ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-04
داخلا نمبر 957
عنوان مـنـڇـر لـڳ آثـار
شاخ منڇر گورک گاج دنيا
پڙهيو ويو 1173
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
مـنـڇـر لـڳ آثـار
پـيـر لال ڇُـٽـو مـاڳ : Pir Laal Chhutto
منڇر جي چوڌاري قديم آثارن جي ڳولا ڪندي مجمدار صاحب ۽ سندس ٽيم شروع ۾ بُـوبڪ شھر کي پنھنجي بيس ڪئمپ ٺاھيو. ھُو ھتي ڊسمبر جي ابتدا ۾ پھتو ۽ روزانو ٻيڙين رستي بوبڪ کان منڇر جي مختلف ڪنڌين ۽ ٻيٽارين تي ويندو ھو. انھن ڪوششن ۾ ھُو پير لال ڇُٽو ماڳ تي پھتو جتي تاريخ کان آڳاٽا نشان ڏٺائين. مٿي دڙي تي پٿرن جي ڍِڳ بابت ھن کي ٻُڌايو ويو ته اھا پِير صاحب جي مزار آھي. ٻيٽاريءَ جھڙي حالت واري ھن ماڳ جي ڏکڻ – اولھه ڪنڊ تان ھن کي چقمقي پٿر جا چٿڙ (chert flakes) ۽ سوراخدار ٺڪريون مليون جيڪي سنڌو تھذيب جون آئينه دار ھيون . مجمدار ھن ماڳ جي بيھڪ تي حيرت ظاھر ڪئي آھي جو اھو ڍنڍ جي وچ ۾ واقع آھي ۽ ڪنڌيءَ تي نه آھي. مجمدار جي مشاھدي مطابق ان ڏينھن تي (8-ڊسمبر) اھو ٽاپُو پاڻيءَ کان 8- فٽ مٿي ھو، جيڪو (پاڻي) سياري کان پوءِ لھي ٿي ويو ... ان حد تائين جو ٽھڻيءَ کان ايستائين ماڻھو پنڌ اچي ٿي سگھيو. اھا وچ واري زمين تڏھن پوکيءَ ھيٺ آندي ويندي ھئي. (هي ماڳ ٽهڻيءَ کان تقريباً ٻه ڪلوميٽر اوڀر ۾ آهي.)
ٻن ٽن ڏينھن کان پوءِ لال ڇُـٽـو ماڳ تي کـوٽـائـي لاءِ اھا ٽيم بوبڪ ڇڏي ٽِھڻيءَ جي ويجھو ھڪ واھڙ جي ڪنڌيءَ تي ڪئمپ ھڻي ويٺي. ھڪ ٻيڙيءَ جو بندوبست رکيو ويو ۽ دڙي جي ڏکڻ کان کوٽائيءَ جو ڪم ھٿ ۾ کنيو ويو. 42X10 فٽن جي کڏ ھنئي وئي جنھن جي سطح پاڻيءَ کان فقط 6 فٽ مٿي ھئي. پاڻيءَ جي سطح کان فقط 6 انچ مٿي چقمقي چٿڙ، ۽ چِٽيل ٺڪراٽو مليو. ھڪ ٻي کڏ 30X10 جي ماپ جي ھنئي وئي ان جي سطح پاڻيءَ کان فقط ساڍا چار فٽ مٿي ھئي. اتان پھريون ڀيرو ھڪ نئين قسم جو ٺڪراٽو مليو، جيڪو اڳ ڪنھن به ھنڌان چقمقي چٿڙن سان گڏ نه مليو ھو. ھتي، بھرحال، مُھن جي دڙي واري خاص ڪاري نقش سان ڳاڙھي ٺڪري بلڪل موجود ڪونه ھئي. ھيءَ ڪي قدر سنھي ٺڪري ھئي جنھن ۾ واريءَ جي ذرڙن جو مقدار نسبتاً وڌيڪ ھو. اڪثر گھوگھڙن تي ڳاڙهسرو ناسي پٽو ھو، گلن ۽ ٻُوٽن جا نقش جام ھئا پر انھن جي سڃاڻپ مشڪل ھئي. نقاشيءَ ۾ مڪمل ٻُوٽو ٺاھڻ بدران پنن جو لاڙو وڌيڪ ٿي ڏٺو ۽ جيڪي غالباً ڪنول جا ھئا.