ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-06-23
داخلا نمبر 233
عنوان ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 1232
داخلا جو حوالو:
1000.00.00-Hijree
لاڙڪاڻي شهر کان اسانجو رخ باقراڻي، آريجا کان ٿيندو مهين جي دڙي طرف ٿيو. باقراڻيءَ کان فقط پنج ڪلوميٽر اوڀر ۾ اهو ماڳ آهي جنهن کي اسان تاريخ ۾ هٽڙي جي نالي سان ڪلهوڙن جو اهم مرڪز چوندا آهيون. هٽڙيءَ جو نئون نالو ڳوٺ مزاور(مجاور) لاشاري چئجي ته هروڀرو غلط به ڪونه ٿيندو. هتي ڪلهوڙا ڪڏهن ۽ ڪيئن آباد ٿيا؟ محمد هاشم حامي پنهنجي مضمون لاڙڪاڻو ڪلهوڙن جو دور ۾ لکي ٿو ته ”خان خانان سن 1000 هه (1591ع) ۾ سنڌ فتح ڪئي ۽ نذراني طور سنڌ جو هي حصو (هاڻوڪو لاڙڪاڻو) چانڊين کان کسي ميان آدم شاهه جي حوالي ڪيو ويو
1551.00.00-A.D
لاڙڪاڻي شهر کان اسانجو رخ باقراڻي، آريجا کان ٿيندو مهين جي دڙي طرف ٿيو. باقراڻيءَ کان فقط پنج ڪلوميٽر اوڀر ۾ اهو ماڳ آهي جنهن کي اسان تاريخ ۾ هٽڙي جي نالي سان ڪلهوڙن جو اهم مرڪز چوندا آهيون. هٽڙيءَ جو نئون نالو ڳوٺ مزاور(مجاور) لاشاري چئجي ته هروڀرو غلط به ڪونه ٿيندو. هتي ڪلهوڙا ڪڏهن ۽ ڪيئن آباد ٿيا؟ محمد هاشم حامي پنهنجي مضمون لاڙڪاڻو ڪلهوڙن جو دور ۾ لکي ٿو ته ”خان خانان سن 1000 هه (1591ع) ۾ سنڌ فتح ڪئي ۽ نذراني طور سنڌ جو هي حصو (هاڻوڪو لاڙڪاڻو) چانڊين کان کسي ميان آدم شاهه جي حوالي ڪيو ويو
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ل اوچائي 35 فٽ آهي. اٺڪنڊو گچ ۽ ان جي هر ڪنڊ تي منارڙيون (turrets) موجود آهن.
يا مقبرا
مقبري جي حدن کان ٻاهر اتر ۾ سيد ڪمال شاهه بخاريءَ جو مقبرو آهي، جنهن جي اڏاوت گهڻي پراڻي نه آهي. هتي 18 کان 21 ذوالحج تي ميلو لڳندو آهي.
ميان شاهل جي مقبري جي اوڀر طرف چؤديواريءَ کان ٻاهر ساڳي اوچائيءَ تي هڪ ٻيو قديم مقبرو آهي. هي پنهنجي اصلي حالت ۾ آهي، شايد انڪري جو ان جي مرمت وغيره جو ڪم ڪڏهن به هٿ ۾ نه کنيو ويو. فقيرن ٻڌايو ته هي چاڪر خان کهاوڙ آهي. هتي گنبذ هيٺ ٽي قبرون آهن. هي مقبرو ڪجهه ننڍو پر شان شوڪت سان هو. حالت خسته هئي، سبب اهو ئي بي ڌياني ۽ لاوارثي! سنڀال لاءِ مقرر فقيرن به ان جو احترام نه ٿي ڪيو ۽ بي حرمتيءَ جو شڪار نظر آيون. هن مقبري جون سڀ وصفون سلامت هيون. چاڪر کهاوڙ جو مقبرو مڪمل طرح سان چُن پلستر ٿيل هو ۽ هتي به جاڙي فقير ٽڳڙ جي مقبري وانگر خداآبادي ۽ فارسي لکتون غالباً ان وقت لکيون ويون هيون جڏهن پلستر اڃا آلو هو. سفيد پلستر تي ڪاري مس ۽ ڪلڪ جي مدد سان شاعري ۽ ڪي خوبصورت ۽ يادگار گفتا لکيا ويا هئا جيڪي اڄ به پڙهي سگهجن ٿا. مون اهي شعر ۽ تحريرون پنهنجي ڪئمرا ۾ محفوظ ڪري ڇڏيون.