. ان جو نمونو، سنڌي روايتن بدران ملتاني آهي. ان تي سنڌ جي ڪاشيءَ جو ڪم ٿيل آهي.
”آئون سمجهان ٿو ته هن مقبري جو ڪڏهن به مڪمل ڪونه ٿيندو ڇو ته ان تي هر وقت ٿورو گهڻو ڪم هلندو ٿو رهي. هڪ ختم ٿو ٿئي ته ٻيو شروع ٿا ڪن. وارهه جي محبوب وڳڻ جو ٺهرايل آهي. هاڻي، هن جي اصل صورت ته ڪونه رهي آهي پر هن تي اڏاوت ڏيڍ سئو سال اڳ ٿي هئي“ بخاري صاحب ٻڌايو.
”ان ۾ استعمال ڪيل ڪاشي ته کڻي سنڌ جي آهي پر ان ۾ ڪمزوري اها آهي ته سنڌ جي ڪاشيءَ جي سونهن يا خوبي اڇي ۽ نيري رنگ جي ترڪيب ۾ هوندي آهي، اهي ٻئي رنگ هن ۾ ڪونه آهن، ان ۾ ٻين رنگن جي ڪاشي ۽ چمڪ آهي. توهان ان کي غور سان ڏسو ته سائو ۽ گهاٽو پيلو رنگ حاوي لڳندو. اهي سنڌ جي ڪاشي ٽائلز جا روايتي رنگ نه آهن.“ بخاري صاحب ڌيان ڇڪايو.
ٻه عورتون مخدوم بلاول جي چائنٺ جهلي ويٺيون هيون. هر ڪو پنهنجو سوال کڻي اچي ٿو ۽ درويش جي مزار جي چوڌاري ڪٽهڙي ۾ هٿ وجهي ڪٽهڙي کي چپن ۽ اکين سان چمي ٿو ۽ سرٻاٽن ۾ درويش کي پنهنجو سوال سُڻائي مشڪل آسان ٿيڻ جي دعا گهري ٿو. ۽ پوءِ، وڃي پنهنجن ڪمن ڪارين سان لڳي ٿو. جنهن ماڻهن جا سوال ڪهنه ٿي ويا آهن يا ڏاڍي تڪليف ڏيڻ لڳا آهن، اهي چائنٺ جهلي ويهي رهن ٿا، جيسين دعا اگهامجي يا سوالي ٿڪجي پوي!
مخدوم بلاول جي مزار جي چوڌاري لڳل ڪاٺ جو نئون ڪٽهڙو سهڻو آهي، مزار کي مٿي کڻي دڪي تي سنگ مرمر جون ٽائلون هنيون ويون آهن ۽ ان تي ڪٽهڙو رکيو ويو آهي. ڪاريگرن سڄو ڪم ڏاڍي محنت سان ڪيو آهي. اندرين ديوارن ۽ ڇت تي گُلڪاري ۽ سجاوٽ ۾ به وس ڪيا ويا آهن. مخدوم بلاول جي پيرانديءَ کان بيهي مون اهي ڏينهن ياد ڪيا جڏهن سنڌ تي ارغونن ڪاهه ڪئي ۽ دولهه دريا خان کان پوءِ سنڌ جي هن جهوني وطن پرست عالم کي ڪوڙي فتويٰ هيٺ (1522ع ۾) شهيد ڪيو ويو. مون کيس سلوٽ ڪيو ۽ نامعلوم سپاهين جي قبرستان کان ٿيندو ان طرف آيس جتي مخدوم جي درسگاهه هئي. ان مسجد ۽ درسگاهه جي مرمت وارهه جي زميندار محبوب بخش وڳڻ هڪ لک روپئي جي خرچ سان ڪرائي هئي جنهن تي مستري خدا بخش ملتاني 1928ع ۾ ڪم ڪيو هو. مسجد ڏاڍي پيار ۽ نفاست سان ٺهيل آهي ۽ اڄ تائين ڏاڍي سٺي سنڀال هيٺ آهي.
مخدوم بلاول جي سلامي ڀري اسان جيپ ۾ اچي ويٺاسين. ھاڻي اسان جو رُخ ڀان سيد آباد ۽ ان کان اڳتي ميان نصير جي ڳاڙھيءَ طرف ھو.