نئين جهاد جون تياريون

12 نومبر 1995ع
نئين جهاد جون تياريون

ڇا ان کان به وڌيڪ ڀوائتو منظر ٿي سگهي ٿو ته جنهن شهر جو وڏو حصو کنڊر ٿي چڪو هجي، ان شهر جي کنڊرن ۾ ٻار ڦري رهيا هجن! اڄ ڪابل ۾ اهو منظر به ڏسڻ ۾ آيو آهي ته ڪي ڪابلي ٻار پنهنجي کنڊر ٿي ويل گهرن کي حيرت سان ڏسي ۽ راند کيڏي رهيا آهن. صدر رباني ۽ طالبان نه اهڙا منظر ڏسي رهيا هوندا، پر اقتدار وڏي شئي آهي. اقتدار هٿ ڪرڻ يا بچائڻ لاءِ انهن شهرن کي به راڪيٽ هلائي کندڙ بڻائي سگهجن ٿا جن جي گهرن ۽ گهٽين ۾ ٻار به موجود آهن.
طالبان ڪابل جو گهيراءُ تنگ ڪرڻ ۾ مصروف آهن ۽ هر وقت ان دعوا ۾ مصروف آهن ته هو ڪنهن به وقت ڪابل فتح ڪري وٺندا. جڏهن ڪابل ڊهندو تڏهن طالبان هنڀوڇيون هڻندا، انهن ماڻهن جي لاشن مٿان جن ڪابل جي گهٽين ۽ بازارن ۾ ٽهڪ ڏنا هئا. انهن ٻارن جي لاشن جي مٿان جن ڪابل جي اسڪولن ۾ ”سٺو انسان“ ٿيڻ جا سبق پڙهيا هئا. ايران ۽ پاڪستان پاڻ ۾ افغانستان جي مسئلي تي ڳالهائين ٿا. خبر ناهي ته ٻنهي ملڪن کي افغانستان جي گهٽين ۾ مرندڙ ماڻهن جي ڪيتري ڳڻتي آهي پر کين اها ڳڻتي ضرور آهي ته ايندڙ افغان حڪومت سندن چئي ۾ هجي! ضروري ناهي ته جيڪا نئين افغان حڪومت اچي اها جيڪڏهن پاڪستان جي چئي ۾ هجي ته ايران جي چوڻ ۾ حڪومت اچي ها جيڪڏهن پاڪستان جي چئي ۾ هجي ته ايران جي چوڻ ۾ به هجي ۽ اهو به ضروري ناهي ته ايران جي چئي ۾ رهندڙ نئين افغان حڪومت پاڪستان جي چوڻ ۾ هجي! ايران کي طالبان نٿا وڻن ۽ پاڪستان کي صدر رباني!
فيصلو ڪير ڪري؟ فيصلو ته افغانستان جي بندن کي ڪرڻ گهرجي پر فيصلو افغانستان جي بندن تي ڇڏيل نه آهي. هيءَ فري اسٽائيل ڪشتي هلي رهي آهي، جنهن ۾ رنگ کان ٻاهر بيٺل پهلوان گهڙي گهڙي اندر گهڙي اچن ٿا ۽ ٻنهي پسند جي پهلوان جي مدد ڪن ٿا. صورتحال کان تنگ ٿي گڏيل قومن جو ريفري به في الحال رنگ کان باهر نڪري هليو ويو آهي. ٻين اکرن ۾ هر ڪنهن کي اشارو آهي ته، ”ڪري وٺو جيڪو ڪرڻو اٿو!“
افغانستان ۾ ته جيڪي ٿيندو ۽ ٿي رهيو آهي سو جڳ ڏسي رهيو آهي. پاڻ کي پنهنجي ڳڻتي ڪرڻ گهرجي. اسلام آباد ۾ بظاهر سڀ ڪجهه ٺيڪ ٺاڪ آهي. بس ڪي به چار واقعا اهڙا ٿيا آهن جن تي مٽي وڌي وئي آهي. هڪ ته فوج مان ڪي بنياد پرست آفيسر سنڀريا هئا جن پاڪستان ۾ افغانستان جهڙو ڪو اسلامي انقلاب پئي آندو. چوڻ وارا ته ايئن ٿا چون ته سڀ ڪجهه ايڏي لڪ ڇپ ۾ ٿي رهيو هو جو پاڪستان جا جاسوس ادارا جن جي ”ٽين اک“ ننڊ ۾ کليل هوندي آهي، انهن کي به خبر نه پئي ۽ پاڪستان ۾ فوج مان اسلامي انقلاب آڻڻ جي ڪوشش جي خبر آمريڪي جاسوس ادارن جي ٽين اک ڪجهه به نه ڏٺو؟ ماڻهو ته سڙٻاٽن ۾ اهو به چون ٿا ته پاڪستان جي ڏورانهين ماٿرين ۾ ڪي رٽائرڊ عملدارن ”اسلامي انقلاب“ لاءِ تربيتون به ڏيئي رهيا آهن! جيڪڏهن اهو سچ آهي ته پاڪستان جي جاسوس ادارن جي ٽين اک خراب ٿي وئي آهي ته پوءِ کين گهٽ ۾ گهٽ ايترو ڪرڻ گهرجي ته باقي ٻئي اصلي اکيون کليل رکن!
پاڪستان چوي ٿو ت اسان جو طالبان سان ڪو به واسطو نه آهي. اها ٻي ڳالهه آهي ته پاڪستان ۾ جڏهن به ڪو طالبان جو نالو کڻي ٿو ته پاڪستان جي ٽن اهم ماڻهن جا نالا هرو ڀرو به ذهن تي تري اچن ٿا. پرڏيهي وزير سردار آصف، گهرو معاملن وارو وزير نصيرالله بابر ۽ مولانا فضل الرحمان. ”طالبان“ رڳو افغانستان ۾ ئي ڪونهن، سڄي ملڪ ۾ اهڙا نوجوان پکڙيا پيا آهن، جيڪي پشتو کانسواءِ ٻي ڪا به ٻولي ڪو نه سمجهن پر پاڪستان جي وڏن شهرن ۾ مسافرن وانگر ڦرندا ۽ هوٽلن ۾ مانيون کائيندا ٿا وتن. ڪنهن ماڻهوءَ کي هٿ ۾ اخبار ڏٺائون ته ڀڳل ٽٽل اڙدوءَ ۾ پڇندا ”طالبان ڪا ڪوئي خبر هئه؟“
سال ڏيڍ اڳ جي ڳالهه آهي جو سنڌ سميت سڄي ملڪ مان مجاهدن جي ڀرتين جون خبرون اخبارن ۾ ڇپيون هيون. ٿي سگهي ٿو ته اهي ”جذبه شوق شهادت“ ۾ افغانستان ۽ ڪشمير ۾ وڙهي رهيا هجن ۽ ڪي شهيد يا غازي به ٿيا هجن. ڪشمير جي ويڙهه ته خبر ناهي ڪيترو وقت هلندي پر افغانستان لڳي ٿو ته ”آيو بيٺو“ آهي. جڏهن افغانستان ۾ جنگ پوري ٿيندي، تڏهن اهي طالبان ۽ مجاهد ڇا ڪندا؟ جيئن فوجي عملدار رٽائرمينٽ کانپوءِ به نوڪريءَ تي هوندا آهن تيئن مجاهد به هميشه مجاهد رهندو آهي. جيئن فوج هڪ جنگ کانپوءِ ٻي جنگ لاءِ تيار رهندي آهي تيئن ”مجاهد“ به هڪ جهاد کانپوءِ ٻئي جهاد لاءِ تيار هوندا آهن. ”مجاهد“ جو ڪم ڪفر ۽ ڪافر کي ختم ڪرڻ هوندو آهي. توهان ڪنهن به مجاهد کان پڇي ڏسو، هو توهان کي ٻڌائيندو ته ”ڪفر“ ۽ ”بدعتون“ جيتريون پاڪستان ۾ آهن اوتريون ڪٿي به ڪو نه آهن. گهڻو ممڪن آهي ته افغانستان جي جهاد کانپوءِ مجاهد پاڪستان ۾ جهاد لاءِ ميدان تي لهي پون ٿا!
”افغانستان جي جهاد“ ۾ اهي سڀ مذهبي لهجا، فرقا ۽ گروهه شامل آهن، جيڪي پاڪستان ۾ آهن جمعيت علماءِ اسلام کان وٺي جماعت اسلاميءَ تائين ڀلي ته اهي جماعتن ان ڳالهه کان انڪار ڪن پر ايئن آهي. لاهور ۾ جماعت اسلاميءَ مينار پاڪستان وٽ هڪ تمام وڏو جلسو ڪري ٿابت ڪيو آهي ته جماعت اڄ به هڪ وڏي تنظيم آهي، جيتوڻيڪ ان عام چونڊن ۾ ڪاميابي حاصل نه ڪئي. ان جو امير قاضي حسين احمد پنهنجي ڪراچي واري ڳڙهه مان به هارائي ويو هو، جيتوڻيڪ ”آ گيا قاضي، لي گيا بازي“ واري نعري کي هن جي حامين وڏي پئماني تي گونجايو هو. عام چونڊن ۾ هارائي وڃڻ يا کٽڻ هروڀرو ڪو پئمانو نه آهي. اصل ڳالهه اها آهي ته مذهبي تنظيمون به پنهنجو حق استعمال ڪري رهيون آهن. ان تي ڪنهن به ٻي ڌر کي ناراض ٿيڻ گهرجي.
پر، اصل ڳالهه اها آهي ته جيستائين ڪا به دعوت زبان ۽ ڪلام جي حد تائين ۽ جمهوريت جي دائري ۾ آهي، اها قابل قبول آهي، جنهن وقت دعوت کي لٺ ۽ بندوق جي زور تي لاڳو ڪرڻ جي ڪوشش ٿي، اها پاڻ سان پنهنجي مخالفت ۾ به لٺ ۽ بندوق کڻي ايندي آهي. جماعت اسلاميءَ جي سڏ تي بقول قاضي صاحب ”ڏسندي ئي ڏسندي لکين رپيا جمع ٿي ويا آهن“ پر اهي لکين رپيا ”جهاد فنڊ“ ۾ جمع ٿيا آهن. پاڪستانجي ماڻهن لاءِ اهو وڏي ۾ وڏو سوال ٿي سگهي ٿو ته اهو جهاد ڪٿي ٿيڻو آهي؟ جنگ جو اهو ميدان ڪهڙو آهي جتي ”اسلام ۽ ڪفر“ جي وچ ۾ ويڙهه ٿيڻي آهي؟
امير جماعت اسلامي اعلان ڪري ٿو ته، ”اسلام لاءِ ملڪ گير تحريڪ ۾ ڪراچي به شامل هوندي.“ جماعت اسلامي ۽ پيپلز پارٽيءَ ۾ پراڻي اڻبڻت آهي پر قاضي صاحب هاڻي مسلم ليگ کي به ساڳي قطار ۾ بيهاري ٿو، جيڪا هونئن سندس پراڻي اتحادي تنظيم آهي. مولانا نورانيءَ ساڳئي جلسي ۾ جماعت اسلاميءَ جي قائدين کي لاهور اجتماع ڪرڻ تي مبارڪ ڏيندي چيو ته، ”ان عام جلسي جا نتيجا نظام مصطفيٰ جي صورت ۾ نڪرندا.“ مولانا نورانيءَ ساڳئي ڏينهن تي وائس آف آمريڪا تان اهو به چيو ته، ”جيڪڏهن انتظامي مسئلن جي حل لاءِ نوان صوبا ٺاهڻا پون ته ان ۾ ڪو به حرج نه آهي“ ساڳئي جلسي ۾ جيڪي ٺهراءُ پاس ڪيا ويا انهن مان هڪ اهو به هو ته ”ڪراچي ۾ اڳوڻن تڪن جي بنياد تي مڪاني چونڊون ڪرايون وڃن!“ هوڏانهن مولانا فضل ال�