ميان يار محمد ڪلهوڙو

بوط رکي ويندي.
2 ـ بادشاهه جي ضرورت مهل پنهنجي فوج وٺي ملتان ۽ ٺٽي جي نواب سان گڏ خدمت لاءِ تيار رهندو.
3 ـ رستن جي امن امان جي حفاظت ڪئي ويندي.
4 ـ رعيت جي خوشحاليءَ جو خيال رکيو ويندو.
5 ـ ايران جون ٺيڪ ٺيڪ خبرون شاهي درٻار تائين پهچايون وينديون.

سبي ۽ گنجابه تي حاڪميت ملڻ سبب قلات جو حاڪم سمندر خان (محراب خان جو ڀاءُ) ويتر ڪاوڙجي پيو ڇاڪاڻ ته خود قلات وارا انهن علائقن جا طالب هئا. انڪري سمندر خان ميان صاحب تي دٻاءُ وڌو ته گنجابه قلات جي حوالي ڪري ته پوءِ هو سڀني يرغمالين کي آزاد ڪندو، نه ته جيڪي وڻندس سو ڪندو. هن تڪليفدهه صورتحال مان نڪرڻ جون ميان صاحب جون سموريون ڪوششون بيڪار ويون. نيٺ، ملتان کان تاڪيدي حڪمن بعد ميان جا پٽ ميان نور محمد، محمد دائود ۽ قبيلي وارا آزاد ٿيا.
جڏهن ميان يار محمد قلات کان واپس آيو ۽ حڪومت ۾ اچڻ کان پوءِ خدا آباد جي اڏاوت شروع ڪرايائين، تڏهن هن پنهنجي کوڙ واري جنگ جي شهيدن جي قبرن مٿان يادگار تعمير ڪرڻ جو ڪم به هٿ ۾ کنيو. علي احمد بروهي صاحب پنهنجي مضمون ‘KHORE TOMS’ ۾ لکيو آهي ته ”ان ڪم دوران هن کي مغل درٻار مان حڪم پهتو ته مارجي ويل هندو سورمن جو به جوڳو احترام ڪيو وڃي. ان ڪم لاءِ هندو جهونجهارن جي عزيزن رازا ۽ ڪاريگر موڪليا جن پنهنجن سورمن جي مقبرن کي راجستاني انداز جي پينٽنگ سان سينگاريو.“ (علي احمد بروهي: History on Tomb Stones). (بروهي صاحب ڊرگهه بالا وارن ٽالپرن اميرن جي قبن کي ’کوڙ وارو مقام‘ سمجهي ٿو، پر اها ڳالهه اڃا تحقيق طلب آهي، ڇو ته کوڙ واري جنگ جي ڏينهن ۾ نئه گاج جو مکيه وهڪرو هاڻوڪي سُڪ نئه وارو هئڻ گهرجي، جيڪا تير ڀت جي زيرو پوائنٽ وٽان اولهه رخ ۾ وهندي هئي، البته ان جو ڪجهه پاڻي سر ڏکڻ به وڃي سگهيو ٿي، ممڪن آهي ته اهو کوڙ وارو ماڳ ” تيرٿ جي قبي“ وٽ هجي، جتي قبرستان به آهي يا وري راڄو ديري جي ڀرسان هجي!).
ميان يار محمد جي دور جا ڪي واقعا هميشه ناپسنديدهه رهندا، جن ۾ خاص ڪري جهوڪ شريف تي مغلن جي مدد ۾ لشڪر ڪشي ۽ شاهه عنايت صوفيءَ جي شهادت سر فهرست آهي. ميان يار محمد 1718ع (1131هه) ۾ وفات ڪئي.
خدا آباد جي تاريخ ۾ ميان نور محمد ڪلهوڙي جو به تمام وڏو حصو آهي. خدا آباد جي پنهنجي ڪهاڻي ان وقت ختم ٿئي ٿي، جڏهن سنڌودرياهه هتان پنهنجو وهڪرو بدلايو، ۽ ميان غلام شاهه ڪلهوڙي گادي جو هنڌ حيدرآباد ڏانهن منتقل ڪيو.