ميان شاهل محمد ڪلهوڙو

ميان شاهل محمد ڪلهوڙو
ميان الياس کان پوءِ سندس ننڍو ڀاءُ ميان شاهه علي (ميان شاهل محمد ) پڳدار ٿيو. هي به جهانگير بادشاهه جا ڏينهن هئا، پوءِ شاهجهان جو سڄو دور ڏٺائين. تحفته الڪرام موجب ”پوءِ، شاهه علي عرف شاهل محمد ملڪ جي گاديءَ تي ويٺو. سندس مريد اڳي کان وڌيا ۽ پوکي راهي وڌائڻ کي لڳي ويا. لاڙڪاڻي جو گهاڙ واهه سندس کوٽايل آهي. واهه جي ٻنهي ڪپن جون زمينون سانگي ۽ ابڙا قوم کان کسي پنهنجي اولاد ۽ ڀائرن ۾ ورهائي پاڻ حبيباڻي ڳوٺ ۾ رهڻ لڳو.“ يوسف ميرڪ تاريخ مظهر شاهجهانيءَ ۾ لکي ٿو ته ”جڏهن (1628ع ـ 1038هه) محمد علي بيگ بکر جو فوجدار هو، تڏهن چانڊڪا ۾ مير ابڙي وڏو واهه ڪڍائي غيرآباد ٻنين کي آباد ڪرايو. انهن سان گڏ ابڙن جو مرشد شاهه علي جيڪو ”مهديجو“ سڏائي ٿو، تنهن ’ڪوٽلي‘ نالي سان ڳوٺ آباد ڪيو. ان ريت ابڙن، سانگين ۽ سميجن واهه جي ڪناري سان ڳوٺ ٻڌائي ملڪ آباد ڪيو، ۽ جتان ڪٿان جا ڏتڙيل ماڻهو ان طرف اچڻ لڳا“. ان زرعي انقلاب کان پوءِ ڀرپاسي جي زميندان سان ڪلهوڙن جا تڪرار ٻيهر وڌي ويا. شڪايتون ٻيهر بکر ۽ دهلي تائين پهتيون، مغلن سان چڪريون لڳنديون رهيون. (شايد) اهڙي ڪنهن لڙائيءَ ۾ ميان شاهل قتل ٿي ويو. پر تحفته الڪرام موجب ” نوبت اتي پهتي ته ڪلهوڙن ابڙن ۽ سانگين جي زمينن تي قبضا ڪيا، ڄام صديق ۽ جلال ابڙي مريدي خادمي ڇڏي، ٻين مقامي زميندان سان گڏجي بکر جي نواب وٽ دانهيو، آخرڪار گهڻين لڙاين کانپوءِ کيس بکر جي حاڪمن هٿان قتل ڪرايو ويو. خداداد خان جو چوڻ آهي ته ”هو ابڙن ۽ سانگين جي لڙاين ۾ مارجي ويو.“ سندس قتل ٿيڻ جو سال 1657ع (1068هه) آهي، ۽ سندس مقبرو گهاڙ واهه جي ڪنڌيءَ تي آهي.