مزاحمتي جنگ جي پر امن واٽ به آهي

7 جنوري 1996ع
مزاحمتي جنگ جي پر امن واٽ به آهي

قادر مگسي دهشتگردن جي خلاف مزاحمتي جنگ جو اعلان ڪندي چوي ٿو، ”اسان ايم ڪيو ايم جي دهشتگردن جو چئلينج قبول ڪريون ٿا، انهن اسان جي عزت ۽ غيرت کي للڪاريو آهي، ڪراچي جي گهٽيءَ گهٽيءَ ۾ مورچا قائم ڪري مقدس جنگ جي شروعات ڪنداسين، ڌرتيءَ جا پٽ آهيون، ان جو تحفظ ڪرڻ ڄاڻون ٿا. سنڌ جي آجپي ۽ عوام لاءِ خوشحالي جو نعرو کڻي نڪتا آهيون. قومي ۽ صوبائي اسيمبليءَ جا ميمبر سنڌين جي حفاظت ڪري نٿا سگهن!“ ان اعلان کان هڪ ڏينهن اڳ قادر مگسيءَ دعوا ڪئي ته ڪراچيءَ ۾ گذريل سال مارجي ويل 2000 ماڻهن ۾ 500 سنڌي هئا. قادر مگسيءَ جا ڏنل انگ اکر ممڪن آهي ته اڃا تصديق جوڳا هجن پر اهو چوڻ ۾ ڪو وڌاءُ نه ٿيندو ته قتل ٿيل ماڻهن مان هر چوٿون نه سهي ڇهون يا ستون ماڻهو سنڌي ڳالهيئندڙ و. اهي سنڌي واٽ ويندي اڙين ٿڙين گولين جو شڪار ڪو نه ٿيا هئا. اهي ماڻهو ٽارگيٽ ڪري يا چونڊي اغوا ڪري ماريا ويا. اڙي ٿڙي فائرنگ وارو وقت هاڻي ٿورو پراڻو ٿي ويو آهي.
دهشتگردن خلاف مزاحمت جي مخالفت اصولي طور تي ڪري ئي نٿي سگهجي پر اسان پنهنجي موقف تي قائم آهيون ته گوليءَ جو جواب گولي نه هجي ته چڱو ث جنگ ان ميدان ۾ ۽ ان هٿيار سان نه وڙهجي جنهن ۾ توهان جو مخالف توهان کي وچڙائڻ ۽ ويڙهائڻ گهري ٿو. سنڌي ماڻهن اڃا تائين دهشتگردن جي خلاف ڪجهه ڪيو ئي ناهي ته ايم ڪيو ايم ان رياست سان ويڙهه ۾ ٿيل نقصان کي سنڌين جي کاتي ۾ وجهي ڇڏيو آهي. سڀاڻي جيڪڏهن سچ پچ مزاحمت شروع ٿي ته پوءِ ملڪي پريس کان سيٽلائيٽ تائين هر ذريعي تان هڪ جوابي گوليءَ جا ايڏا پڙاڏا گونجايا ويندا جو گذريل پنجن سالن دوران امن لاءِ سنڌ جي سهپ واري طاقت جو مظاهرو ان ۾ دٻجي ويندو. سهپ جي مظاهري کي بزدليءَ سان تعمبير نه ڪيو وڃي، جيئن هر دور ۾ ٽهڪندڙ رت وارو هڪ طبقو سمجهندو آهي. سهپ خود هڪ وڏي ذهني طاقت آهي. جيڪا جسماني طاقت کي ضرورت واري وقت لاءِ بچائي رکڻ ۾ مدد ڏيندي آهي.
ڊاڪٽر قادر مگسي سنڌ جي هڪ اهڙي سياسي لاڙي سان تعلق رکي ٿو جنهن جي خيال ۾ مزاحمت جو اهو درجو جيڪو محض زبان ڪلام جي حد تائين آهي، سنڌ جي اڄوڪين حالتن ۾ ڪارائتو ته نه، ماڳهي نقصانڪار ٿي سگهي ٿو. جيستائين اسان جو خيال آهي، قادر مگسي ان فلسفي تي يقين رکي ٿو جنهن موجب ظالم کي ظلم ڪرڻ کان اڳ طاقت سان روڪڻ گهرجي، ٻي صورت ۾ ممڪن آهي ته ظالم جي تلوار جسم وڍي وڃي ۽ مزاحمت جو وقت ئي هٿ مان نڪري چڪو هجي!
قادر مگسيءَ جو لهجو ايترو سخت ڇو آهي؟ شايد ان ڪري دهشتگردن جو ڪارروايون ۽ تياريون سخت ٿي ويون آهن. جڏهن ڌرتيءَ تي ڏکيا ڏينهن ايندا اهن تڏهن مظلوم طبقا مختلف لهجن ۾ ڳالهائيندا آهن ۽ هو نجات جون جدا جدا واٽون ۽ طريقا ٻڌيئندا آهن. هڪڙي پاسي کان سنڌو ديش جو نعرو لڳي ٿو ۽ ٻئي پاسي کان مزاحمتي جنگ جو، ٽئين پاسي کان امن ۽ جمهوريت لاءِ رڙ پئي پوي. باقي عوام آهي جيڪو انهن سڏن ۽ پڙاڏن ۾ منجهي بيهي رهيو آهي. ڪهڙي سوچ ڪهڙي خيال تي حاوي ٿي ويندي؟ ان سوال جو جواب شايد ڪو به ڏيئي نه سگهي پر هڪ ڳالهه واضح آهي ته دهشتگرديءَ جو وڌندڙ گراف سنڌ کي سخت جواب ڏيڻ طرف وٺي وڃي سگهي ٿو. هن وقت لهجا سخت کان سخت ٿي رهيا آهن. ڇا سڀاڻي جڏهن رياستي توقون پنهنجا مفاد بدلائي ڇڏينديون (جنهن جا امڪان تمام گهٽ آهن) ۽ سنڌ جي ورهاڱي جي گهڙي اچي بيهندي تڏهن سنڌ جي لهجن سان گڏ عمل ۾ به سختي اچي ويندي؟
سنڌ حڪومت ۽ وفاق پاڪستان ڏاڍي اطمينان سان چون ٿا ته جاگرافيائي تبديليءَ جي ڳالهه ڪندڙن جون اکيون ڪڍيون وينديون ۽ کين ڏينهنجا تارا ڏيکاريا ويندا. پر، اها ٻولي هر حڪومت ڳالهائيندي آهي. هندستان کي برطانوي شهنشاهيت ڳڙڪائي سگهي ٿي ۽ برطانوي شهنساهيت هندستان مان نڪرڻ تي مجبور ٿي سگهي ٿي.اپکنڊ جي پيٽ مان پاڪستان ۽ پاڪستان جي پيٽ مان بنگلاديش ڄمي سگهي ٿو. سوويت يونين ٽٽي سگهي ٿو، ديوار برلن ڊهي سگهي ٿي. دنيا ۾ سڀ کان ڪجهه ٿي سگهي ٿو. سنڌ جو وجود جيڪو فقط آئين ۽ رياستي قوتن جي آڌار تي بچيو پيو آهي، هڪ ڪرشماتي حقيقت آهي. سنڌ جي پڙهيل لکيل طبقي ۾ ڪرشمن تي يقين ڪرڻ وارا ڪي تمام ٿورا آهن پر اها حقيقت ته اکين آڏو آهي ته ڪراچيءَ جي واپار ۽ وسيلن تي ياجوج ماجوج قابض آهن. ايم ڪيو ايم حقيقي جو چيف آفاق احمد کي ملندڙ فنڊن مان 60 سيڪڙو ڪراچي مان ملڻ جي ڳالهه ايئن ٿو ڪري ڄڻ ڪراچي ۽ ان جا وسيلا به ”مهاجر“ حضرات پاڻ سان دهليءَ مان کڻي آيا هئا ۽ ڪراچي سنڌ جو ڀاڱو نه اتر پرديش جو شهر آهي.
اڳي ته فقط ڪي ٻولڙيا ڪراچي صوبي جو مطالبو ڪندا هئا، پوءِ الطاف حسين مطالبو ڪيو ته نيٺ آفاق احمد به ظاهر ٿي پيو. جهڙي طرح ايم ڪيو ايم جو چيف بار بار ايئن ٿو چوي ته ”سڀاڻي مهاجر منهنجي به ڪو نه ٻڌندا!“ تهڙي طرح اهو به ممڪن آهي ته اها سنڌ جيڪا اڄ” ”امن... امن!“ ٿي پڪاري سڀاڻي انتقام انتقام! پڪارڻ لڳي. اهو به هڪ وڏو ڪرشمو آهي جو هن نازڪ موڙ تي سنڌي ماڻهن اهڙن زبردست سهپ جو مظاهرو ڪيو آهي، جيڪا سندن مزاج ۾ ئي ڪو نه آهي. پر ڪرشما به هميشه لاءِ ڪو نه هوندا آهن، گهڙي سواءِ کانپوءِ سڀ ڪجهه پنهنجو حقيقي روپ وٺي بيهي رهندو آهي.
ڪراچيءَ تي ياجوجن ۽ ماجوجن جو قبضو آهي پر دعوا سنڌ جي آهي. اها دعوا تاريخي حق سان ته ڳنڍيل آهي پر چوندا آهن ”قبضو سچو دعوا ڪوڙي!ٰ“ ڪراچيءَ جي ڪهڙي ضلعي ۾ ڪيترو سيڪڙو زمين سنڌين وٽ رهي آهي؟ ڪيترو سيڪڙو ملڪيتون، پيداوار ذريعا ۽ واپار سنڌين وٽ آهي؟ ڪراچيءَ تي غير مقامي مفادن جي قبضي جي رٿابندي 15-10 سال پراڻي آهي يا شايد 48 سال پراڻي آهي. اسان ڏٺو ته جتان جتان ممڪن ٿيو غير ملڪي آباديءَ کي ڪراچي گهرائي آباد ڪيو ويو، سڃاڻپ ڪارڊ، پاسپورٽ، ڊوميسائل ۽ نوڪريون ڏياريون ويون. اهو ڪم انهن ته ڪيو جن کي قانون جهلي رهيو هو پر انهن نه ڪيو جن کي آئين جي مدد حاصل هئي.
هاڻي سيد عبدالله شاهه جڏهن ايئن چيو ته سنڌ جي ٻهراڙي جا ماڻهو ڪراچي ۽ سنڌ جي شهرن ڏانهن اچن ته حڪومت کين سهولتون ڏيندي ته هن اها ڳالهه ڏاڍي دير سان چئي آهي. اهو سنڌ جي ٻهراڙي جو تمام پراڻو حق ۽ مطالبو رهيو آهي. جنهن صورت ۾ غير ملڪين ۽ ٻين صوبن جي ماڻهن کي ڪراچي ۾، جيڪا سنڌ جي گادي آهي، پناهه ڏني ٿي وڃي ته پوءِ سنڌ جي ٻهراڙيءَ ي ماڻهوءَ کي ڇو نه ؟ عبدالله شاهه جي ان بيان تي ايم ڪيو ايم کي خار لڳي آهي ۽ چيو ويو ته عبدالله شاهه فقط سنڌين جو وڏو وزير آهي.مسٽر عبدالله شاهه هن مهل تائين سنڌين کي ڪهڙو ڇٽ پارايو آهي جو کيس سنڌين جو وڏو وزير هجڻ جو مهڻو ڏنو ويو؟ ايم ڪيو ايم ڪهڙي منهن ۽ دليل سان سنڌ جي ٻهراڙين مان سنڌ جي شهرن لاءِ لڏ پلاڻ تي اعتراض ڪري ٿي، جڏهن اها پاڻ غير ملڪي ماڻهن کي ڪراچيءَ ۾ آڻي، انهن جي سرپرستي ڪري رهي آهي؟ سنڌ جي سڀ کان وڏي ۽ گادي واري شهر ڪراچي تي سڀ کان پهريون حق سنڌ جي ٻهراڙين جو آهي ڇاڪاڻ ته زرعي سماج جي محدود وسيلن سبب �