مر پيا مينھن وسن

�دو ظاهر ڪيائين. مان هڪ پني ٽڪر تي پنهنجو نالو ’جمال الدين ابڙو‘ لکيو کنيون آيو هئس.
بزرگ مون کي سڃاڻندو ڪو نه هئو پر چانس ورتم. قدرت اهڙي جو بزرگ ان وقت نوڪر کي سڏيو. نوڪر ڊوڙندو ويو ۽ ڊوڙندو موٽيو چيائين ته ”بزرگ توهان کي سڏيو آهي!“ سڀ حيرانگيءَ مان اسان کي پيا ڏسن. اسان وياسون ته بزرگ هڪ تڏيءَ تي پٽ تي ويٺو هئو. اسين به سامهون ويهي رهياسين. بدر مارشل لا ۾ جيل ۾ هئو. ٻڌايومانس ۽ عرض ڪيم ته سندس رهائي لاءِ دعا ڪري. ٻڌو هئم ته بزرگ دعا گهرڻ کان مڙيئي لهرائيندو آهي جو حق ناحق جي ڳالهه آهي، پر منهنجو عرض ٻڌي هٿ مٿي کنيائين يا ”الله مظلوم کي ظالم جي ظلم کان نجات ڏيار!“ ظالم ڪير مظلوم ڪير؟ اهو ته الله ٿو ڄاڻي.
مون وري عرض ڪيو ته ”مون ساڍا ست لک ڏئي پلاٽ ورتو هو ڪلفٽن تي. ان تي شهاڻي صاحب اعتراض واريو آهي ۽ ڪيس ڪيو اٿائين دعا ڪيو ته اهو پلاٽ مون کي ملي!“ وري به هٿ مٿي کنيائين ۽ چيائين ته ”يا الله حقدار کي حق ڏيار!“ حق ڪنهنجو ۽ حقدار ڪير؟ سا خبر ته الله کي مان دعا مان مطمئن ته ٿيس پر چيم ته ”سائين شهاڻي صاحب وزير ٿي رهيو آهي ۽ تمام وڏو ماڻهو آهي؟“ بزرگ چيو ته ”الله وڏو آهي! الله وڏو آهي!“ اهڙي رعبدار نموني سان چيائين جو منهنجا وار ڪانڊارجي ويا. الله ته و اقعي سڀ کان وڏو آهي. پوءِ به بزرگ منهنجي ڪيفيت ڏسي هڪ پني ٽڪر کنيو ۽ پنهنجي هٿ اکر ٻن سِٽن جو هڪ وظيفو لکي مون کي ڏنائين ۽ چيائين ته هر نماز کان پوءِ صرف يارهن دفعا پڙهندو ڪيان ۽ بزرگ جا هٿ اکر ڏاڍا سهڻا هئا. اهو پني ٽڪر مون وٽ اڃا سانڍيل هوندو پر ڳولهڻو پوندو.
مان ۽ منهنجي گهر واري رڳو انهي خفتان ۾ هئاسون ته رڳو ساڍا ست لک موٽي ملن ته اسان پلاٽ تان هٿ کنيو. مون وظيفو شروع ڪيو ته ٻه ٽي منٽ ٿي لڳا، يارهن دفعا پڙهڻ ۾. لاهور کان اسلام آباد وياسون ۽ اسلام آباد کان ڪراچي موٽياسون. پنهنجي فليٽ ۾ ويٺو هئس ته هڪ اڻ واقف ماڻهو ملڻ آيو. ڪرستان هئو. نالو هئس مائيڪل هدايت. مون کان پڇيائين ته توهان وٽ جا غير منقوله ملڪيت آهي ڇا؟ مون چيو ”هائو هڪ 2400 چوويهه سؤ گزن جو پلاٽ ڪلفٽن تي اٿم“، پڇيائين ”وڪڻندؤ؟“ مون چيو ”هائو!“ چيائين ”گهٽ ۾ گهٽ ڪيترا پئسا وٺندا؟“ مون چيو ”پنجويهه لکن کان هڪ پائي به گهٽ نه!“ اٿي ويو. ٽن چئن ڏينهن کان پوءِ هڪ پارٽي وٺي آيو، جا پنجويهه لک ڏيڻ لاءِ تيار هئي. مون کين ٻڌايو ته ”پلاٽ تي جهڳڙو آهي ۽ ڪيس ڪورٽ ۾ داخل آهي!“ مائيڪل ناراض ٿي ويو ته اهو توهان ڇو کين ٻڌايو؟ مون چيو ”جيئن مون سان دوکو ٿيو آهي، تيئن هنن سان دوکو نه ڪبو؟“ پوءِ به هو راضي ٿي ويا. ڇاڪاڻ ته پلاٽ پنجاهه لکن کان به مٿي لهندو هو. ٻن چئن ڏينهن کان پوءِ پنج لک سوٿي ڏئي ويا. پنجن ڇهن مهينن ۾ پنجويهه لک ڏنائون جنهن مان مون ڊفينس ۾ گهر ورتو ۽ ڪجهه پئسا بئنڪ ۾ به رکرائي ڇڏيا.
مون مٿي لکيو آهي ته حضرت عيسيٰ عليھ السلام ”قم باذن الله“ چوڻ سان مڙدن کي قبرن مان اٿاريو ٿي. آواز يا sound هڪ قوت آهي. خاص ترتيب سان خاص ماڻهن جي اذن سان لفظ اچارڻ وڏو تاثير رکن ٿا. مان ته ڀانيان ٿو ته حضرت منظور حسين مدني رحمت الله عليھ جي وظيفي اهڙو جادو ئي اثر ڏيکاريو جو گهر ويٺي منهنجو ڪم ٿي ويو. ائين به ٿي سگهي ٿو ته مائيڪل هدايت هڪ پراپرٽي ايجنٽ هئو. جنهن کي پاڻ مرادو خبر پئي ۽ هو پنهنجي فائدي خاطر مون وٽ آيو، پر اهو سڀ ڪجهه اوچتو ۽ پاڻمرادو اهڙو ٽڻ ٺهيو ڪيئن؟ ڀلي اتفاق چئونس! پر مان ان کي وظيفي جي برڪت ٿو سمجهان، ههڙو منجهيل ۽ مشڪل معاملو بنا هٿ پير هلائڻ جي ۽ بنا چؤچاءِ، جي منهنجي حق ۾ منهنجي توقع کان به زياده بهتر نموني ۾ حل ٿي ويو. پاڻمرادو ۽ گهر ويٺي! عجب آهي، حيرت آهي. ويهه سال ٿي ويا آهن، معاملو اڃا ڪورٽ ۾ آهي ۽ بزرگ چواڻي حقدار کي حق ملي ويو. گهر ويٺي، بنا هٿ پير هلائڻ جي ۽ بنا چؤچاءِ جي.
اهڙن عجيب ۽ قدرتي واقعن کي ڇڏيون ٿا. هر ڪو پاڻ ڄاڻي. نه ته اهڙا ڪيئي واقعا منهنجي علم ۾ آهن جن تي يقين ڪرڻ مشڪل آهي، پر ٿيا آهن، ٿين پيا. اپٽار اجائي آهي ڇو ته بلڪل جادوءَ جهڙا واقعا آهن. هن باب کي بند ڪريون ٿا.
مون پنهنجي اڳئين ڪتاب ’ايندو نه وري هي وڻجارو‘ ۾ ڪارو ڪاريءَ جي مسئلي تي گهڻو ڪجهه لکيو آهي، ۽ قرآني آيتون لکيون اٿم ته تهمت رکڻ ۽ شڪ ڪرڻ به ڏوهه آهي. اسان وٽ ٻڌي ٻڌائي ڳالهه تي يا رڳو شڪ پوڻ تي مرد کي ڪارو ۽ عورت کي ڪاري ڪيو وڃي ٿو. حضرت مولانا عبدالڪريم ٻير شريف واري قرآن شريف جو اکري ترجمو ڪيو آهي ۽ سورة النور جي ترجمي ۾ لکيو آهي ته، ”جيڪي تهمت ڏين ٿا پاڪدامن عورتن تي، پوءِ نٿا آڻن چار شاهد ته هڻو انهن کي اسي لڪڻ ۽ نه قبول ڪيو انهن جي شاهدي ڪڏهن به، اهي ئي ڏوهدار آهن.“ ڏسو تهمت هڻڻ وارو ڏوهدار آهي ۽ سندس سزا آهي اسي لڪڻ يا ڦٽڪا، جيسين چار اکين ڏٺا شاهد آڻن، جن سَرائي سُرميداڻي ۾ ڏٺي هجي. جا ڳالهه ٿورو گهٽ ناممڪن آهي. تازو مشهور ڪيس زعفران بيبي جي ڪيس جي فتويٰ آئي آهي، جنهن ۾ فيڊرل شريعت ڪورٽ به ساڳي ڳالهه ڪئي آهي ته محض حمل ٿي وڃڻ زنا جي ثبوتن لاءِ ڪافي ناهي. شريعت ڪورٽ جو چوڻ آهي ته چار اکين ڏٺا شاهد جيڪي سچار هجن ۽ گناهگارنه هجن سي شاهدي ڏين ته هنن سرائي سرميداڻي ۾ ڏٺي. جج صاحبن پنهنجي فتويٰ ۾ ڪيترن ئي شرعي ڪتابن جا به حوالا ڏنا آهن، جن جو وچور لکڻ ضروري ناهي. خود حضور صلي الله عليه وسلم جن جي فتويٰ جو حوالو ڏنو اٿن پر ان جو تفصيل ڪونه لکيو اٿن جو مان لکان ٿو.
هلال بن اُميھ رسول الله صلي الله عليه وسلم جن وٽ حاضر ٿيو ۽ چيائين ته يا رسول الله صلي الله عليه وسلم مشرق بن سمهاس منهنجي زال تي سوار آهي. حضور جن فرمايو ته ”وڃ! چار گواهه وٺي اچ يا پنهنجي پٺيءَ تي اسي ڦٽڪا کاءُ“ تڏهن هلال بن اميھ شڪايت ڪئي ته ”يا رسول الله صلي الله عليه وسلم جڏهن ڪوئي مڙس پنهجي زال تي ڪنهن کي سوار ڏسندو ته ڇا وڃي شاهد ڳولهيندو؟“ حضور صلي الله عليه وسلم جن وري فرمايو ته ”وڃ! چار گواهه وٺي اچ يا پنهنجي پٺيءَ تي اسي ڦٽڪا کاءُ.“
هي جو پاڪستان پينل ڪوڊ ۾ آهي ته ’اوچتو ڏسڻ سان ڪو ڪاوڙ ۾ ڀرجي ماري وجهي ته سزا گهٽ ڏجي‘ سو غير اسلامي آهي. اهو قانون مٽجڻ کپي. نه ته ڦاسيءَ کان بچڻ خاطر ڪوڙو الزام هڻي بيگناهه زالون مارين ٿا ۽ پڻ بيگناهه مرد ماري ڪارو ڄاڻائي زال به ثبوت طور مارين ٿا. اهو غير اسلامي قانون جهڙو آهي، ڪارو ڪاري مسئلي جي حوالي سان.
مارڻ ته پري ٿيو قرآني آيتن موجب ته صرف سؤ لڪڻ هڻڻاآهن ’ڪارو‘ يا ’ڪاريءَ‘ کي. سورة النسا ۾ وڌيڪ آيو آهي ته، ”جيڪڏهن ڪا زال ناپسنديده عمل ڪري ته ان کي گهر ۾ روڪي رکو، پر اڳ ۾ چار گواهه طلب ڪريو ته جيڪڏهن هو کُلي کُلي بدي ڪن ته ان جو حڪم مٿي اچي چڪو آهي (يعني سئو لڪڻ هڻو) ۽ ان سان چڱو سلوڪ ڪيو. (سورة النساء...رڪوع 3 ۽ 5)
شڪ يا بهتان تمام وڏو ڪريهه عمل آهي. عورت جو تقدس قائم رکڻ لاءِ �