مورڙيو مانگر مڇ

مورڙيو مانگر مڇ

ڪراچيءَ ۾ واڳوئن جي ڳالهه ڇڙي آهي ته، مون کي مورڙي مانگر مڇ جي ڳالهه ياد آئي آهي. ڇا مورڙئي جو مقابلو مانگر مڇ يا واڳونءَ سان ٿيو هو؟ هيءُ ڏاڍو عجيب سوال آهي، مگر مڇ معنيٰ واڳون! پر نه، جنهن مانگر مڇ سان مورڙو وڙهيو هو، ان مورڙي جا ست ڀائر پيٽ ۾ لاٿا هئا. ڇا ڪنهن واڳونءَ جو پيٽ ايترو وڏو ٿي سگهي ٿو؟ محققن جو خيال آهي ته، اهو ڪم وهيل مڇيءَ جو آهي جيڪا هڪ ئي وقت اڃا به وڌيڪ ماڻهو ڳهي سگهي ٿي. ڪراچيءَ جي سمنڊ ۾ وهيل مڇيءَ جو هڪ قسم ٿيندو آهي، مگرو. ڇا اها مگرو مڇي هئي جنهن اوڀائي جا پٽ ڳڙڪايا هئا؟ ڪراچيءَ جا قديم مهاڻا جيڪي هاڻي پاڻ کي مورڙي پوٽا سڏائين ٿا ان کان انڪار ڪن ٿا.
مورڙو پوٽا اڄ به ابراهيم حيدري، ڪراچيءَ جي سامونڊي ٻيٽن ۽ ڪَڪَي پير ڳوٺ ۾ رهن ٿا. ڪَڪَو پير اڄڪلهه وارو سينڊس پِٽ ۽ هاڪس بي وارو علائقو آهي. مورڙي پوٽا چون ٿا، ”اهو هڪ هيبت ناڪ ڪڇون هو. هڪ سامونڊي ڪڇون، جنهن جو نسل اڄ تائين سينڊس پِٽ جي سامونڊي ڪناري لڳ چوڏهينءَ جي چانڊوڪيءَ ۾ ان وقت ڏسي سگهجي ٿو، جڏهن اهي واريءَ تي آنا لاهڻ ۽ پورڻ ايندا آهن.“ اهي ڪڇون سڄي دنيا ۾ Green Turtels جي نالي سان مشهور آهن.
ساوا ڪڇون به واڳونءَ وانگر وڏي جسامت وارا جل ٿليا يا ايمفيبين Amphibion آهن، جن مان اڪثر ڪڇون ته ايترا وڏا ٿين ٿا جو، جيڪڏهن ٻه ٻه ٽي ٽي ماڻهو انهن تي چڙهي ويهن تڏهن به ڪڇون پنهنجي رفتار سان خشڪيءَ تي هلندو رهندو آهي.
مورڙي پوٽا چون ٿا ته، جنهن ڪڇونءَ ڪراچيءَ جي ڪن ۾ واسو ڪري ٻيڙياتا کاڌا هئا، سو غير معمولي طور وڏو هو. هنن جو چوڻ آهي ته، ڪڏهن ڪڏهن ائين به ٿيندو آهي ته، ڪو جانور يا مڇي پنهنجي نسل جي عام ميمبرن کان وڏي جسامت وٺي ويندو آهي. مورڙي پوٽا هر دليل کي رد ڪري چون ٿا ته، ڇا توهان مورڙي جي قبر وٽ ڪڇون جي کل يا کوپو نه ڏٺو آهي جنهن کي مورڙئي ماريو هو؟ جنهن نه ڏٺو آهي سو پهرين ڏسي اچي ۽ پوءِ بحث ڪري. اهو کوپو وچولي ماپ جي هڪ ڪمري جيترو آهي. جڏهن مينهن پوندو آهي تڏهن ان ۾ هوندو آهي. ڇا اهو دنيا جو وڏي ۾ وڏو ڪڇون هو، جيڪو سنڌي شاعري ۽ لوڪ ڪٿا جو موضوع بڻجي ويو!